حفیظه بیبان: زن تونسی در برابر تاریک‌اندیشی تسلیم نمی‌شود
رمان‌نویس حفیظه بیبان گفت: «ما باید همیشه نسبت به هدف قرار گرفتن حقوق زنان هوشیار باشیم و همواره از طریق آموزش، فرهنگ و ادبیات مقاومت کنیم.»
نزیهه بوسعیدی
تونس - با وجود پیشگام بودن تونس در جنبش‌های انقلابی علیه نظام‌های موجود، مسئله زنان همچنان حیاتی است. وخامت وضعیت حقوق بشر در این کشور، زنان را با چالش‌های جدی روبرو کرده است.
حفیظه بیبان، رمان‌نویس شاخص تونسی، با اشاره به تهدیدهای مستمر علیه زنان تونسی از سال ۲۰۱۱ تاکنون، خواستار توجه و نگرانی جدی نسبت به حقوق زنان شد.
از دیدگاه او، این تهدیدها چندوجهی و گسترده هستند و مقابله با آنها نیازمند رویکردی جامع از طریق علم، فرهنگ، آموزش، رسانه و ادبیات است. او معتقد است انسان تونسی، فارغ از جنسیت، باید ضمن افتخار به اصالت خویش، از ارزش‌های مدرن دفاع کند. به باور او، علی‌رغم تلاش نیروهای تاریک‌اندیش، نابودی این هویت انسانی دشوار است.
حفیظه بیبان با اشاره به توانمندی و قدرت زن تونسی تأکید کرد: «زنان ما قادرند در برابر هر تلاشی برای به حاشیه راندن یا خاموش کردن صدایشان مقاومت کنند.» او یادآور شد که زنان تونسی پیش‌تر نیز با تهدیدهای متعدد داخلی و خارجی از سوی جریان‌های تاریک‌اندیش و مدافعان افکار ارتجاعی که نگاهی تحقیرآمیز به زن دارند، مواجه بوده‌اند.
ادبیات، مسیر رهایی
حفیظه بیبان درباره نقش ادبیات در احقاق حقوق زنان چنین می‌گوید: «ادبیات نه تنها راه‌حل‌ها را نمایان می‌سازد، بلکه زخم‌ها را آشکار می‌کند، حقایق را برملا می‌سازد و دشواری‌ها را به تصویر می‌کشد. در این آشکارسازی، دعوتی به تغییر و مقاومت نهفته است. کشف و نمایان ساختن زخم‌ها، آغاز شناخت قدرتی است که در پی نابودی انسان است. از این رهگذر، انسان می‌تواند واقعیت پست و بیمار را شناخته و در برابر آن مقاومت کند. ادبیات با بخشیدن لذت و آشکار ساختن وجدان انسانی، قدرت بیدارسازی دارد. هنگامی که از صداقت، آگاهی و درک عمیق موقعیت خود برخورداریم، می‌توانیم از محدودیت‌های کنونی فراتر رفته، به افق‌های دوردست پرواز کنیم و از واقعیت محدودکننده امروز عبور کنیم.»
حفیظه بیبان درباره رویارویی زنان با طرز فکرهای محدودکننده و چگونگی مقابله با دیدگاه‌های تاریک‌اندیش و مردسالارانه تأکید کرد: «تکیه بر دانش و هوشیاری مستمر، همراه با پایبندی به اصالت، هویت و مدرنیته‌ای که زن تونسی از آن دفاع می‌کند، ضروری است. اگرچه نگاه مردسالارانه و کشمکش قدرت وجود دارد، اما هدف ما نه تقابل زن و مرد، بلکه تقویت و آگاه‌سازی زن تونسی است. موفقیت‌های چشمگیر زنان در عرصه‌های داخلی و بین‌المللی، و مشارکت‌های مؤثر آنان، گواه توانایی‌شان در غلبه بر محدودیت‌های فکری است.»
او با اشاره به پیروزی‌های به دست آمده افزود: «با وجود عبور از مراحل دشوار و غلبه بر تفکرات محدودکننده، هوشیاری مداوم و مقاومت از طریق آموزش، فرهنگ، رسانه و ادبیات همچنان ضروری است.»
قدرت، مقاومت و فرهیختگی
حفیظه بیبان درباره وضعیت زنان در مناطق درگیر مانند سوریه، لبنان و غزه گفت: «زن در مشرق عربی ما، نماد قدرت، مقاومت و فرهیختگی است. تلاش نیروهای تاریک‌اندیش برای بازگرداندن او به دوران تاریکی محکوم به شکست است. حمایت ما از هر مقاومتی ادامه دارد و معتقدم کلمه، موسیقی و هنر، ابزارهای اصلی پیروزی هستند.»
او با اشاره به تظاهرات اخیر «غزه را فراموش نخواهیم کرد» و حضور میسر عطیانی، مبارز فلسطینی، افزود: «شهادت تأثیرگذار او درباره زن فلسطینی، نماینده تمام زنان مشرق عربی است؛ زنانی که هدف قرار گرفته‌اند و می‌کوشند در برابر استعمار ذهن‌ها، بدن‌ها و سرزمین‌ها مقاومت کنند.»
رمان «زنان هیپو و ده شب»
در تازه‌ترین اثر حفیظه بیبان، «زنان هیپو و ده شب»، زن در نقش‌های چندگانه مادر، معشوقه، دوست و خواهر به تصویر کشیده شده است. او درباره نمادگرایی این رمان می‌گوید: «این اثر روایتگر حوادث پس از انقلاب و واقعیت تکان‌دهنده ترورهای پیاپی است، از جمله قربانی شدن یک دانشمند تونسی و ناپدید شدن جوانی در شب تولدش. مریم، مادر، در انتظار فرزند آغاز به جستجو می‌کند.»
او با اشاره به درهم‌آمیختگی داستان جوان ناپدید شده با روایت دانشمند ترور شده در سال ۲۰۱۶، تأکید می‌کند که زنان هیپو در مقاومت و جستجو برای یافتن حقیقت، علیه واقعیت تلخ می‌جنگند. از آنجا که قانون همیشه ظرف عدالت نیست، زنان همچنان در مسیر رهایی از طریق عشق، مقاومت و دانش گام برمی‌دارند.