مرکز خبر- امروز دوشنبه ١٣ آذرماه، مصادف با ۴ دسامبر، روز جهانی حفاظت از محیط زیست است. روز جهانی حفاظت از حیات وحش که نشان دهنده‌ی ابتکار عملی حیاتی در تلاش‌های جاری برای حفاظت و حفظ جمعیت رو به کاهش گونه‌های حیات وحش در سراسر جهان است، هر سال روز چهارم دسامبر برگزار می‌شود.

روز جهانی حفاظت از حیات وحش به دنبال تلاش‌های بی‌وقفه‌ی وزیر امور خارجه‌ی وقت ایالات متحده، هیلاری کلینتون، در هشتم نوامبر ۲۰۱۲ در طول رویداد قاچاق و حفاظت از حیات وحش معرفی شد، که فراخوانی برای افزایش آگاهی و جلب مشارکت محافظان و علاقمندان به حیات وحش درباره‌ی پایه‌گذاری چنین روزی ارائه داد و استراتژی خود برای رسیدگی به مشکل جهانی قاچاق حیات وحش را تشریح کرد. سازمان‌های اصلی حامی این روز، وزارت امور خارجه ایالات متحده و صندوق جهانی حیات وحش (WWF) هستند. روز جهانی حفاظت از حیات وحش فرصتی برای آگاهی، تأمل و اقدام در مورد مسائلی است که تعادل تنوع زیستی حیات وحش کره‌ی زمین را تهدید می‌کند. به دلیل تقاضا برای محصولات غیر قانونی از جمله پوست، شاخ، عاج و … حیوانات در بازار سیاه انسان‌ها به شکار غیر قانونی گونه‌های مختلف حیات وحش تا مرز انقراض پرداخته‌اند.

 

گونه‌های در معرض خطر حیات وحش

سالانه گونه‌های بی‌شماری از حیات وحش، قربانی سلاخی ناشی از طمع انسان می‌‌شوند. جنگل‌زدایی افسارگسیخته و پاکسازی زمین، از دست رفتن زیستگاه طبیعی این گونه‌ها را تشدید می‌کند.

بر اساس فهرست سرخ اتحادیه‌ی بین‌المللی حفاظت از طبیعت (IUCN) از گونه‌های در معرض خطر، (جامعترین منبع اطلاعاتی در مورد وضعیت خطر انقراض جهانی گونه‌های جانوری، قارچ و گیاهی)، در حال حاضر ۴۱ هزار گونه در معرض خطر انقراض قرار دارند که ۲۸ درصد از کل گونه‌های ارزیابی شده را شامل می‌شود. براساس این آمار ۲۷ درصد از پستانداران، ۴۱ درصد از دوزیستان، ۱۳ درصد از پرندگان، ۲۱ درصد از خزندگان، ۳۷ درصد از کوسه‌ها و ۲۸ درصد از سخت‌پوستان در معرض تهدید هستند.

 

چگونه می‌توان از انقراض گونه‌های مختلف حیات وحش جلوگیری کرد؟

با افزایش آگاهی در مورد از بین رفتن گونه‌های حیات وحش و تاثیر آن بر محیط زیست ما

با ترویج حفاظت از گونه‌های در معرض خطر در سراسر جهان

توقف و بررسی تجارت غیرقانونی حیات وحش

اعمال ممنوعیت کامل محصولات تولید شده از حیوانات مانند پوست، ناخن و غیره.

ایجاد پناهگاه‌های حیات وحش برای حفاظت از گونه‌های حیات وحش در مقیاس وسیع

اطمینان از اجرای موفقیت‌آمیز سیاست‌های توسعه یافته برای حفاظت از گونه‌های حیات وحش

 

کدام کشورها در زمینه‌ی حفاظت از حیات وحش بهترین هستند؟

بوتسوانا در صدر فهرست کشورهایی است که بیشترین تلاش را برای حفاظت از حیات وحش انجام می‌دهند. این کشور دارای بالاترین نسبت زمین‌های حفاظتی در آفریقا است و بیش از ۲۵ درصد از مساحت آن برای پارک‌ها و سایر منابع طبیعی حفظ شده است.

نامیبیا در رتبه‌ی دوم این فهرست قرار دارد. این کشور به حدی در مورد حفاظت از حیات وحش جدی است که به عنوان اولین کشوری در آفریقا شناخته می‌شود که قوانینی را در راستای حفاظت از محیط زیست در قانون اساسی خود گنجانده است.

تانزانیا خود را وقف حفاظت از حیوانات خود در طبیعت کرده است، به طوری که یک سوم از جمعیت بزرگ حیوانات این منطقه محافظت می‌شوند. استفاده از منابع حیات وحش در این کشور به دقت نظارت می‌شود و جوامع اطراف مناطق حفاظت شده به نحوی حمایت می‌شوند تا با مدیریت منابع طبیعی از تضاد انسان و حیوان جلوگیری کنند.

 

۴ دسامبر؛ روز جهانی حفاظت از یوزپلنگ آسیایی

همچنین ۴ دسامبر نیز روز جهانی حافظت از یوزپلنگ آسیایی نامگذاری شده است. در سال ١٩٩٧ دکتر لوری مارکر، جانورشناس آمریکایی، «خیام (Khayam)» توله یوزپلنگی را که در Wildlife Safari در اورگان بزرگ کرد را جهت یک پروژه‌ی تحقیقاتی به نامیبیا برد. در این پروژه قصد بررسی این مورد را داشت که آیا می‌توان یوزپلنگ‌های اسیر را آموزش داد تا دوباره به تنهایی شکار کنند یا خیر.

این آزمایش با موفقیت انجام شد و دکتر مارکر به همراه خیام به ایالات متحده بازگشت. اما پس از بازگشت خاطرنشان کرد که صاحبان دام در نامیبیا، یوزپلنگ‌ها را از بین می‌برند، چراکه آن‌ها این گونه‌ی حیوانی را یک تهدید برای دام‌هایشان می‌دانند.

دکتر مارکر در سال ١٩٩١ صندوق حفاظت از یوزپلنگ را تأسیس کرد. و از سال ٢٠١٠ روز تولد خیام (۴ دسامبر) را روز ترویج حفاظت از یوزپلنگ انتخاب کرد. از سال ۲۰۱۰ میلادی تاکنون، هر سال ۴ دسامبر به عنوان روز جهانی یوزپلنگ در کشورهای مختلف گرامی داشته می‌شود و هدف آن افزایش آگاهی عمومی نسبت به خطر انقراض این گونه‌ی جانوری است.

یوزپلنگ آسیایی زمانی در مناطق وسیعی از آسیا از شبه جزیره‌ی عربستان و خاور نزدیک تا منطقه‌ی خزر، قفقاز جنوبی، بیابان قزلقوم و هند پراکنده بود اما در حال حاضر در فهرست جانوران در آستانه‌ی انقراض اتحادیه‌ی بین‌المللی حفاظت از طبیعت قرار دارد و منحصر به نواحی دور افتاده‌ای در بیابان‌های مرکزی ایران شده‌است.

یوزها در سرزمین‌های باز و علفزارها، دشت‌ها، مناطق نیمه بیابانی و سایر مناطقی که می‌توان در آن شکار یافت زندگی می‌کنند. یوزپلنگ‌ها در ایران در مناطق کویری استان‌های سمنان، یزد، خراسان شمالی، رضوی، جنوبی، کرمان زندگی می‌کنند.

زیستگاه‌های یوز در ایران به‌ علت پیشروی بیابان‌ها و تبدیل شدن بخشی از زمین‌های زیستگاه به زمین‌های کشاورزی و مسکونی شدن بخشی دیگر و همچنین از بین رفتن مراتع توسط دام‌های اهلی و در نتیجه کاهش تعداد علفخوارانی که از منابع غذایی یوزها هستند کاهش یافته است.

 

 

 

.