۴ می ۱۹۳۷: نوحه‌های دره‌ی لاچ، در کوه‌های درسیم به مقاومت بدل شد
۸۸مین سالگرد فاجعه درسیم است که در ۴ می ۱۹۳۷ با تصمیم هیئت وزیران ترکیه رقم خورد. در این فاجعه، ده‌ها هزار کورد علوی قتل‌عام شدند و در درسیم، نوحه‌ها همچنان چون رود مونزور جاری‌اند.
بر پایه‌ی قانون شماره ۲۸۸۴ موسوم به «قانون تونجلی» که در تاریخ ۲۵ دسامبر ۱۹۳۵ تصویب شد، با تصمیم هیئت وزیران ترکیه در ۴ می ۱۹۳۷ عملیات نظامی علیه درسیم آغاز گردید. در جریان این عملیات‌ها، ده‌ها هزار کورد علوی قتل‌عام شدند. این عملیات نظامی در طول سال ۱۹۳۸ نیز ادامه یافت و همراه با کشتار و تبعید، بخش بزرگی از جغرافیای درسیم از سکنه خالی شد.
در حالی‌که مردم درسیم این وقایع را همچنان با عنوان «تِرتله» (فاجعه) یاد می‌کنند، مدافعان حقوق بشر نیز در تلاشند تا آنچه میان سال‌های ۱۹۳۷ تا ۱۹۳۸ رخ داد، به‌عنوان نسل‌کُشی به رسمیت شناخته شود.
مطالبات مردم درسیم و مدافعان حقوق بشر به شرح زیر است:
- بازگرداندن نام «درسیم» به این منطقه
- اعاده‌ی حیثیت سید رضا و یارانش که در جریان فاجعه درسیم اعدام شدند و اعلام محل دفن آنان؛ همچنین گشایش گورهای جمعی مطابق با اصول انسانی
- روشن شدن سرنوشت دخترانی که در عملیات نظامی کشته نشدند و زنده‌دستگیر شدند و بازگرداندن آنان به خانواده‌هایشان
- توقف سیاست خالی‌سازی جمعیتی و لغو پروژه‌های سدسازی و نیروگاه‌های در دست احداث به منظور جلوگیری از تخریب طبیعی و فرهنگی
- حفاظت از مراکز فرهنگی، طبیعی و آیینی موجود در درسیم و واگذاری مدیریت آن‌ها به نمایندگان محلی مردم (مانند شهرداری درسیم)
زخمی که ۸۸ سال است آرام نگرفته، نوحه‌ای که هنوز به پایان نرسیده
کشتار درسیم زخمی است خاموش‌ناشدنی در دل‌ها، فریادی‌ست پژواک‌یافته در گوش‌ها و مرثیه‌ای‌ست جاری بر زبان‌ها... ۸۸ سال است که مردم با نوحه‌ها و نغمه‌ها حافظه‌ای زنده ساخته‌اند. ماویش گونه‌شَر، رنج و مقاومت مردم دمنان که در جریان نسل‌کُشی درسیم ۱۹۳۸ به دره‌ی لاچ پناه برده بودند را، در نغمه‌ی (Laç Deresi Ağıdı) ، (نوحه‌ی دره‌ی لاچ) دوباره در دل‌ها حک می‌کند: «ستمگران پادگان‌ها را روانه‌مان کردند، دنیا چون ساج داغی بر سرمان فرود آمد، گلوله‌ای بر سینه‌ی ایویس من نشست، ارتش به‌زور به دره رسید. ما جنگیدیم، با هفت جان‌مان تاوان پس دادیم. هرکه از ما در دره‌ی لاچ جان داد، جایگاهش در آخرت، بهشت است.»