غفران الراضی

 

بغداد – انتخابات زودهنگام پس از موجی از تظاهرات مردمی و تغییرات سیاسی، ایده‌های تغییر قانون و وضع قوانین و اجرای آنها را با خود دارد. امید فمینیستی به قوانین موکول و گشودن پرونده‌های قانونی که مردانگی مردان را مشروعیت می‌بخشد نگاه می‌کند، از جمله قانون خشونت خانگی، ازدواج دختران زیر سن قانونی، تشدید مجازات قاتل زنان به بهانه‌ی بی‌آبرویی و سایر قوانینی که زنان را از سلطه و سوءاستفاده از مردان نجات می‌دهد.

با این وجود، کنترل مرد بر آزادی زن در انتخاب نامزدی که نماینده‌ی او باشد وجود دارد، به طوری که ما با داستان‌هایی روبرو می‌شویم که عجیب و متفاوت اما واقع‌بینانه به نظر می‌رسند. 

( س.س)، یک مربی مهد کودک ۳۲ ساله که از اعلام هویت خودداری کرد، به آژانس ما گفت که جرات نمی‌کند به دیگری رایزنی کند غیر از کسی که شوهرش از او راضی است و می‌خواهد به او رای بدهد. وی گفت:‌ "من این کار را برای رضایت او انجام می‌دهم، حتی اگر به عقیده‌ی او قانع نشوم." 

وی درباره‌ی ماجرای یکی از زنان اقوام خود که به دلیل انتخاب نامزدی غیر از نامزد شوهرش طلاق گرفت، به ما گفت: "این یک اتفاق عجیب است، اما هیچ چیز عجیبی در عراق وجود ندارد. این کار با تهدیدی آغاز شد که اقوام من به عنوان یک شوخی در نظر گرفتند، اما به محض این که اطمینان یافت که وی شخص دیگری را انتخاب کرده است، وی بدون مراجعه به پرونده، او را طلاق داد، به این دلیل که وی سخنان وی را شکسته و مردانگی وی را به چالش کشیده است." 

 

(س.س) دریافت که آنچه در این مورد نگران‌کننده است این است که مردم وی را مقصر می‌دانند با توجه به اینکه انتخابات آنقدر مهم نیست که باعث درگیری بین او و همسرش شود. 

در مورد (ص.ی)، ۲۵ ساله، که در بخش منابع انسانی یک بانک خصوصی کار می‌کند، او این مسئله را مربوط به توانایی زنان در تحمل دشواری تصمیم‌گیری و اجرای آن در رابطه با خروج از کنترل انتخاب مردان خانواده می‌داند. "من در برخورد با برادر بزرگترم دیپلماتیک بودم که در انتخابات قبلی مادر، همسر و خواهرانم را برای رای به یک کاندید مشخص متقاعد کرد و بدون بحث با او موافقت کردم، سپس رفتم و کاندیدایی را انتخاب کردم که به او اعتقاد دارم." 

وی می‌افزاید: "این بستگی به این دارد که تا چه حد بتوانیم به آنچه می‌خواهیم برسیم بدون اینکه وارد تقابل با دیگری شویم. مردانگی جامعه‌ی ما را مجبور به انجام بسیاری از کارها می‌کند، بعضی از آنها ممکن است نتوانیم آنها را اجرا کنیم، اما ما باید اراده‌ی انجام آنها را داشته باشیم." 

در حالی که (ر.و) متوجه شد که قدرت مرد از محدوده‌ی خانواده خارج شده و به کارفرما یا مقام رسمی رسیده است تا سعی کند زنانی که برای او کار می‌کنند کسانی را که از او حمایت می‌کنند، انتخاب کنند و او را از میان نامزدها انتخاب کنند. در انتخابات قبلی، ما زنان، از یک جلسه‌ی اضطراری از طرف مسئول بخش برای انتخاب نام یکی از نامزدهای انتخابات انتخاب شده بود، متعجب شدیم." 

 

وی افزود: "این واقعاً آزاردهنده است که او به گونه‌ای با ما صحبت کند که احساس کند در ذهن و تفکر خود کوتاهی داریم، در زمانی که برخی از همکاران زن با رضایت و حمایت از او تعارف کردند. من به سکوت اکتفا کردم و سرنوشت می‌خواست کارت من از کار بیفتد و من رأی نیاوردم، در غیر این صورت در دام انتخاب افتاده بودم. آیا باید نامزد شوهر، برادر من یا مقامات محل کار خود را انتخاب کنم؟

داستان‌هایی که به نظر خنده‌دار می‌آیند، و برخی از آنها نشانه‌های ترسناکی از میزان نگاه مردان به زنان در جامعه‌ای دارد که ذهنیت مردان را تحت سلطه‌ی خود دارد.

با نزدیک شدن به تاریخ انتخابات، فعالان زن و چهره‌های رسانه‌ای عراقی در حال افزایش آگاهی و استفاده از انتخابات برای انتخاب کاندیداهایی هستند که در مجلس نمایندگان با اجرای قوانینی در این زمینه عدالت را رعایت می‌کنند.

انتخابات پارلمانی در عراق قرار است در ۱۰ اکتبر ۲۰۲۱ برگزار شود.

سارا الموسوی، فعال رسانه‌ایی، ۳۰ ساله، دریافت که برخی از نقاط قوت زنان در تصمیم‌گیری برای رای دادن به عوامی زیادی از جمله سطح علمی، فرهنگی و همچنین اجتماعی مرتبط است. زنانی که در مناطق روستایی زندگی می‌کنند بیشتر تحت تاثیر خانواده و نگرش‌های خانواده قرار می‌گیرند و عامل دیگر سطح علمی و فرهنگی است.

 

سارا الموسوی افزود: "زنی که تحصیلات و شغل خود را بدست آورده و در مجامع فرهنگی و کافه‌ها حضور داشته باشد، در تصمیم‌گیری سیاسی درباره‌ی مسئله‌ی مشارکت یا انتخاب کسی آزاد خواهد بود. اما جامعه‌ی عراق همچنان دارای ویژگی‌های قوی روابط خانوادگی، و این روابط ناگزیر از نگرش‌های سیاسی منعکس می‌شود. این مسئله ممکن است منفی دیده شود. از یک طرف، آزادی فرد ضعیف است، اما از نظر اجتماعی او به شکلی دیگر دیده می‌شود. 

سارا الموسوی دریافت که زن کاندیدا توسط برخی از مردان پذیرفته می‌شود، "ممکن است اغراق نباشد اگر بگویم که مردان گاهی اوقات بیش از اعتماد به مرد به زن کاندیدا اعتماد می‌کنند و شواهد نشان می‌دهد که ما زنانی داریم که دو برابر برخی از مردان و برخی از زنان مقام اول را کسب کردند. و این موضوع به طور کلی، این در مورد شخصیت نامزد زن است، اگر او سخنرانی قانع‌کننده و شخصیت قوی داشته باشد، اعتماد عمومی را به دست می‌آورد."  

 

سارا الموسوی معتقد است اگر زنان از شخصیت قوی برخوردار نباشند حضور زنان در مجلس به پیروزی و قدرت نمی‌رسد.

 

با تقاضا برای وضع قانون خشونت خانگی، فعالان در حال ترویج این ایده در انتخاب نامزد مجلس و افزایش آگاهی زنان هستند.

 

ایناس حلیم، فعال و چهره‌ی ۳۱ ساله‌ی رسانه‌ای، تسلط مردان بر حق انتخاباتی زنان را تقبیح كرد و خواستار آگاهی رسانه‌ای شد و گفت: "استقلال اندیشه و انتخاب از حقوق قانونی انسان است. من نمی‌دانم چگونه یک مرد حق پیدا می‌كند که آزادی را از همسر، خواهر و مادرش بگیرد."

 

وی افزود: "برخی از زنان معتقدند كه موضوع مهم نیست، در حالی كه اگر واقعیت آنچه را كه اتفاق می‌افتد دنبال كنیم، برعكس آن را می‌یابیم. اکثر قوانین تعلیقی که در مجلس نمایندگان رای نیاورد مربوط به زنان و حقوق آنها است."

 

ایناس حلیم این مسئله را فقط یک تصادف نمی‌داند، "در جامعه‌ای که زنان از خشونت خانگی رنج می‌برند، مرد برای انتخاب نامزدی که به ضرورت تصویب این قانون اعتقاد دارد، نمی‌رود و این زن است که باید کاندیدای خود را بر اساس این نکته‌ی مهم انتخاب کند." 

با همه‌ی چالش‌هایی که زنان در عراق با آن روبرو هستند‌، فعالان خواستار تغییر روش‌ها با تصویب قانون خشونت خانگی هستند.