ASMAA FATHI

Kahire- Mısır’da “25 Ocak Devrimi” olarak da bilinen ayaklanmaların üzerinden 13 yıl geçti. Kadınlar, devrimi ateşini yakan kıvılcımlardan biriydi ve sahada mümkün olan her şeyi sağlamak için çaba göstermekten çekinmediler. Devrimin ardından adaletsizliği reddeden kadınlar onurlu ve özgür bir yaşam için taleplerde bulundular. Zamanla, özellikle Müslüman Kardeşler'in siyaset sahnesinde liderliği ele geçirmesinden sonra kadınlar yeniden çeşitli baskılarla karşı karşıya kaldılar. Kadınlar tekrardan baskı altına alınmaya çalışılsada haklarını savunma araçları konusunda önemli bir farkındalık kazanmıştı. Devrimin başlangıç yıllarında Tahrir Meydanı’nda sık sık bir araya gelen kadınlar için bu meydan gerçek bir öğrenme ve tanışma alanıydı. Mısırlı kadınlar devrimin 13’üncü yılında ajansımıza konuştu.

‘Kadınlar farkındalık kazandı’

Çevirmen Sarah Sarhan, Ocak Devrimi'nin kadınların sessiz kalan pek çok konuya dair farkındalığının artmasına katkıda bulunduğunu söyleyerek, kadınların iş, eğitim, öğretim vb. alanlarda karşılaştıkları birçok krize yönelik bir hareket yaratılmasında rol oynadığını kaydetti. Sarah Sarhan, “Kadınlar artık talep edilecek araçlar ve özellikle çalışma ortamındaki hakları konusunda çok fazla bilgiye sahipti” diyerek, kız çocukları için eğitim, aile, çalışma ve kadınla ilgili diğer konulardaki haklarını öyle ya da böyle savunmak için devrimin ardından ortaya çıkan birçok toplumsal hareketin olduğuna dikkat çekti.

‘Devrim sayesinde haklarımı fark ettim’

Devrim başladığında herhangi bir siyasi yöneliminin olmadığını ifade eden Sarah Sarhan, şöyle konuştu: “Sahada çok güzel deneyimler yaşadım. Birçok insanla tanıştım, deneyimlerine tanık oldum. Geceyi sokakta geçiriyorduk ve havalar soğuk olmasına rağmen devrimin heyecanı içimizi ısıtıyordu. Meydanda Mısır’a sadık olan, ülke için iyi bir değişim isteyen birçok dürüst insanla tanıştım. Devrimden sonra ben de tamamen değiştim. Daha önce keyfi bir şekilde işten çıkarılmaya maruz kalmıştım, herhangi bir şikayette bulunmadım, herhangi bir işlem yapmadım. Bunun varlığından ve ihtimalinden ilk etapta haberim yoktu. Sırf kadın olduğum için daha düşük bir pozisyonu kabul etmiştim ama devrim sayesinde haklarımı fark ettim ve artık hak etmediğim şeyleri kabul etmedim. Bu farkındalıkla artık birçok şeye sahibim.  Haklarımın yanı sıra yanımda durabilecek feminist kurumların ve destekçilerin olduğuna dair bilgim var.”

‘Kadınlar tüm enerjileriyle çalışıyordu’

Tahrir Meydanı'ndan aklında kalan bazı anılarını da anlatan Sarah Sarhan, “Kadınlardan harika örnekler sıralayabilirim. Kadınlar evlerini genç kadınlara açıyordu, eylemcilere saldıranlara kafa tutuyorlardı, köydeki kadınlar yemekler hazırlıyordu, gençler için kalacak evler belirleniyordu ve daha birçok şey. Kelimelerle anlatılamaz. Evlerini, zamanlarını adayan, kadınların ve kız çocuklarının korunması için çalışan birçok kadınla tanıştım. Devrimciler sokaktayken onları ayakta tutmak için kadınlar tüm enerjileriyle çalışıyordu” sözlerine yer verdi.

‘Bu devrime anneler çok destek verdi’

Meydanda geçirdiği 18 gün boyunca yaşadığı bir tanıklığı da paylaşan Sarah Sarhan, “Bir kadın her gün meydanda bulunanların kıyafetlerini toplayıp yıkıyordu ve sonrasında meydana getirip sahiplerine teslim ediyordu. Bunun karşılığında hiçbir ücret almıyordu. Onunla Hüsnü Mübarek'in istifa ettiği gün tanışmıştım. Hikayesini öğrendim. Bir gün tarlada çalışırken haydutların saldırısına uğruyor ve o günden sonra tarladaki her çocuğu kendi çocuğu olarak görmeye başlamış. Bu devrime anneler çok destek verdi. Ne olursa olsun destek vermek için ellerinden gelen her şeyi sağladılar. Sahra Hastanesi’nin önünden ayrılmıyorlardı” diye belirtti.

Kadınlar önemli kazanımlar elde etti

Cinsiyete dayalı şiddet konularında uzman bir avukat olan Hiyam Al-Janaini ise kadınların devrimde güçlü bir role sahip olduğunu, ilk kez erkeklerle eşit düzeyde durarak gerçek ve etkili bir iz bıraktıklarını kaydetti. Devrimle birlikte kadınların önemli bazı kazanımlar elde ettiğini ifade eden Hiyam Al-Janaini, “Devrimin ardından kadınların genel olarak siyasi hayata katılım fikri kabul edildi. Kadınlar siyasette, sosyal yaşamda, ekonomide ve kültür alanında birçok kazanım elde etti. Örneğin devrimden sonra taciz konusu artık açıkça ifade ediliyordu. Faillere cezalar artırıldı. Kadın sünneti uygulaması suç sayıldı ve bunların hepsi kadınların elde ettiği kazanımlar” şeklinde konuştu. 

Kadınların siyasi hayata katılımının kabul edilmesinin ardından kadınlara yönelik kota sisteminin getirildiğini aktaran Hiyam Al-Janaini, kota sisteminin Mısır hükümetinde yaklaşık 6 kadın bakanın, 1 ulusal güvenlik danışmanının ve Meclis'te yaklaşık 146 kadın temsilcinin bulunmasıyla sonuçlandığını söyledi. Hiyam Al-Janaini, tüm bunların devrimin kazanımları olduğunu kaydetti.