سارا ارومیه

آب گلف استریم از حرکت آب‌های سطحی نزدیک استوا، در اقیانوس اطلس، جریان می‌یابد، و این جریان به سوی غرب به پیش می‌رود. طول آن ۱۲۰۰۰ مایل می‌باشد و مسافت آن برای طی این مسیر حدود سه سال می‌باشد. جریان گلف‌استریم یکی از عوامل اصلی تعادل جوی در کره‌ی زمین است.

اين جريان در اقيانوس اطلس جاری است و يكی از عظيم‌ترين و نيرومندترين جريانهای آب دنيا محسوب می‌شود، اين جريان جالب در هر ساعت قريب به يكصد ميليارد متر مكعب را با سرعتی بهت‌آور در ميان تنگه‌های كرانه‌ی فلوريدا سرازير می‌كند و رودخانه‌های عظيم آمازون و  می‌سی‌سی‌پی در برابر عظمت اين جريان آب گرم به منزله‌ی رودهای كوچكی هستند.

شدت و قدرت حرارت اين جريان مرموز به حدی است كه قادر است هوای تمام مناطق شمالی اروپا را گرم كند، دانشمندان تخمین زدەاند حرارت جريان آب گرم گلف استريم مساوی حرارتی است كه از سوزاندن دو ميليون تن ذغال بدست می‌آيد.

 

کشف قدرت عظيم جريان گلف استریم

در قرن ۱۶ يكی از دريانوردان معروف جهان هنگام مسافرت به فلوريدا متوجه شد كه كشتی‌اش با اينكه در جهت باد موافق در حركت است، به عقب كشیده می‌شود و اين موضوع برای اين دريانورد بی‌نهايت تعجب‌آور بود، دريانوردان انگليسی نيز كه از كندی غير قابل انتظار حركت كشتی‌های خود به ستوه آمده بودند از بنيامين فرانكلين چاره‌جويی نمودند. او پس از تبادل نظر با چند تن از دريا نوردان ماهر موفق به تنظيم نقشه‌ی جريان آب گلف استريم شد و از تنظيم نقشه‌ی گلف استريم چنين نتيجه گرفته شد كه اگر كشتی‌ها از روی اين جريان گرم به سوی اروپا حركت كنند دو هفته زودتر به مقصد خواهند رسيد.

اولين طرح از جريان گلف استريم در سال ۱۷۷۰ ميلادی بەوسيله‌ی بنيامين فرانكلين منتشر شد. در آن طرح جريان گلف استريم به صورت رودی عريض كه در اقيانوس حركت می‌كند تعریف شد.

 

علت بەوجود آمدن جریان گلف استریم و دلایل از بین رفتن آن

جریان گلف استریم به دو دلیل عمده اتفاق می‌افتد یکی تفاوت درجه حرارت آن با آبهای اقیانوسی و دوم جهت حرکت آن که خلاف جهت حرکت آبهای اقیانوسی است، با توجه به اینکه حتی در مسیر برگشت خود(از شرق اقیانوس اطلس به نقطه مبدا) از زیر آبهای اقیانوس حرکت می کند، هرگز با آب‌های اقیانوس اطلس آمیخته نمی‌گردد، درست مانند یک جریان آب لوله کشی که از داخل یک کانال آب عبور کند.

هنگامی‌که جریان گلف استریم به اروپا می رسد، به دو قسمت شمالی و جنوبی تقسیم می‌شود قسمت شمالی آن به اقیانوس هند شمالی ریخته و قسمت جنوبی آن مجدداً مسیر بادهای گرم آمریکا را پیش گرفته و به طرف خلیج مکزیک رهسپار و مجدداً حرارت اولیه خود را به دست می‌آورد.

گرم شدن تدریجی آبهای اقیانوس‌ها بەعلت پدیده‌ی گرم شدن گلخانه‌ای زمین باعث ذوب شدن یخهای قطب جنوب شده که بر روی جریان گلف استریم در اقیانوس اطلس تأثیر گذاشته و آن را نابود می‌کند. امروزه ثابت شده که جریان گلف‌استریم یکی از عوامل اصلی تعادل جوی در کره زمین است. اما خود این جریان به شدت ناپایدار است به‌طوری‌که تغییرات شدید درجه حرارت آب اقیانوس به راحتی باعث اختلال در آن می‌شود. بسیاری از دانشمندان وقوع عصرهای مختلف یخبندان در گذشته را به برهم خوردن تعادل جریان گلف‌استریم نسبت می‌دهند.