dosya

08:50

Küba Devriminin Kahramanı: Melba Hernandez Moncado Karargahı baskınında arkadaşı Haydee Santamaria ile katılan ve eylemin hazırlığını 24 saat olarak değerlendiren genç devrimci Melba Hernandez, Küba halkı tarafından “Küba Devrim Kahramanı” olarak biliniyor.

08:10

Gökten yağan bombalarla katledilen 34 can… 28 Aralık’ta katledilen çocuklarının parçalarını torbalara koyarak sonsuzluğa uğurlayan kadınların yası hiç bitmiyor. 10 yıldır adaletin gelmediği köyde, ağıtlar göğü deliyor. Roboskili bir anne iki elini katledilen 34 canın yer aldığı fotoğrafa uzatarak gelmeyen “adalet”e isyan ediyor. 10 yıldır karalara bürünen kadınlar, her güne aynı acı ile uyanıyor.

08:40

İlk Kadın Tugayı kuruldu Erkekler her ne kadar kadınların devrimin ön saflarında yer almasını istemese de Kübalı kadın devrimciler kadın ve erkeklere biçilen toplumsal rollerin değişiminden başlayarak, ilk özerk tugaylarını da oluşturdular. Onların bu kararı kadınların kendi birliklerinin başarısını görülmesini daha da garantilemiş oldu.

08:05

34 kişinin yaşamını yitirdiği Roboski Katliamı ile ilgili başlatılan hukuki süreç ailelere ikinci bir mağduriyet yaşattı. Yerel mahkemeye yapılan başvurunun “kasıt olmadığı” gerekçesiyle takipsizlikle sonuçlanması sonrası başvuru Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi’nde de iç hukuk yolları tüketilmediği gerekçesiyle kabul edilmedi. Dosyanın son olarak yeniden Anayasa Mahkemesine gönderildiğini ifade eden davanın avukatlarından Kerem Altıparmak, yaşanan süreç boyunca tek bir kamu görevlisinin yargılanmadığına dikkat çekti.

08:45

Kadınlar direnişin en ön saflarında Küba Devrimi’nin öncü kadınları dünden bugüne direnişin sembolü olurken, toplum nezdinde de önemli başarılar elde etti. Kübalı kadınlar sadece Küba toplumu üzerinde değil aynı zamanda dünya kadınları için de bir idol haline geldi. Celia Sanchez’den Vilma Espin’e, Tete Pueblo’dan Nirma Carton’a, birçok Kübalı kadın devrimci direnişleri ile tarihe isimlerini yazdırırken, hazırladığımız dosya ile Kübalı kadınların verdiği bu direnişe dikkat çekeceğiz.

08:00

Roboski Katliamı’nda yaşamını yitiren 34 insandan biri olan Muhammed Encü’nün annesi Heybet Encü, katliamın yaşandığı bölgeye koşan ilk kadınlardan. “O karlı yolda iki saatte yürüyüp çocuklarımıza ulaşabildik. Allah şahidimdir o gün gördüğüm şeyler on yıldır bir an gözümün önünden gitmedi” diyen Heybet Encü de diğer anneler gibi adaletin gelmesini bekliyor.

08:10

Aralarından çok sayıda çocuğun da bulunduğu 34 Kürt'ün katledildiği Roboski Katliamı’nın üzerinden 10 yıl geçerken, “adaletin” sağlanmaması nedeniyle aileler yıllardır hukuk mücadelesini sürdürüyor. “Değil 10 yıl 100 yıl geçse de içimizdeki ateş asla sönmeyecek” diyen aileler, AKP’ye yüzleşme çağrısında bulundu.

08:45

Taçsız Kraliçe Ayşe Şan: Acılarını yalnızlığını şarkılarında yaşattı Babasından etkilenerek çıktığı dengbêjlik yolculuğunda baskı, zorluklarla karşılaşan Ayşe Şan, hayatında tanık olduğu yalnızlık ve baskıyı şarkılarında dillendirdi. “Taçsız Kraliçe” olarak bilinen Ayşe Şan, verdiği büyük bedellerle ve sesiyle tarihe adını yazdırdı.

08:30

Güzelliklerin Annesi: Dayikî Cemal Güzelliği ve eşsiz sesi nedeniyle güzelliğin annesi olarak tanınan Şîrîn Îbrahîm Yaqûb, toplumun feodal zihniyeti nedeniyle hem dengbêjliği hem de ailesini bırakarak kimsenin onu tanımadığı bir yerde yaşamını sürdürür.

08:10

Su gibi sesi ile dengbêjler kervanına katıldı Güzel ve güçlü sesi ile nehir olup sanat dünyasına akan Nesrin Şerwan, Bağdat Radyosu’nda 500 parçayı kayıt altına aldı. Sanatı ve ailesi arasında seçim yapmak zorunda kalan Nesrin Şerwan, sesinin peşinden gitti. Bugün hala seslendirdiği parçalar dünyanın dört bir yanında yankılanıyor.

10:00

Sanatın birçok yerinde yer alan dengbêj bir kadın: Gulbihar Sesiyle birçok genç kadına dengbêjliği sevdiren Gulbihar, ardından yüzlerce klam bıraktı. Ses sanatçısı olarak tanınsa da, aynı zamanda sinema ve tiyatro sahnelerinde oynayan ilk Kürt kadındır.

08:10

Meryem Xan: Sanatsız kanadım kırılır, ölürüm Kürtçe şarkıları kaydeden ilk kadın şarkıcı olarak bilinen ve etkileyici sesinden dolayı Kürt Sultanı ismiyle anılan Meryem Xan, aşk ile dengbêjlik arasında bir seçim yaparak, “Ben sanatsız yaşayamam. Sanatsız yaşarsam ölürüm” diyerek dengbêjliğin peşinden gitti.

08:10

Elmas Xan’ın klamları bugün hala her yerde Şırnak’tan Federe Kürdistan Bölgesi’ne göç eden Meryem Xan’ın kuzeni Elmas Xan, Bağdat Radyosu aracılığıyla birçok Kürt klamını kayıt altına aldı. Bugün hala klamlarını düğün ve şölenlerde duyduğumuz Elmas Xan, kapısını birçok aydın, siyasetçi, sanatçıya açık tutmuştur.

08:15

Fewziye Mihemed yüz klamı kayıt altına aldı Halkların acılarını, mutluluklarını, özgürlük istemlerini, direnişlerini, zorluklarını kadife sesleri ile tüm dünyaya yayan kadın dengbêjler bir döneme damga vursa da güzel sesleri ve yorumları ile günümüze kadar gelmiştir. Fatma İsa, Zadina Şakir, Ayşe Şan, Nesrin Şêrwan, Meryem Xan ve Elmas Xan, Erivan ve Bağdat Radyolarında seslendirdikleri Kürtçe şarkıları kayıt altına alarak, Kürt edebiyatının da hafızasını canlı tutmuşlardır.

08:20

Kadınların Gündemi: 25 Kasım ve 5. Yargı Paketi Türkiye’de sadece basına yansıyan haberlerden derlenen verilere göre 2020 yılının Kasım ayından 2021 yılının Ekim ayına kadar 277 kadın erkekler tarafından katledildi. Kadınlar evlerinde, sokakta, işyerlerinde türlü gerekçelerle yaşamlarından koparıldı. Ülkede kadın cinayetlerinin geldiği boyut atık “cinskırım” olarak tarif ediliyor. Eşitsizlik ayrımcı politikalarla ve yasalar ile bizzat devlet eliyle meşrulaştırılıyor. EŞİK Üyesi Av. Yelda Koçak ile kadınları bekleyen yeni düzenlemeleri ve geride bıraktığımız bir yılı konuştuk.

09:00

Patria, Minerva ve Maria Teresa… Onlar tüm dünya kadınlarının Kelebekler adıyla da tanıdığı Mirabel kardeşler… Dominik Cumhuriyeti'nde faşist Trujillo Hükümet'ine karşı ezilenlerin verdiği büyük mücadelede sembol haline gelen Mirabel Kardeşler’in mücadelesi bugün dünya kadınlarına direnç veriyor. BM, bu yıl da her mekanı şiddete karşı turuncuya boyuyor ve kampanyalar düzenliyor. Zira kadına yönelik şiddet tüm dünya ülkelerinde BM’nin tanımıyla önlenemez bir şekilde “gölge pandemi” haline geldi. Dosyamızda 1960 yılından günümüze Mirabel Kardeşler’in mücadelesine ve günümüzde kadına yönelik şiddetin geldiği noktaya odaklanacağız.

08:20

“İşgalcileri zeytin diyarından çıkarın” Zeytinin birçok çeşidinin olduğunu ve zeytinlerden kış için hazırlık yaptıklarını anlatan Siltan Mihemed, uluslararası devletlere seslenerek, “Topraklarımızı işgalcilerin elinden kurtarın ve onları zeytin diyarından çıkarın” diyerek çağrıda bulunuyor.

08:30

“Zeytinler Türkiye üzerinden dünya pazarına çıkıyor” Efrin’de savaş suçu işlendiğini söyleyen Efrin İnsan Hakları Örgütü üyesi Ruşin Hido, Efrinlilerin zeytin ağaçlarının kesildiğini ve çalındığını belirtiyor. Ruşin Hido, Efrinlilerin büyük emeklerle yaptıkları zeytinyağlarının zorla düşük ücret karşılığından onlardan alındığını ve Türkiye’ye götürülerek burada Türkiye ürünü adı altında satıldığını söylüyor.

08:40

Efrin’e ve zeytin ağaçlarına kavuşmayı hayal ediyorlar Efrin’den göç etmek zorunda kalan ve Halep’e giden kadınlar, bir gün zeytin ağaçlarına kavuşmanın hayalini kuruyorlar. Kadınlar, eskiden zeytin topladıklarında komünal bir ruhun olduğunu ve zeytinleri olmayan yoksul ailelere yardım ettiklerini anlatıyor.

08:00

Zeytin ağacı her dinde kutsaldır Zeytin ağacı yüz yıllar boyunca kutsal sayıldı. Her toplum için hazine olarak korundu kollandı. Efrin, bu hazineyi topraklarında taşıyan yerlerden biri. Her bir tanesi altın sayılan halk için zeytinler adeta “savaş esiri.” Dosyamızda önce sizlere sofralarınıza gelen zeytini ardından bu zeytin ve ürünlerinin nasıl Türkiye markası basılıp satıldığını, halkın yaşadıklarını anlatacağız. İlk gün Halep Üniversitesi’nden Biyolog Silava Ealo ile zeytin ağacının özellikleri ve zeytin ile ürünlerinin faydalarını konuştuk.