دعوت به دموکراسی، گامی به سوی ساخت جامعه‌ای نوین در ترکیه
خبرنگار «چِیلم کوچوککلش» با تأکید بر اینکه دموکراسی باید اولویت حل مسائل سیاسی و اجتماعی پیچیده باشد، اعلام کرد که از طریق مبارزه مشترک، می‌توان به تغییر واقعی به‌سوی جامعه‌ای عادلانه‌تر و باثبات‌تر کمک کرد.
سرپیل ساوملو
مرکز خبر- تحولات چند ماه گذشته در خصوص حل مسئله خلق کورد و فراخوان صلح رهبر خلق کورد عبدالله اوجالان که در ۲۷ فوریه اعلام کرد، نشان می‌دهد که ترکیه وارد مرحله‌ای جدید شده است.
پس از فراخوان رهبر خلق کورد عبدالله اوجالان مبنی بر انحلال حزب کارگران کوردستان (PKK) و حرکت به سمت ساخت جامعه‌ای دموکراتیک که شامل تمامی اتنیک‌های ترکیه باشد، سؤالاتی در مورد آینده این روند و امکان دستیابی به صلح واقعی مطرح شد. اگرچه این فراخوان برای بحث در میان اقشار مختلف جامعه باز بود، اما دولت ترکیه هنوز هیچ گام ملموسی برنداشته است، و این موضوع تردیدهایی را درباره توقف احتمالی این روند به‌وجود آورده است.
در این میان، نمایندگان حزب دموکراسی و برابری خلق‌ها، «سری ثریا اوندر» و «پروین بولدان»، در ۱۰ آوریل جلسه‌ای با رئیس‌جمهور ترکیه، رجب طیب اردوغان برگزار کردند. این دیدار، همراه با اظهاراتی که به پیشرفت روند اشاره داشتند، به‌ویژه به دلیل پافشاری رهبر حزب حرکت ملی، «دولت باغچه‌لی»، می‌تواند نقطه‌عطف جدیدی باشد. با این حال، هنوز این پرسش باقی است که جامعه ترکیه این فراخوان را چگونه تفسیر کرده و چقدر به آن پاسخ می‌دهد؟ آیا این ابتکار در میان اقشار مختلف اجتماعی مقبولیت خواهد یافت یا نه؟
پس از ۱۹ مارس گذشته، موضوع صلح و دموکراسی همچنان روی میز باقی ماند و به یکی از بحث‌برانگیزترین مسائل به‌ویژه در شرایطی که فشارها روز به روز در حال افزایش‌اند، تبدیل شد. در این مرحله، زنان علوی به‌عنوان عنصری کلیدی مطرح شدند. انجمن زنان حزب دموکراتیک نیز تلاش‌هایی را برای ایفای نقش مؤثرتر در ساخت ترکیه‌ای دموکراتیک آغاز کرده است. در این راستا، نشست‌هایی با زنان علوی برگزار می‌شود تا نقش آنان را در تحولات اجتماعی آینده تقویت کند و نوعی اپوزیسیون اجتماعی قوی مبتنی بر همبستگی و همکاری شکل بگیرد.
وحدت و رشد قدرتمندانه
خبرنگار چیلم کوچوککلش درباره زنان علوی که به‌عنوان یکی از محورهای این فرآیند مطرح هستند، می‌گوید: «ما جامعه‌ای بی‌دولت هستیم. جامعه‌ای که نه به ساختن دولت، بلکه به زندگی مشترک و برابر بدون دولت می‌اندیشیم. به همین دلیل علوی‌ها هرگز در امور دولت یا جرایم آن دخالت نکردند. آنان چشم به سوی جامعه دوخته‌اند تا نشان دهند همکاری اجتماعی در واقع کاملاً مطابق با ایدئولوژی وحدت است، که بزرگترین ایدئولوژی علویان به‌شمار می‌رود.»
وی در ادامه تأکید کرد: «فراخوان ۲۷ فوریه عبدالله اوجالان، خطاب به کل جامعه بسیار اهمیت دارد، زیرا کشورها اکنون به سطحی از قدرت رسیده‌اند که به موجوداتی خارج از کنترل و قانون تبدیل شده‌اند. دولت‌ها نمی‌توانند به این شکل غیرقانونی به جوامع حمله کنند، نمی‌توانند این همه تانک، توپ و سلاح به‌کار گیرند، و ادعا کنند هر کسی را در هر کجا که خواستند می‌توانند بکشند. من زیاد به این فکر کرده‌ام که آیا برای این وضعیت قانونی وجود دارد یا نه؟ در اینباره که چگونه باید با دولت‌هایی که این میزان قدرت به‌کار می‌برند، برخورد کرد، به‌نظر من منطقی‌ترین راه این است که: «دقیقاً در این نقطه، ما باید با هم کار کنیم و یک جامعه دموکراتیک بسازیم.»
«جامعه باید به فراخوان صلح عبدالله اوجالان پاسخ دهد»
چیلم کوچوککلش با تأکید بر اینکه دموکراسی برای علویان به اندازه نان و آب حیاتی است، افزود: «دعوت عبدالله اوجالان دیدگاهی را ارائه می‌دهد که دولت را به پایبندی به دموکراسی وامی‌دارد. بدون شک در این فراخوان، گفت‌وگو میان رهبر پ.ک.ک، جناب عبدالله اوجالان، مسئله‌ای فنی است. اینکه این کار چگونه انجام شود، چگونه ادامه یابد و کنگره چه زمانی برگزار گردد، این‌ها مسائل جامعه نیستند. جامعه باید بیشتر به محتوای این فراخوان توجه کند.»
«دموکراسی باید به مسئله‌ای برای حل تمام مشکلات ما تبدیل شود»
چیلم کوچوککلش در ادامه اظهار داشت که چند روز پیش در نشست مطبوعاتی با زنان روزنامه‌نگار که توسط نماینده زن حزب دموکراسی و برابری خلق‌ها، هالیده ترک‌اوغلو برگزار شد، اعلام شد که با بسیاری از طرف‌ها گفتوگوهایی صورت میگیرد و گفت: «چنین مسئله مهمی نباید فقط بر دوش حزب دم گذاشته شود. کوردها و علویان در ترکیه فشارهای زیادی را تحمل کرده‌اند، نسل‌کشی‌هایی بر آنان تحمیل شده است. آنها برای داشتن یک قانون اساسی دموکراتیک و کشوری دموکراتیک که موجودیت و حقوقشان را تضمین کند، مبارزات زیادی انجام داده‌اند، اما امروز در شرایطی هستیم که حتی حزب عدالت و توسعه برای یک درخت زیتون در باغ روستایی اعلام جنگ میکند. این جنگ علیه موجودیت جامعه، ویژگی‌های اجتماعی و فضاهای امن زیست و حق سکونت آغاز شده است. کوردها و علویان پیشتر نادیده گرفته می‌شدند. در جایی که چنین هرج‌ومرجی وجود دارد، بدون شک این وضعیت همه‌جا گسترش می‌یابد و به نابودی حقوق منجر می‌شود. ما در ترکیه این وضعیت را تجربه می‌کنیم. بنابراین، دموکراسی باید به مسئله‌ای تبدیل شود که راه‌حل همه مشکلات ما باشد. این فقط برای کوردها و علویان نیست، بلکه امروز برای همه مردم ترکیه نیاز به دموکراسی وجود دارد.»
«باید چشمانداز اصلی، ساختن یک جامعه دموکراتیک باشد»
چیلم کوچوککلش با این جملات تأکید کرد: «نه فقط حزب دموکراسی و برابری خلق‌ها و حزب جمهوری‌خواه خلق، بلکه سازمان‌های زنان، نهادهای علوی، سازمان‌های جامعه مدنی، اتاق‌ها (تجاری، حرفه‌ای) و تمام نیروهایی که تا امروز در ترکیه سخت تلاش کرده‌اند؛ باید چشمانداز خود را مشخص کرده و برای ساختن جامعه‌ای دموکراتیک کار کنند»، و افزود که بیرون از این مسیر، راه دیگری وجود ندارد.
چیلم کوچوککلش وضعیت متضاد را اینگونه توصیف کرد: «ما همه در مکان‌های مختلف، با اتنیک‌های مختلف و سازمان‌های جامعه مدنی دموکراتیک، به‌تنهایی در برابر قدرتی نابرابر نمی‌توانیم به نتیجه برسیم. فرمول اصلی در ترکیه این است که همه کسانی که خواهان دموکراسی هستند، باید کنار هم باشند، با هم سیاست‌ورزی کنند و با هم تغییر کنند. من فکر می‌کنم نیاز ما به یک جمهوری و جامعه نوین، نیازی مشترک است که ما را به حرکت در کنار هم فرا می‌خواند.»
برای اینکه این دوران که هر کسی در آتش خودش می‌سوزد به پایان برسد، آنچه اساس است، آشکار کردن مسیر مبارزه مشترک است. چیلم کوچوککلش تصریح کرد که این روند به همان اندازه که به علویان در ترکیه مربوط می‌شود، به علویان در سوریه هم مربوط است و گفت که شعار «یا همه با هم یا هیچکس از ما» امروز برای زنان جوامع تحت ستم، مانیفست آزادی است و در پاسخ به این پرسش که «در میان این همه بحران، چطور در امنیت بمانیم؟» گفت: «ما در درون دموکراسی به امنیت خواهیم رسید. اینکه این مسئله چطور رخ دهد، اینکه آیا حاکمیت فعلی اجازه خواهد داد یا نه؟ هرگز اجازه نخواهد داد. ما به‌عنوان جامعه خودمان باید این را بنا کنیم.»
«ما می‌دانیم که هر آنچه در سوریه اتفاق می‌افتد، دامن ترکیه را نیز میگیرد»
چیلم کوچوککلش با تأکید بر اینکه زندگی زنان علوی در سوریه و ترکیه به یکدیگر پیوند خورده است و رویدادهایی با رنگ و بوی مشابه در هر دو جا اتفاق می‌افتند، گفت: «امروز اگر زنان علوی در سوریه قتل‌عام می‌شوند، آواره می‌شوند، و آنها را در بازار برده‌فروشان عصر تاریک می‌فروشند، باید این روز، روزی باشد که همه را به خود بیاورد. اما به نظر من این روز باید روزی مشترک باشد. همه باید بدانند که این مسئله دموکراسی است و مبارزه باید به شکل جمعی پیش برود.»
چیلم کوچوککلش در ادامه افزود: دوران عثمانی تا امروز، همان سیاست در قبال زنان علوی در ترکیه و سوریه ادامه یافته و درباره نسل‌کشی گفت: «اسد به‌راحتی سوار هواپیما شد و رفت. بعد از او، علویانی که زیر بار ظلم او رفته بودند، تنها ماندند. علیه این علویان، نسل‌کشی راه افتاد. ما می‌دانیم در این جغرافیا برای مدت طولانی فتواهایی مانند «زن علوی ملک شماست» صادر شده‌اند. ما می‌د‌انستیم که این نسل‌کشی نیز به همین سطح می‌رسد. همانطور که درباره زنان ایزدی گفته شد، اموالشان برای شما حلال است. ما می‌دانیم که فتواهای صادر شده در ترکیه و سوریه از هم متفاوت نیستند؛ شبیه هم هستند و ادامه دارند. ما می‌دانیم هرچه در سوریه اتفاق می‌افتد، ترکیه را هم درگیر میکند. ریاست اداره تبلیغات دینی این موضوع را به ما گفت. هدفشان حذف علویان است و می‌خواهند آنها را از سیاست دور نگه دارند.»
«در دل راه‌حل‌ها، پیوندی بزرگ وجود دارد»
چیلم کوچوککلش گفت: «ما گفتیم که دو مسئله بسیار مهم در این روند وجود دارد؛ مسئله کورد و مسئله علوی. مسئله نپذیرفتن این تفاوت‌ها، در هر دو کشور به شکلی باقی مانده و به نظر من میان حل این دو مسئله پیوند بزرگی وجود دارد». او افزود: «به نظر من، زمانی که در سوریه مشکلات علویان حل شوند، باید مشکلات علویان ترکیه هم حل شود یا زمانی که مشکلات کوردها در ترکیه حل شوند، باید همبستگی با کوردهای سوریه نیز شکل بگیرد. این دو مسئله به هم متصل‌اند و به نظر من، هر موضع‌گیری علیه علویان در سوریه باید توسط علویان ترکیه نیز احساس شود.»
«درسی که از سوریه گرفته شد»
به باور چیلم کوچوککلش ، اتفاقاتی که در سوریه می‌افتند، در عین حال درسی است برای ترکیه و گفت:
«در نهایت، در سوریه چنین درسی بیرون آمد: ۱۳ سال جنگ ادامه داشت، و شما در این جنگ نه توانستید دوستانتان را پیدا کنید، نه توانستید از خود دفاع کنید، نه توانستید ائتلاف بسازید و گرفتار شدید، تا وقتی که رژیم بر سر کار ماند. این برای تمام علویان درسی بسیار مهم است. دیدیم که چگونه در جنگ ۱۳ ساله، علویان ترکیه هنگامی که داعش علیه علویان نسل‌کشی کرد، سکوت کردند و برای دفاع از خود نیز چقدر ناآماده بودند. اکنون هم همه‌چیز به درِ خانه ما رسیده. هیئت تحریر شام آنجا نسل‌کشی میکند. در ترکیه هم علویان هیچ حق و حقوقی ندارند. وقتی می‌خواهند حمایتی از سوریه نشان دهند، فعالیت‌هایشان سرکوب می‌شود. درسی که باید به شکلی طبیعی بگیریم این است: اگر ما با هم رژیمی دموکراتیک نسازیم، به تنهایی نجات نخواهیم یافت.»
«اتحاد، سدها را می‌شکند»
چیلم کوچوککلش با تأکید بر اینکه در سوریه لازم است که علویان عرب صد در صد به یاران خود نگاه کنند و در این زمینه به نمونه روژاوا اشاره کرد و در پایان گفت: «کورد، علوی، دموکرات، سکولار، زن، در این جغرافیا مسیرهای مختلف دموکراتیک وجود دارد. این مسیرها اگر با هم جمع شوند، به چندصدایی تبدیل می‌شوند. به همین خاطر من می‌گویم ما وارد عصری شده‌ایم که دیگر مسئله ما امنیتی است. حقوق ما همگی زیر پا گذاشته شده‌اند. مسئله ما امنیتی است. فراخوان جامعه دموکراتیک نیز برای ساختن این اتحاد بسیار مهم است. ما باید نیروی جامعه را نشان دهیم. ما این را چگونه دیدیم؟ مثلاً، دانشجویان در استانبول اولین باریکاد را شکستند، این به نظر من برای سراچخانه (محل شهرداری استانبول) نقطه چرخشی بود. اتحاد می‌تواند سدها را بشکند. وقتی جامعه قبول نکند، هیچ حاکمیتی نمی‌تواند خود را حفظ کند.»
چیلم کوچوککلش راه‌حل را در یک جمله خلاصه کرد: مبارزه مشترک!