DELAL SARI

Haber Merkezi- İster ev ve aile içinde ister kamusal alanda olsun şiddetin her türü kadında derin izler bırakan insan hakkı ihlalidir. Kadın ve erkek arasındaki eşitsizlik nedeniyle tüm dünyada kadına yönelik erkek-devlet şiddeti devam ediyor.

Şiddeti pekiştiren geleneklerin desteklendiği, koruyucu ve önleyici tedbirlerin uygulanmadığı, adil yargılamanın yapılmayarak faillerin hak ettikleri cezaları almadığı Türkiye ve Kürdistan illerinde de kadınlar sistematik şiddete maruz kalmaya devam ediyor. Kadınlar, kimi zaman hiç tanımadıkları erkekler kimi zaman da en yakınındaki erkekler tarafından şiddet görüyor.

Kadınların hayatlarına kastedilmesi ise şiddetin geldiği son nokta. Kadınlar boşanmak istediği, evlenmeyi ya da ilişkiyi reddettiği, kendi hayatına dair karar almak istediği, istediği kıyafeti giydiği, üniversitede okumak istediği gibi çeşitli ‘bahanelerle’ erkekler tarafından katlediliyor. Kadınların yaşam hakkını elinden alan failler de yine en yakınındaki erkekler. Yani failler, kadınların evli olduğu erkek, erkek çocuğu, erkek kardeşi, birlikte yaşadığı erkek arkadaşı, erkek komşusu, boşanma aşamasında olduğu erkek, ayrıldığı erkek arkadaşı ya da babası olabiliyor.

Şüpheli ölümler yeterince soruşturulmuyor

Şüpheli birçok kadın ölümü de gerçekten kaza mı cinayet mi intihara sürüklenmek mi olduğu soruşturulmayarak kayıtlara “doğal ölüm, kaza, intihar” olarak geçiriliyor. Ankara’da bir plazanın 20’nci katından intihar ederek öldüğü iddia edilen Şule Çet’in kadınların ve ailesinin mücadelesiyle katledilmesinin ortaya çıkarılması ise şüpheli ölümlere ilişkin örnek oldu.

Şiddetin boyutunu ortaya koyan istatistik tutulmuyor

Kadına yönelik şiddetin boyutunu ortaya koyan ‘resmi istatistikler’ ise tutulmuyor. Buna karşı daha çok basına yansıyan şiddet olaylarından gazeteciler ve kadın örgütleri tarafından veriler toplanıyor. Sadece basına yansıyan boyutuyla bile şiddete yönelik ağır tablo ortaya çıkıyor. Şiddet verilerini hazırlayan mecralardan biri de JINNEWS. JINNEWS’in derlediği verilere göre 2023 yılı Ocak-Ekim ayları arasında sadece 10 ayda 264 kadın, 21 çocuk erkekler tarafından katledildi. 164 kadın ve 24 çocuk ise şüpheli şekilde yaşamını yitirdi.

‘Erkek-devlet şiddetinin yükseldiği bir dönem’

JİNNEWS editörü Gülşen Koçuk, kadına yönelik şiddete ilişkin hazırladıkları verileri değerlendirdi. Erkek-devlet şiddetinin yükseldiği bir dönemden geçildiğini ve bunun en somut göstergesinin de Orta Doğu’da yaşanan savaşlar olduğunu belirten Gülşen Koçuk, şunları ifade etti:

“Ve bu savaşların elbette çatışmalı halin içinde olsun ya da olmasın fark etmeksizin, tüm kadınların yaşamına farklı boyutlarda şiddet olarak döndüğünü söylemek mümkün. Sadece Kurdistan ve Türkiye’deki gerçek boyutunu tam anlamıyla yansıtmayan şiddet tablosu da bize bunu söylüyor aslında. Katledilen kadınların bilançosu, cins kırımı değerlendirmesini de doğruluyor. JINNEWS’in verilerine göre 2023’ün yalnızca ilk 10 ayında en az 428 kadın yaşamını yitirdi ve bunlardan 164’ünün ölümü şüpheli.”

‘Şiddete ve faile meşruluk kazandırılıyor’

Bu ölümleri ve çoğu kayıtlara geçmeyen şiddet vakalarını münferit görmenin iyi niyetli olmadığını şiddeti meşrulaştırır noktada olduğu değerlendirmesinde bulunan Gülşen Koçuk, “Zaten şiddet verilerindeki artışın en önemli sebeplerinden biri de şiddete ve faile meşruluk kazandıran zihniyet. Bu nedenle belki de şiddete karşı verilen mücadeleyi en fazla da zihniyet üzerinden vermek gerekiyor. Bu nedenle kadınlar on yıllardır alanlarda bu zihniyetin temsilcilerine karşı direniyor, örgütleniyor” diye ifade etti.

‘Ses ne kadar güçlü olursa eşit gelecek o kadar yakın olacak’

25 Kasım Kadına Yönelik Şiddete Karşı Uluslararası Mücadele Günü’ne işaret eden Gülşen Koçuk, “25 Kasım, erkek-devlet şiddetine karşı verilen mücadele anlamında sembolik, önemli bir gün olsa da bugünkü kadın mücadelesinin sadece 25 Kasım ile sınırlı kalmadığını söyleyebiliriz. Nasıl ki şiddet bir gün değil her gün her an varsa, mücadelenin de bu bilinçle büyüdüğü bir zaman dilimindeyiz. Kadınların ‘Jin jiyan azadî’ şiarıyla alanlara çıktığı bugünlerde bu ses ne kadar güçlü olursa, özgür, eşit, adil bir gelecek de o kadar yakın olacak” dedi.

JINNEWS’in basına yansıyan haberlerden derlediği 2023 yılı Ocak-Ekim ayları arasında katledilen kadın ve çocuk ile şüpheli ölümlere ilişkin verileri şu şekilde:

*Ocak ayında, 31 kadın ve 4 çocuk katledildi. 9 kadın ve 2 çocuk şüpheli şekilde ölü bulundu.

*Şubat ayında 10 kadın ve 2 çocuk katledildi. 10 kadın şüpheli şekilde ölü bulundu.

*Mart ayında 22 kadın ve 3 çocuk katledildi. 16 kadın şüpheli şekilde ölü bulundu.

*Nisan ayında 23 kadın ve 4 çocuk katledildi. 17 kadın ve 4 çocuk şüpheli şekilde ölü bulundu.

*Mayıs ayında 39 kadın ve 1 çocuk katledildi. 23 kadın ve 3 çocuk şüpheli şekilde ölü bulundu.

*Haziran ayında 25 kadın katledildi. 24 kadın ve 5 çocuk şüpheli şekilde yaşamını yitirdi.

*Temmuz ayında 26 kadın ve 2 çocuk katledildi. 9 kadın ve 4 çocuk şüpheli şekilde yaşamını yitirdi.

*Ağustos ayında 28 kadın ve 2 çocuk katledildi. 21 kadın ve 2 çocuk şüpheli şekilde yaşamını yitirdi.,

*Eylül ayında 32 kadın ve 3 çocuk katledildi. 22 kadın ve bir çocuk şüpheli şekilde yaşamını yitirdi.

*Ekim ayında 28 kadın katledildi. 13 kadın ve 3 çocuk şüpheli şekilde yaşamını yitirdi.