به قلم رفیف اسلیم

غزه - هنرمند، شهد تایه، در تابلوهایش پایداری و مقاومت زن فلسطینی را به تصویر می‌کشد و تأکید دارد که آرمان فلسطین با مسئله زن عجین است؛ چرا که زنان این آرمان را بر دوش کشیده و برای دفاع از آن می‌کوشند. او می‌گوید: «با نگاهی به قربانیان حمله به غزه، درمی‌یابیم که اکثریت آن‌ها زنان و کودکان هستند.»

شهد تایه در خانواده‌ای هنرمند چشم به جهان گشود و کودکی‌اش در میان تابلوهای استادانه سپری شد. همواره رؤیای آن را داشت که روزی اثری هم‌سطح آن تابلوها، اما با دستان خود، بر دیوار بیاویزد. پس از تحصیل در رشته هنر در دانشگاه الاقصی و خلق ده‌ها پیش‌طرح، سرانجام به هدف خود دست یافت و تابلویی آفرید که زن، هسته اصلی آن را تشکیل می‌دهد و از این محور به مضامین گوناگون دیگر می‌پردازد.

شهد تایه، هنرمند و طراح گرافیک، استعداد ذاتی هنر را همچون دیگر اعضای خانواده‌اش به ارث برده بود، اما در ابتدا به پرورش آن اهتمامی نداشت. هنگامی که وارد دانشگاه شد و معضل بیکاری را در میان زنان جوان مشاهده کرد، پدرش او را به تحصیل تخصصی در رشته هنر تشویق کرد و به او اطمینان داد که در این عرصه خواهد درخشید.

شهد این پیشنهاد را پذیرفت و به تمرین طراحی از مناظر طبیعی و طبیعت بی‌جان روی آورد. او در تمام آثارش از سازهای موسیقی بهره می‌گیرد؛ به‌گونه‌ای که در نگاه مخاطب، گیتار به مثابه کالبد زن است و از دل آن، مضامین مختلفی چون شادی و امید، اندوه و افسردگی، خشونت و قدرت، و دیگر جزئیات برگرفته از زندگی روزمره زنان پدیدار می‌شوند.

شهد تایه درباره یکی از تابلوهایش توضیح می‌دهد: «گیتاری است که پیکر زنی با موهای پریشان بر آن نقش بسته. پریشانی موها و سایه خاکستری، نماد افسردگی است، اما خودِ ساز را به رنگ زرد کشیده‌ام، چرا که زندگی همچنان جاری است و روزی آنچه را می‌خواهد به او خواهد بخشید.» حتی با دقت در سیم‌های گیتار نیز می‌توان چهره‌های محوی از چند زن جوان را مشاهده کرد. تابلوی دیگر اما، ضمن تمرکز بر گیتار، به جنگ و دیوارهای بتنی می‌پردازد که نیروهای اسرائیلی میان شهرها و روستاهای غزه برپا کرده‌اند. با این حال، حضور گل‌ها در این تابلو، بیانگر امیدواری هنرمند به پایان جنگ و شکوفایی دوباره شهر است.

شاید مخاطب در نگاه نخست نتواند پیام اصلی این تابلوها را دریابد، چرا که شهد تایه ترجیح می‌دهد آثارش حاوی اندکی ابهام یا دارای امضای شخصی باشند تا سبک او از دیگر هنرمندانی که به مسائل زنان می‌پردازند، متمایز گردد؛ به‌گونه‌ای که مخاطب فوراً بگوید: «این اثر شهد است». به گفته او، افزودن تنها یک جمله توضیحی کوتاه کافی است تا بیننده بتواند رمزهای پنهان اثر را گشوده و پیام کامل آن را درک کند.

او به خاطر به تصویر کشیدن پیکری با دو سر، که هر دو زن هستند، با انتقادهای زیادی روبه‌روست. از او می‌پرسند چرا یکی از سرها مرد نیست؟ چرا گیتار عنصر اصلی در نمایش بدن زن در تابلوهایش است؟ اما شهد تأکید می‌کند که این نگاه شخصی اوست و نمی‌پذیرد دیگران به او دیکته کنند چه چیزی را باید ترسیم کند؛ چرا که هر فردی در بیان مسائل به شیوه خود آزادی مطلق دارد و اساساً، این تفاوت‌هاست که بشریت را تکمیل می‌کند، نه نفی.

از دیدگاه شهد تایه، آرمان فلسطین همان مسئله زن است؛ چرا که زنان این آرمان را بر دوش کشیده و برای دفاع از آن می‌کوشند. به گفته او، «با بررسی آمار قربانیان حمله به غزه، مشخص می‌شود که اکثریت آن‌ها زنان و کودکان هستند، زیرا اشغالگر می‌خواهد حضور زنان فلسطینی را در سرزمین‌شان محو کرده و آن‌ها را به اقلیت بدل کند.» او اشاره می‌کند که در حال تکمیل اثری با استفاده از هنر برش کاغذ (کاغذبری) است که پیوندی میان آرمان فلسطین و زن برقرار می‌کند.

شرایط کنونی بر کار هنری او سایه افکنده است؛ آوارگی از شمال به جنوب نوار غزه باعث شد ابزار کارش را جا بگذارد و ناچار شود برای خلق اثر، از کارتن‌های کمک‌های بشردوستانه و کاغذهای سفید نامرغوبی که شاید مناسب نقاشی نباشند، استفاده کند. او می‌گوید زمان و تلاش بسیاری صرف کرده تا تنها یک قلم‌مو و اندکی رنگ بیابد و با آن‌ها تابلویی بیافریند که بحران آوارگی و موانع موجود را به تصویر کشد.

او با وجود سن کم، در نمایشگاه‌های هنری متعددی شرکت کرده و استعداد خود را به اثبات رسانده است؛ از جمله نمایشگاهی زیر نظر مؤسسه «دارالکلمه»، نمایشگاهی دیگر برای «انجمن زنان جوان» و ده‌ها نمایشگاه دیگر. شهد می‌افزاید که طبیعت همواره حضوری پررنگ و قدرتمند در آثارش دارد، زیرا آن را برای مخاطب، بخشی از آرامش و آسایش روانی می‌داند.

شهد تایه همچنین معتقد است که حمله به نوار غزه باعث شد مسائل و دغدغه‌های زنان تحت‌الشعاع قرار گیرد و نیازهای اولیه‌ای چون غذا، دارو و خدمات اساسی در اولویت قرار گیرند. با این حال، او تأکید می‌کند که به یُمن تلاش خود زنان، این موضوعات دوباره به صحنه بازخواهند گشت و افزون بر آن، مسائل جدیدی که پیامد این حمله بوده‌اند، در آثار هنری بازتاب خواهند یافت.