روژین موکریان: جامعه‌ی آگاه، کلید موفقیت روند صلح است
روژین موکریان می‌گوید: گامی که حزب کارگران کوردستان برداشته، می‌تواند نقطه آغازی برای روندی صلح‌آمیز در ترکیه باشد، اما بدون اراده متقابل دولت و مشارکت فعال جامعه، این مسیر دشوار و نامطمئن باقی خواهد ماند.
مرکز خبر- پس از فراخوان عبدالله اوجالان در ۲۷ نوامبر برای صلح و جامعه دموکراتیک، روز گذشته گروهی از گریلاهای جنبش آزادی کوردستان با نام «گروه آشتی و جامعه‌ی دموکراتیک» در مراسمی نمادین، برای امحای سلاح‌های خود را در اقلیم کوردستان و در حضور نمایندگانی از حزب «دَم» و نهادهای مدنی و سیاسی از کوردستان و اروپا، سوزاندند. در همین ارتباط، گفت‌وگویی داشته‌ایم با روژین موکریان، دانشجوی دکترای دانشگاه کالج کورک ایرلند، تحلیلگر سیاسی و عضو هیئت‌مدیره کنگره ملی کوردستان.
روژین موکریان در راستای گامی که حزب کارگران کوردستان برداشته است، می‌گوید: می‌توان از زوایای گوناگون به‌مثابه روزنه‌ای برای آغاز روندی صلح‌آمیز و حل‌وفصل سیاسی مسئله‌ی کورد در ترکیه تلقی کرد. نخست باید در نظر داشت که یکی از موانع اساسی در مسیر تلاش‌های پیشین برای صلح، چه در سال ۲۰۰۹ و چه در سال‌های بعد تا حدود ۲۰۱۵، ناسیونالیسم ترک بوده است.
روژین موکریان اقدام فراخوان عبدالله اوجالان رهبر خلق کورد را چنین بیان می‌کند: اکنون، با اقدام اخیر عبدالله اوجالان در اعلام پایان مبارزه‌ی مسلحانه و تلاش برای چارچوب‌بندی سیاسی مسئله‌ی کورد، می‌توان گفت زمینه‌ای تازه برای همگرایی میان جامعه‌ی کورد و ترک در ترکیه پدید آمده است. این حرکت، در واقع، می‌تواند به تضعیف ناسیونالیسم افراطی ترک و گفتمان‌هایی کمک کند که بر انکار حقوق اساسی جامعه‌ی کورد استوار بوده‌اند. اوجالان با این رویکرد، می‌کوشد نظم فکری انکارگرایانه را به چالش بکشد و از شدت آن بکاهد.
در افقی که عبدالله اوجالان ترسیم می‌کند، پروژه‌ی سیاسی او بر سه ستون بنیادین استوار است: جامعه‌ای اکولوژیک، دموکراتیک و زن‌محور؛ جامعه‌ای که شالوده‌ی آن بر سازمان‌دهی مردمی و توانمندسازی توده‌ها بنا شده است.
با این‌حال، یکی از موانع اصلی در مسیر این پروژه، باقی‌ماندن پ‌ک‌ک در فهرست گروه‌های تروریستی از سوی دولت ترکیه و بسیاری از کشورهای غربی‌ست؛ موضوعی که به‌طور مؤثر، مانعی در برابر سازمان‌دهی، بسیج و مشارکت بخش‌های گسترده‌ای از جامعه‌ی کورد در باکور کوردستان ایجاد کرده است.
با این‌وجود، امروز در باکور کوردستان، ما شاهد فعالیت قانونی و پارلمانی حزب برابری و دموکراسی خلق‌ها (دَم) هستیم؛ حزبی که در پارلمان ترکیه حضوری پررنگ دارد و نقش مؤثری در تحولات جاری ایفا می‌کند.
ضرورت رویکرد چندجانبه و اراده متقابل برای حل مسئله کورد
روژین موکریان می‌گوید: حل مسئله‌ی کورد، فرآیندی یک‌سویه نیست، این مسئله نیازمند رویکردی چندجانبه، جامع و مبتنی بر گفت‌وگوست. چنان‌که در بیانیه‌های اخیر کنفدرالیسم جوامع کوردستان نیز به‌روشنی آمده است، دستیابی به راه‌حلی پایدار، تنها با کنش‌گری یک‌طرفه‌ی جامعه‌ی کورد ممکن نیست.
از منظر حقوقی و سیاسی، حل مسئله‌ی کورد مستلزم اراده‌ی متقابل است. اگر امروز از ضرورت صلح سخن می‌گوییم، نمی‌توانیم از پایان‌دادن به جنگ سخنی به میان نیاوریم. این جنگ، طرف‌هایی دارد، و یکی از طرف‌های اصلی آن، دولت ترکیه است.
فقدان گام عملی دولت ترکیه در روند صلح
روژین در مورد عدم گام عملی از سوی دولت ترکیه چنین اظهار می‌نماید: صلح، بلکه بیشتر در همسویی با جریان‌های نوظهور سیاسی و اجتماعی در خاورمیانه صورت می‌گیرند؛ جریان‌هایی که خود، حامل تهدیدها و فرصت‌های تازه‌ای هستند.
از این منظر، در غیاب مشارکت فعال و صادقانه‌ی دولت ترکیه در روند صلح، هرگونه تلاش یک‌جانبه از سوی نیروهای کورد، با وجود اهمیت و ارزشمندی‌شان، برای دستیابی به راه‌حلی پایدار و عادلانه کافی نخواهد بود.
در واقع، آنچه امروز در خاورمیانه جریان دارد، صرفاً مجموعه‌ای از تحولات سیاسی نیست، بلکه بخشی از یک دگرگونی ژرف و بنیادین است. ما در میانه‌ی فرآیندی از بازآرایی سیاسی منطقه قرار داریم؛ دوره‌ای که در آن مرزهای دوست و دشمن، الگوهای هم‌پیمانی و رقابت، و حتی مفاهیم قدرت و مشروعیت، همگی در حال بازتعریف‌اند.
این بازآرایی، نه تنها به معنای جابجایی قدرت میان دولت‌هاست، بلکه نشانه‌ای از تغییرات عمیق در سازوکارهای نظم سیاسی، مناسبات ملی، و شکل‌های نوین مقاومت و مشارکت اجتماعی است.
در چنین وضعیتی، روندهای سیاسی در سطوح مختلف، از تصمیم‌گیری‌های دولتی گرفته تا کنش‌گری نیروهای غیردولتی، تحت تأثیر این بستر پیچیده و در حال تحول قرار می‌گیرند. از همین‌رو، اقدامات آینده‌ی دولت‌ها، از جمله دولت ترکیه، را نمی‌توان جدا از این زمینه‌ی ژئوپولیتیک تحلیل کرد.
از سوی دیگر، باید دید دولت ترکیه چگونه با این روند روبه‌رو خواهد شد و چه گام‌هایی برخواهد داشت.
نقش تعیین‌کننده جامعه آگاه و مسئول در آینده روند صلح
روژین موکریان در پایان سخنان خود به ضرورت نقش و مشارکت جامعه تاکید کرده و بیان می‌کند: نقشی که جامعه ایفا می‌کند، می‌تواند بسیار سرنوشت‌ساز باشد. اگر جامعه‌ای آگاه، مسئول و سازمان‌یافته داشته باشیم، بی‌تردید چنین جامعه‌ای قادر خواهد بود بر مسیر تحولات سیاسی و آینده‌ی آن تأثیرگذار باشد.
در این مسیر، جامعه باید نه‌فقط آگاه، بلکه مسئول نیز باشد و به‌صورت فعال در این روند مشارکت کند. تنها در چنین حالتی است که می‌توان امیدوار بود بخشی از این فرآیند در کنترل نیروهای مردمی باقی بماند.