ژوان کرمی

کرماشان- بیش از یک قرن از ورود دوچرخه به ایران در دورەی قاجاریان می‌گذرد اما همچنان محدودیت‌های قانونی و عرفی دوچرخەسواری زنان ادامه دارد. علی‌رغم این‌ها زنان دوچرخەسوار کرماشان از مقاومت در برابر محدودیت‌ها سخن می‌گویند. دوچرخەسواری زنان در ملٲعام و در سطح شهرهای ایران سرگذشت پر فراز و نشیبی از سر گذرانده است. اولین دوچرخەسواران در ایران برچسب «بچه شیطان» به پیشانیشان خورد و بسیاری از مردم باور داشتند که جن و پری این وسیلە را به پیش می‌رانند. این محدودیت‌های عرفی به مرور زمان کمرنگ‌تر شدند و دوچرخەسواری برای مردان عادی‌سازی شد، اما این محدودیت‌های عرفی و شرعی برای زنان ادامه یافت و در دوران جمهوری اسلامی در برهەهایی محدودیت‌ها و ممنوعیت‌های قانونی نیز بدان اضافه شد.

در چند مقطع تولید «دوچرخەی اسلامی» برای اسلامیزه نمودن این وسیله و استفاده از آن برای زنان مورد توجه بوده است. تولید دوچرخەی اسلامی با کابین‌هایی که به طور کامل نیمی از بدن زنان را می‌پوشاند، به هدف رفع نمودن مشکلات شرعی دوچرخەسواری زنان و پیشگیری از آنچه که کاهش میل جنسی مردان به زنان دوچرخەسوار عنوان می‌شد، صورت می‌گرفت. روحانیت در ایران در چندین مقطع دوچرخه‌سواری زنان را بە جز در محیط‌های بسته و در مکانی که در معرض دید نامحرم نباشد، حرام اعلام کرده است. حملات گروه حزب‌الله به برنامه‌های شهرداری تهران برای دوچرخه‌سواری زنان ایرانی که با حملات گروه حزب‌الله مواجه شد، اظهار نظرهای برخی از مسئولین ایرانی و نمایندگان مجلس و حتی نقل قول‌هایی از آیت‌الله خامنەای علیه دوچرخەسواری زنان، هرکدام در مقطعی بسیار خبرساز بودەاند. اما در همەی این سال‌ها گرایش زنان به دوچرخه چه به عنوان وسیلەی نقلیه و چه به عنوان ورزشی در سطح قهرمانی یا تفریحی، روندی رو به رشد داشته و زنان در مقابل همەی این محدودیت‌ها مقاومت نمودەاند.

شهرزاد گل‌محمدی ورزشکار، مربی و داور اهل کرماشان یکی از این زنان است که علی‌رغم محدودیت‌های مخصوصا عرفی و آزارهای کلامی و رفتاری بر ادامەی این راه و افزایش عشق و علاقەاش به دوچرخەسواری می‌گوید.

 

 «آزارهای کلامی و رفتاری بە زنان دوچرخەسوار»

شهرزاد گل‌محمدی در ابتدای سخنان خود می‌گوید: حدود یک سال است که به رشتەی دوچرخەسواری مشغول هستم و قبل از دوچرخەسواری داوری و مربیگری بدمینتون را هم در کارنامەام داشتەام. ضمن اینکه در ورزش دارت هم داور هستم و دورەی مربیگری شطرنج را هم گذراندەام. در حال حاضر هم حدود یک سال است که به دوچرخەسواری مشغول هستم که یک ورزش خیلی مفرح و شادابی مخصوصا برای نسل جوان است.

وی در ادامه به مشکلاتی که بر سر راه زنان دوچرخەسوار وجود دارد و آزارهای کلامی و رفتاری در سطح جامعه اشاره کرد و توضیح داد: ورزش دوچرخەسواری چالش‌های خاص خودش را دارد، بدین صورت که ما وقتی در سطح شهر رکاب می‌زنیم، متٲسفانه خیلی از رانندگان رعایت نمی‌کنند، به طور ناگهانی جلوی ما دوچرخەسواران می‌پیچند یا ناگهان پا روی ترمز می‌گذارند یا اینکه بدون زدن راهنما خودرو را نگه می‌دارند. این اتفاقات بارها موجب وارد شدن آسیب شدید به دوچرخەسواران شده است. اما با وجود این مشکلات، چیزی که همیشه ما را به سمت این ورزش سوق می‌دهد، علاقه و عشق به دوچرخەسواری است. ما بازهم همەی این خطرات را به جان می‌خریم و همچنان به این ورزش ادامه می‌دهیم.

وی در ادامه می‌گوید: ما به عنوان یک زن دوچرخەسوار وقتی که در سطح شهر رکاب می‌زنیم، متٲسفانه خیلی مورد آزارهای کلامی قرار می‌گیریم و رانندەها و حتی عابرین پیاده واقعا رعایت نمی‌کنند. بارها شده است که حین دوچرخەسواری خودرویی که دارد مسیر خودش را می‌رود، ناگهان عمدا سر خودرو خود را به سمت دوچرخەسوار کج می‌کند که تعادلش را به هم بزند و از روی دوچرخە بیفتد. یا اینکه برای خودم من خیلی پیش آمده است که خودرویی که چند جوان سرنشین دارد، دنبال زن یا مرد دوچرخەسوار راه می‌افتد. من نمی‌گویم این اتفاقات صرفا برای زنان می‌افتد، چون برای مردان هم اتفاق می‌افتد، اما بیشتر برای زنان است. ماشین مذکور مسیری را دنبال دوچرخەسوار طی می‌کند و به صورت ممتد دستش را روی بوق می‌گذارد، انگار مراسم عروسی است. اینطور مواردی متٲسفانه خیلی زیاد است، حتی اتفاق افتاده است که عابرین پیاده ناگهان پایشان را در مسیر دوچرخە قرار می‌دهند که تعادل ما را برهم بزند. حتی ماشینی که در پارک قرار دارد بدون اینکه راهنما بزند و چک کند که آیا کسی، ماشینی یا دوچرخەای پشت ‌سرش هست یا نه، از پارک خارج می‌شود و بارها پیش آمده است که من شخصا به خاطر این موضوع زمین خوردەام. این دست من  که آسیب دیده و آن را بستەام دقیقا مصداق چنین موضوعی است.

 

«سەشنبەهای بدون خودرو در کرماشان»

این ورزشکار همچنین به ابتکار دوچرخەسواران کرماشان در راەاندازی کمپین «سەشنبەهای بدون خودرو» پرداخت و در این باره بیان کرد: الان چند سالی است که باشگاهی به نام «باشگاه دوچرخەسواری هاوین» در سطح شهر کرماشان دوباره فعال شده است که رسالت این باشگاه در اصل «سەشنبەهای بدون خودرو» است. چه خوب است که این فرهنگ در میان ما جا بیفتد که ما روزی را به عنوان روز بدون خودرو اختصاص دهیم و مردم همه با دوچرخه تردد کنند. این کار خیلی به کاهش آلودگی هوا و سلامت جوانان ما کمک می‌کند. کسانی که در طول هفته هیچ گونه تحرکی ندارند، همین که سەشنبەها نیم الی یک ساعت مسیری را رکاب می‌زنند خودش فعالیت مفرحی است.

شهرزاد گل‌محمدی در پایان سخنان خود با اشاره به فقدان مسیری اختصاصی برای دوچرخەسواران در کرماشان گفت:  اگر تدابیری اندیشیده می‌شد که برای دوچرخەسواران مسیری اختصاصی داشته باشیم که هنگام دوچرخەسواری دغدغەی این را نداشته باشند که خودرویی با سرعت از کنارشان رد ‌شود، خودرویی جلویشان ‌بپیچد، یا بدون راهنما از پارک خارج شود، آزار کلامی ‌ببینند و هزار و یک مشکل و آسیب دیگر که متٲسفانه همیشه گریبانگیر بچەهای دوچرخەسوار می‌باشد. خوشحال می‌شویم  که مسیری مختص به دوچرخەسواران داشته باشیم.