İHLAS HAMRUNİ

Tunus – Tunus’ta çalışma yaşamındaki kadınlar, uzun çalışma saatleri ve tüm günü ev dışında geçirmek zorunda kalmaları nedeniyle birçok zorlukla karşı karşıya kalıyorlar. Kadınlar çalışma yaşamının kendi ihtiyaçları doğrultusunda yeniden düzenlenmesini istiyor.

Kamu çalışanı Sumaya Al-Qabsi, uzun çalışma saatlerinin kadınları yıprattığını belirterek "Çift vardiya sistemiyle çalışmak kadınlar için hem psikolojik hem de fiziksel olarak bir yıkım anlamına geliyor. Tarım komiserliğinde çift vardiya sistemiyle çalışıyorum. Gidiş-dönüş yolculuklardan yoruldum ve her gün aynı deneyimi yaşıyorum. Saat 04.00’te uyanıyorum ve kahvaltımı yapıyorum. Henüz bir yaşını doldurmamış çocuğumla ilgileniyorum. Down sendromlu ve çok ilgiye ihtiyacı var” dedi. Sumaya Al-Qabsi, “Öğle saatleri arasında eve dönüyorum ve öğle yemeğini hazırlıyorum. İki üç kaşık yemek yemeye vakit bulabilirsem şanslıyım. İşe geç kalmamaya çalışıyorum. Bir yandan çocuklarla ilgilenmek bir yandan çalışmak çok zorluyor. İş yerindeyken tüm gün ayaklarımı acıtan ayakkabılarla koşturuyorum. Hayatımı koşturarak geçiriyorum” diye belirtti.

‘Tek vardiya sistemine geçilmeli’

Bir kamu kurumunun müdürü olan Nassima Abdel-Aali, yaşadıklarını şu şekilde özetliyor: “Tunus'ta çalışma saatleri 08.00-05.00 arası. Kadınlar disiplinli bir şekilde çalışıyor; işteki başarılarını kanıtlamış durumdalar. Birçok sorumluluk ve pozisyona sahipler. Ancak iki vardiyada çalışma ve tam gün işyerinde kalma sistemi özellikle anneleri etkileyen bir durum. Hem ev işleriyle ilgilenmeleri hem de çalışmaları onları psikolojik olarak etkiliyor. Özellikle kadınlar ve erkekler için idari işlerin zamanlaması yeniden gözden geçirilmeli. Modern ülkelerde sistem çalışma saatlerine göre değil işin kalitesine göredir. Kadın çalışanların aile ve sosyal sorumluluklarını ihmal etmeden idari görevlerinde başarılı olmalarına yardımcı olmak için tek vardiya sistemine geçirilmesi gerekiyor.”

Kadınlar hakları için imza topladı

Psikolog Dr. Enas Ben Salima ise şu değerlendirmeyi yaptı: “Kadınların çalışma yaşamında yer alması bu alanda kendilerini kanıtlaması önemli. Bu sistemle çalışmak kadınlar için bir yük haline geldi. Çalışanlarıma baktığımda tüm gün çalışmanın onları fiziksel açıdan yorduğunu fark ettim. Çünkü kadın eve döndükten sonra bu kez ev işleri, yemek, çocukların bakımı ile ilgileniyor. Ev ile işi arasında uyum sağlamak için erken kalkmak zorunda kalıyor. Bütün günü bitkin ve kaygılı geçiriyor.”

Kadınların iş ve ev arasında geçirdiği zaman aralığında kendisine vakit ayıramadığını kaydeden Enas Ben Salima, “Evli kadınlar eşleri tarafından ilgisizlikle, çocukları tarafından ihmalkarlıkla suçlanıyor. Bu durum kadının hep psikolojisini hem de fiziksel sağlığını etkiliyor. Bu bağlamda çalışma saatlerinin gözden geçirilmesi gerekiyor. Daha önce bir grup kadın ve erkek, çalışma saatlerine ilişkin dijital medya kampanyası başlattı. Kampanya 10 binden fazla kişi tarafından imzalandı. Kampanyayı imzalayanlar tek vardiya sisteminin benimsenmesini, Cumartesi ve Pazar'ı haftalık dinlenme günleri olarak kabul edilmesini, ilgili tüm tarafları kapsayan geniş bir ulusal istişare yapılması olanağının sağlanması çağrısında bulundular” sözlerine yer verdi.

Tunus Aile, Kadın, Çocuk ve Yaşlılar Bakanı Amal Moussa, bir süre önce işyerinde tek vardiya sisteminin benimsenmesinin fizibilitesini değerlendirmek üzere ulusal bir düşünce komitesinin kurulduğunu duyurdu. Bu komitenin bir yıl boyunca hükümet yapıları, sivil toplum, psikoloji, sosyoloji ve ekonomi alanındaki uzmanların katılımıyla bir çalışma yürüteceği açıklandı.