شهلا محمدی

مرکز خبر- در آستانه ٢۵ نوامبر، روز جهانی مبارزه با خشونت علیه زنان هستیم؛ روزی که فعالیت‌های آن در حالی برگزار می‌شود که خشونت علیه زنان، چه در سطح دولتی و چه در سطح اجتماعی، رو‌به‌افزایش است؛ از جمله تحمیل تجاوز. در همین چارچوب، با عضو شورای هماهنگی جامعه زنان آزاد شرق کردستان (کژار) روكن نقده، گفت‌وگو کردیم تا دلایل این خشونت فزاینده و راه‌های مقابله با آن را بررسی کنیم.

 

دلایل افزایش خشونت علیه زنان در جنگ‌های کنونی (خاورمیانه، آفریقا و جهان) چیست؟

افزایش خشونت علیه زنان، نتیجه رویارویی دو ذهنیت، سلطه‌گر، مردسالار و استعمارگر است. به‌گفته او، ساختارهای مردسالار که توسط حکومت‌ها تقویت می‌شوند، صدای آزادی‌خواهی زنان را برنمی‌تابند و برای خاموش‌کردن آن حتی به کشتار زنان متوسل می‌شوند.

او تأکید می‌کند که در ایران نیز قوانین جمهوری اسلامی مردانِ مرتکب خشونت را حمایت کرده و بسیاری از قاتلان زنان از مجازات می‌گریزند؛ به همین دلیل، زیربنای خشونت علیه زنان، سیاست‌های زن‌ستیز دولت است که مردان را در موقعیت مصونیت قرار می‌دهد.

روکن، راه رهایی را سازمان‌یابی زنان می‌داند. به باور او، زنان تنها زمانی می‌توانند در برابر ذهنیت سلطه‌گر مقاومت کنند که با ذهنیت و نیروی مشترک در کنار هم بایستند؛ بدون سازماندهی، امکان مقابله با ساختاری که در پی حذف زنان و حتی طبیعت است، وجود ندارد.

 

چرا زنان در جنگ‌ها آسیب‌پذیرترین گروه هستند؟

خاورمیانه با وجود منابع عظیم نفت، گاز و زمین‌های حاصل‌خیز، به‌دلیل مداخله قدرت‌های هژمونیک چون ناتو، آمریکا و اسرائیل، به میدان جنگ دائمی تبدیل شده است. این نیروها برای پیشبرد اهداف اشغالگرانه خود این منطقه ثروتمند را در فقر، بی‌ثباتی و خشونت نگه می‌دارند و در چنین شرایطی، زنان نخستین قربانیان جنگ‌ها و بحران‌ها هستند.

این فعال حقوق زنان با اشاره به اینکه زنان و کودکان به‌دلیل پایداری در برابر اشغالگری هدف قرار می‌گیرند، گفت: زنان پیوندی ناگسستنی با زمین، هویت و جامعه دارند و کمتر حاضر به ترک سرزمین خود می‌شوند؛ به همین دلیل اشغالگران برای شکستن مقاومت آنها به خشونت جنسیتی، ربایش و برده‌سازی متوسل می‌شوند. هدف اصلی، درهم‌ شکستن زنان به‌عنوان ستون جامعه و در نتیجه تخریب کل ساختار اجتماعی است.

 

زنان چگونه می‌توانند در برابر ذهنیت مردسالار و جنسیت‌زده مبارزه کنند؟

او درباره امکان سازماندهی زنان در برابر ذهنیت مردسالار افزود: تجربه جنبش آزادی زنان در شمال‌ و شرق سوریه نشان داد که زنان با همگرایی و آگاهی از ریشه‌های مردسالاری می‌توانند توان رهبری و سازماندهی خود را بازیابند. مطالعه اندیشه «زن آزاد» و نقد نظام مردسالار بر اساس فلسفه عبدالله اوجالان، مسیر رهایی و خودسازماندهی را در چهار بخش کوردستان پیش روی زنان گشود و آنان را در حوزه‌های نظامی، اجتماعی و سیاسی به نیرویی مؤثر تبدیل کرد.

او همچنین با اشاره به حضور زنان از همه خلق‌ها در یگان‌های مدافع زنان(ی.‌پ‌.ژ) گفت: زنان روژآوا با سازماندهی در همه عرصه‌ها توانستند داعش را در کوبانی شکست دهند و به نیرویی انکارناپذیر بدل شوند. زنانِ کورد، عرب، آشوری، سریانی و ارمنی با اتحاد و مقاومت خود نه‌تنها از سرزمین‌شان دفاع کردند، بلکه الگویی برای مبارزه با مردسالاری، اشغالگری و سلطه‌طلبی در سراسر خاورمیانه شدند و نشان دادند که زنان می‌توانند جامعه را رهبری کنند.

او با تأکید بر اینکه درد و رنج زنان در سراسر جهان مشترک است، گفت: زنان جهان با الهام از تجربه زنان شمال‌ و شرق سوریه دموکراتیک، مطالعه ژنئولوژی و ایجاد ساختارهای مشترک می‌توانند خود را سازماندهی کرده و از سلطه و خشونت مردسالارانه رها شوند.

 

زنان در روند مبارزه و سازماندهی، نقش محوری در خیزش انقلابی ژن ژیان آزادی و جنگ دوازده‌روزه ایفا کردند؛ چرا اکنون با خشونت مواجه می‌شوند؟

طی چهار سال گذشته، همزمان با تداوم این خیزش، جمهوری اسلامی سیاست‌های مختلفی را علیه زنان اجرا کرده است. ذهنیت حاکمیت همچنان زن‌ستیز و مردسالار است و حکومت نه توان پاسخ‌گویی به خواست جامعه برای دموکراسی را دارد و نه می‌تواند بدون سرکوب و خشونت به حیات خود ادامه دهد. هدف زنان از این خیزش، ایجاد جامعه‌ای دموکراتیک است، و جمهوری اسلامی در برابر این خواست، مسیر سرکوب، کشتار و خشونت را تشدید کرده است.

او با اشاره به مقاومت زنان زندانی سیاسی از جمله زینب جلالیان، وریشه مرادی، پخشان عزیزی، شریفه محمدی و سایر زندانیان گفت: این زنان صدای تمام زنان ایران‌اند. مقاومت آنان در زندان به نمادی از پایداری زنان تبدیل شده است. به باور او، زنان ایران باید با سازماندهی و مبارزه، بر حکومت فشار وارد کنند تا احکام ناعادلانه و پرونده‌سازی‌های علیه این زندانیان شکسته شود.