مرکز خبر- روز دوشنبه ١ اردیبهشت‌ماه، لاله بادی، هنرمند بزرگ الجزاریری، پیشکسوت موسیقی تارقی و نامی آشنا و صدایی ماندگار در موسیقی تارقی، پس از یک دوره بیماری در شهر تیزی وزو در سن ۸۸ سالگی درگذشت. او با صدای ماندگار و زندگی هنری پربار خود، نه‌تنها گنجینه‌ای از موسیقی و فرهنگ جنوب الجزایر را به یادگار گذاشت، بلکه نامش را در تاریخ هنر این کشور به عنوان یکی از بزرگترین چهره‌های موسیقی ثبت کرد.

لاله بادی را می‌توان برجسته‌ترین زن هنرمندی دانست که میراث موسیقی و فرهنگی زنان طوارق را با صدایی ساده اما پرعمق به جهان معرفی کرد؛ صدایی که تخیل مخاطبانش را تا کوه‌های اهقار و دل صحراهای الهام‌بخش زنان شاعر و خواننده می‌برد.

او در طول عمر هنری‌اش، با تلفیق موفق بین سنت‌های موسیقی منطقه اهقار و ریتم‌های مدرن، به عنوان نماد اصیل موسیقی تارقی شناخته شد و توانست جوایز متعددی از جمله جایزه معتبر گرمی در سال ۲۰۱۱ را برای آلبوم «تاسیلی» از آن خود کند؛ افتخاری جهانی که جایگاهش را به‌عنوان یک اسطوره فرهنگی و هنری تثبیت کرد.

 

سفر هنری یک زن الهام‌بخش

لاله بادی، این بانوی الهام‌بخش و درگذشته، نماینده بی‌بدیل موسیقی تارقی در محافل جهانی بود. او اجراهای فراوانی را در سراسر اروپا به روی صحنه برد و در تورهای هنری با گروه مشهور تیناريوين و شماری از موسیقیدانان طوارق همکاری داشت؛ حضوری که نه تنها بر اصالت میراث تارقی نور افکند، بلکه پرچم زن الجزایریِ صحرانشین را نیز با افتخار برافراشت.

لاله بادی در سال ۱۹۳۷ در عین قزام، شهری مرزی در جنوب تمنراست و در امتداد مرزهای الجزایر و نیجر، چشم به جهان گشود. استعداد شعری‌اش را از همان کودکی و در ده‌سالگی از مادرش لانزاری باکا آموخت؛ زنی که نخستین آموزگار هنر و فرهنگ طوارق برای دخترش بود.

او فعالیت حرفه‌‌ای خود را از دهه ۶۰ میلادی آغاز کرد و در سال ۱۹۹۰ انجمن Issakta به معنای «یاد» را بنیان گذاشت؛ نهادی که ده‌ها زن و مرد موسیقیدان را گرد هم آورد تا سنت‌های موسیقایی منطقه را پاس دارند و به نسل‌های آینده منتقل کنند.

لاله بادی همچنین در کنار گروه معروف تیناريوين و با همکاری هنرمندان جوان از مناطق طوارق و مالی، به اجرای کنسرت‌هایی در اروپا پرداخت و صدای صحرا را به گوش جهانیان رساند. او تلاش کرد تا سبک‌های موسیقایی و هنریِ رایج در منطقه را به جهانیان معرفی کند و در عین وفاداری به سنت، رنگ‌وبویی نو و امروزی به آنها ببخشد.

در سال ۲۰۱۸ و در سن ۸۰ سالگی، نخستین آلبوم مستقل خود را با نام خودش منتشر کرد؛ اثری که در آن به احیای نغمه‌ها و ریتم‌های شاعرانه برگرفته از روح منطقه اهقار پرداخت. او در این آلبوم اصالت فرهنگی را با غنای نوآوری موسیقایی درآمیخت و با آن نشان داد که سن تنها یک عدد است، و زن می‌تواند در هر سنی بدرخشد و خلاقانه بیافریند.

لاله بادی تنها به اینها بسنده نکرد، بلکه قلب پر از محبت خود را وقف آموزش گروه‌های موسیقی سنتی و مدرن دیگری در تمنراست کرد. او همواره بر رسالت زنانه خود به‌عنوان حامل آوازها و حکایت‌هایی که از نسل به نسل منتقل می‌شوند، تأکید داشت. این تلاش‌ها به‌ویژه پس از موفقیت چشمگیری که در سال ۲۰۱۵ کسب کرد، خود را نمایان ساخت؛ زمانی که این زن الهام‌بخش به یک نماد زنانه تبدیل شد، نه فقط در صحرای طوارق، بلکه در رسانه‌های اروپایی که با افتخار از او پس از درخشش خیره‌کننده‌اش در صحنه تئاتری در پاریس یاد کردند.

لاله بادی با داشتن پیوند عمیق با هویت خود شناخته می‌شد. او در صحنه‌هایی پر از اصالت و زنانگی نمایش داده می‌شد، نشسته با فروتنی خاص بر زمین، در میان حلقه‌ای از زنان طوارق، در حالی که دور ساز تیندی ایقاعی قرار گرفته بود، و زیبایی صحنه و مهاری (اسب‌های بی‌نظیر طوارق) به‌عنوان نمادی از مهمان‌نوازی و آداب سنتی زنان طوارق، روح زن طوارقی را در مقابل چشم‌ها زنده می‌کرد؛ زنی که حافظ آوازها، خاطرات و نگهبان سنت‌هایی است که در برابر بازی‌های زمان همچنان ایستاده و استوار باقی می‌ماند.

 

گرامیداشت شعر زنانه

آثار موسیقایی لاله بادی با لحنی زنانه، نیرومند و درخشان شناخته می‌شوند؛ لحنی که در نخستین آلبوم او و به‌ویژه در قطعه آغازین آن با نام «أميدينين إبنو أشير» به‌روشنی خود را نشان می‌دهد.

در این قطعه، صداهای زنان در مرکز توجه قرار دارند و فضایی سرشار از شادی و سرور را می‌سازند، برگرفته از آیین‌های تیندی؛ سنت‌هایی که همواره زن طوارقی، قلب تپنده و روح جاری آن بوده است.

در این ترانه‌ها، کف زدن‌های موزون زنان در کنار سازهای سنتی و نوای گیتار الکتریک درهم‌ می‌آمیزند و ترکیبی جادویی پدید می‌آورند که همزمان با روح طوارق پیوند دارد و یادآور موسیقی گروه تیناريوين است. در دل این فضا، صدای عمیق و گاه اندوهگین لاله بادی جاری می‌شود؛ صدایی که شعر زنانه را در زیباترین جلوه‌هایش بازمی‌تاباند.

لاله بادی که موسیقی‌اش را از ریشه‌هایی زنانه و برخاسته از دل صحرا الهام می‌گیرد، در سبک امروزی «تیندی گیتار»، ما را با خود به سفری می‌برد از تمنراست تا مالی، جایی که سال‌ها در کنار زنان طوارق زیسته، و از آنجا تا نیجر و بورکینافاسو؛ سفرهایی که در آن، مرزهای جغرافیا رنگ می‌بازند و به پیوندی موسیقایی بدل می‌شوند.

او با آغوشی باز به روی صحنه موسیقی معاصر، زنان هنرمند دیگری را گرد خود جمع کرد تا با هم روح اصیل تیندی و شعر زنانه موروثی را زنده کنند؛ همانطور که در قطعاتی چون «سبحان أمناي» و «إيتد أولحن إيشيويدن» به‌خوبی دیده می‌شود؛ جایی که صداهای زنان با ریتم‌ها در هم می‌پیچند و هماهنگیشان موجی از زنانگی و لطافت شاعرانه می‌آفریند.

اوج این هم‌آوایی را می‌توان در ترانه «إيدي ياني دوهما» یافت؛ جایی که گذشته و حال به هم می‌رسند، آیین‌های آیینی تیندی با نوای گیتار و سبک ایشومار تلفیق می‌شوند، و صدای لاله بادی، صادق و ژرف، به‌مثابه نخ تسبیح، تمامی عناصر را به‌هم می‌دوزد و روح زنانه اثر را در تار و پود موسیقی جاری می‌سازد.