نخم چاچان

قامشلو- هنر زنان کورد با درد و امید شکل گرفته است. پیش از انقلاب روژاوای کوردستان، محدودیت‌های فراوانی وجود داشت. زنان از فعالیت‌های هنری منع می‌شدند و خلق کورد نیز با ممنوعیت‌های سختی روبرو بود. اما پس از انقلابی که به رهبری زنان رقم خورد، آنها در عرصه‌های مختلف، به‌ویژه سیاست، جامعه و هنر، حضور پررنگی پیدا کردند.

سومیا محمد که از کودکی شیفته هنر بود، پیش از انقلاب روژاوا فعالیت‌های فرهنگی و هنری‌اش را مخفیانه دنبال می‌کرد. او اکنون در گروه‌های متعددی فعالیت دارد و درباره تجربه‌هایش با خبرگزاری ما گفت‌وگو کرده است.

 

گفتند باید به عربی بخوانی

سومیا درباره دوران پیش از انقلاب روژاوا می‌گوید: «در خانواده‌ای میهن‌دوست بزرگ شدم و از کودکی عاشق هنر بودم. سختی‌هایی که تحمل کردیم آن‌قدر زیاد بود که نمی‌توان با کلمات بیان کرد. علاقه‌ام به موسیقی و آوازخوانی زیر فشار سیاست‌های هویت‌زدایی قرار داشت. مشکلات بی‌شماری وجود داشت، به‌ویژه برای زنان. از هفت سالگی شیفته موسیقی بودم و رؤیای آوازخوانی در سر می‌پروراندم. در مدرسه معلمان پیشنهاد می‌کردند در گروه کر شرکت کنم، اما چون تحت نظام رژیم بود، وقتی می‌خواستم به کوردی بخوانم، مخالفت می‌کردند و می‌گفتند حق نداری به زبان مادری‌ات بخوانی. زبان کوردی ممنوع بود و اصرار داشتند فقط به عربی آواز بخوانم. مقدس‌ترین روزهای ما نوروز، هشت مارس، پانزده آوریل و بیست‌وهشت ژوئن بود که با شوق فراوان برایشان آماده می‌شدم.»

 

مگر زنان حق فعالیت هنری دارند؟

سومیا از چالش‌هایی که پس از ازدواج برای ادامه فعالیت هنری با آن مواجه شد می‌گوید: «ازدواج یعنی ورود به دنیای جدید خانواده همسر. این تغییر مسیر برایم دشوار بود و نمی‌دانستم چگونه اعضای خانواده را قانع کنم که هنر بخشی از هویت من است. بسیاری با تعجب می‌پرسیدند مگر زنان اصلاً حق فعالیت هنری دارند؟ با این حال، درون وجودم می‌دانستم که زنان باید برای حفظ اراده و استقلال خود مبارزه کنند.»

 

«باید همه را در آغوش بگیریم»

او درباره تحولات پس از انقلاب روژاوا توضیح می‌دهد: «سال ۲۰۱۳ مرکز فرهنگ و هنر سریکانی از چنگال رژیم رها شد. ما شروع به تشکیل بخش‌ها و گروه‌های مختلف کردیم و فعالیت‌هایمان ماهیت جمعی پیدا کرد. تعالیم رهبر خلق کورد، عبدالله اوجالان، همواره راهنمای ماست؛ او می‌گوید که باید از منظر فرهنگی تمام زبان‌ها و خلق‌ها را در آغوش بگیریم. این انقلاب راه را برای بسیاری از زنان هموار کرد تا به‌عنوان هنرمند، بازیگر، آوازخوان، نویسنده و سیاستمدار فعالیت کنند.»

 

«پر از امید هستیم»

سومیا درباره تجاوز ترکیه به سریکانی می‌گوید: «سال ۲۰۱۹ دولت اشغالگر ترکیه به شهرمان حمله کرد. این تهاجم باعث شد برخی از مردم مجبور به ترک خانه و کاشانه‌شان شوند، اما بسیاری نیز در سرزمین‌شان ایستادگی کردند. ما پر از امید هستیم و یقین داریم که روزی دوباره به شهرمان باز خواهیم گشت. در همین حال، فعالیت‌های خود را در شمال و شرق سوریه ادامه می‌دهیم و هنرمان را نیز زنده نگه می‌داریم.»