اسماء فتحی

قاهره- زنان از انواع نقض‌های روانی و جسمی رنج می‌برند و به شدت تلاش می‌کنند تا از احساسات باقی مانده‌ی خود فرار کنند، به بقا می‌چسبند و به دنبال امنیت هستند و به سمت نهادهایی می‌روند که از حقوق آن‌ها حمایت می‌کنند زیرا آن‌ها راه نجات و پناهگاهی امن هستند.

حمایت از زنان دارای الزامات و سازوکارهایی است، از جمله آن‌چه که نهادهای مرتبط با همان موضوع باید از آن آگاه باشند و نهادهای بزرگ‌تر از آن‌ها که در قوانین و سازوکارهای تنظیم کننده‌ی ارائه‌ی انواع حمایت‌ها نشان داده شده است. این همان چیزی است که ما را وادار کرد تا در میان جوی که در دوره‌ی اخیر بسیاری را گیج کرده است از نزدیک به آن‌چه زنان ممکن است برای امنیت خود نیاز داشته باشند، نگاه کنیم.

ابزارهای متعددی وجود دارد که به محافظت از زنان در برابر خشونت کمک می‌کند، همان‌طور که بعداً نشان داده خواهد شد، قانون بە عنوان قوی‌ترین عامل بازدارنده‌ی اجتماعی که ایده‌های تهاجمی مردسالارانه را متزلزل می‌کند و هر زنی که در چنگال بد رفتاری و بی‌عدالتی گرفتار شود بە آن پناە می‌برد، می‌شناسیم.

نجوی اقطیفان، فعال فمینیست، گفت که تلاش‌هایی برای حمایت از زنان مورد خشونت قرار گرفتە از طریق مجموعه اقداماتی با هدف حمایت از زنان و کنترل تخلفاتی که در معرض آن قرار می‌گیرند، وجود دارد و خاطرنشان کرد که جامعه‌ی مدنی اخیراً نقش مهمی را ایفا کرده است زیرا حمایت حقوقی و روانی و همچنین آگاهی و دانش و همچنین کار خستگی‌ناپذیر خود را برای توانمندسازی زنان با ابزارهایی که به آن‌ها کمک می‌کند تا از خشونتی که در معرض آن قرار دارند را متوقف کنند، ارائه می‌دهد.

وی خاطرنشان کرد که نهادهای جامعه‌ی مدنی به ویژه زنان در دوره‌ی اخیر با تمام ظرفیت برای مقابله با انواع خشونت‌هایی که زنان در معرض خشونت فیزیکی یا اخلاقی، در داخل و یا خارج از خانواده هستند، تلاش کرده‌اند.

 

«از جمله قانون بازدارنده .. ابزار حفاظت و پشتیبانی»

نجوی اقطیفان تأکید کرد ‌که تلاش دائمی برای تغییر قوانین مربوط به حمایت از زنان در خانواده و حتی جامعه به طور کلی وجود دارد تا از متجاوزان به حقوق و فضای خصوصی آن‌ها جلوگیری شود. وی خاطرنشان کرد: شورای ملی زنان و تعدادی از نهادهای جامعه‌ی مدنی نقش عمده‌ای در اصلاح قوانین مورد نیاز داشتند، از جمله به عنوان مثال، موضوع ختنه است که طی آن مجازات تشدید شد و قانون بیش از یک بار اصلاح شد.

او توضیح داد که موضوع به پرونده‌ی خشونت محدود نمی‌شود، بلکه قوانین مجازات هرگونه تعرض به زن توسط همسر یا در خانواده‌ی او توسط پدر یا برادر را نیز شامل می‌شود که همه‌ی این‌ها برای حمایت از زنان آمده است.

 

آن‌چه که نهاد‌های زنان برای حمایت از زنان انجام داده‌اند

وی خاطرنشان کرد: نهادهای زنان نقش مؤثری در حمایت از زنان دارند و در رأس این اقدامات، برنامه‌های حمایتی برای تقویت  و توانمندسازی آن‌ها در تصمیم‌گیری و مقابله با تخلفاتی است که ممکن است در صورت لزوم با طرد و افشای آن‌ها مواجه شوند. با توجه به این‌که حمایت قانونی از سوی نهادهای زنان و سایر نهادهای مرتبط با مسائل زنان نقش محوری دارند که به بسیاری از زنان کمک می‌کند تا با حملات روبه‌رو شوند و آگاهی خود را نسبت به لغو حقوق خود و تسلیم نشدن به قدرت اعمال شده توسط مردان بر آن‌ها افزایش دهند.

وی خاطرنشان کرد که برای بنیاد توسعه‌ی همه‌ جانبه‌ی مصر کار می‌کند و آن‌ها تعدادی از خدمات را از طریق پروژه «کرامه» به زنان ارائه می‌دهند، چه از طریق آگاهی از حقوق و چه از طریق حمایت روانی و قانونی و همچنین توانمندسازی اقتصادی از طریق آموزش در زمینه‌های مختلف تجارت و کمک در بازاریابی تا استقلال مالی داشته باشند.

 

«حفاظت نیاز به آگاهی دارد»

یکی از ابزارهای مهم برای حمایت از زنان، آگاهی مقامات اجرایی از حقوق آنان و یافتن سازوکارهای مؤثرتر متناسب با آن‌چه که از آن رنج می‌برند و سعی در رهایی از آن دارند، است. نجوی اقطیفان با بیان این‌که متولیان امر مانند کلانتری‌ها هم با زنان نیاز به آموزش و صلاحیت دارند، می‌گوید: «وقتی زنی که مورد آزار و اذیت همسرش قرار گرفته است به کلانتری مراجعه می‌کند تا آن‌چه را که در معرض آن قرار گرفته است، گزارش دهد باید درمانی متناسب با رنج او پیدا کند و در آن‌جا با کسانی ملاقات کند که خوب می‌دانند با او چه کنند و سطحی به شکایت او نگاه نکنند یا حتی درد او را نادیده نگیرند و به هیچ وجه به او فشار نیاورند.»

وی خاطرنشان کرد: برخی از متولیان رسیدگی به امور زنان در مراجع دریافت کننده‌ی شکایات، صلاحیت دریافت آن‌ها را ندارند و برخوردی با آن‌ها نمی‌بینند و نیاز واقعی به آموزش و احراز صلاحیت و حتی ارتقای سطح آگاهی خود از قوانین دارند تا بتوانند از هر زنی که به آن‌ها مراجعه می‌کند حمایت لازم را انجام دهند.

 

«شبکه‌سازی و همبستگی نهادها از حقوق زنان حمایت می‌کند و توانایی حمایت از آن‌ها را افزایش می‌دهد»

نجوی اقطیفان، فعال فمینیست، مشارکت نهادهای زنان را برای حمایت از زنان ضروری دانست و افزود: هر یک از طرفین مکمل کاستی‌های طرف مقابل است و بر این اساس، مکمل بودن، راه را برای ارائه‌ی خدمات بیشتر و مؤثرتر به زنان می‌گشاید.

وی تأکید کرد که مثلاً در انجمن توسعه‌ی همه جانبه‌ی مصر، پروژه‌ای را در چند مرحله در منطقه‌ی مرج اجرا کردند و در حین انجام این کار، با اکثر مؤسسات و انجمن‌هایی که در آن‌جا کار می‌کنند، چه در زمینه‌ی کار، حمایت روانی یا حقوقی یا موارد دیگر در ارتباط بودند.

وی در پایان صحبت‌های خود خاطرنشان کرد: اکثر نهادها به ضرورت کار مشارکتی واقف شده‌اند و در دوره‌ی اخیر شاهد انجام یک‌سری فعالیت‌ها و بحث‌های مشترک به ویژه در زمینه‌های مربوط به قوانین برای ایجاد چشم‌انداز واحد و یکپارچه بوده‌اند و تشدید موضوع به مطالبات جمعی که اثربخشی واقعی داشتند، چه در تعامل با قانون عادلانه‌تر برای خانواده در ازای آن‌چه زنان تحت قانون وضعیت شخصی فعلی متحمل رنج می‌شوند و چه در جهت ایجاد یک قانون یکپارچه ضد خشونت، افزایش دهند.