شهلا محمدی

اصل پانزدهم قانون اساسی ایران بە تحصیل بە زبان مادری پرداختە است، براساس این قانون ملت‌های مختلف از جملە کورد، عرب، بلوچ و آذری حق تحصیل بە زبان مادری دارند  و مدارس ملزم هستند در کنار تدریس بە زبان فارسی، بە تدریس این زبان‌ها بپردازند.

یونسکو نیز کشورهای عضو سازمان ملل را بە تلاش برای حفظ زبان‌های غیر رسمی در کشورشان پایبند کردەاست، براساس اعلام سازمان یونسکو، بیشتر زبان‌هایی کە از سوی دولت‌ها بە رسمی شناختە نمی‌شوند در معرض نابودی قرار دارند.

با وجود این اما رژیم ایران هیچ تلاشی برای حفظ زبان‌های غیر فارسی در ایران ندارد، مدرسان این زبان‌ها از سوی سازمان‌های امنیتی مورد بازداشت و مورد بازجویی قرار می‌گیرند.

در مدارس نە تنها تدریس بلکە سخن گفتن با زبان مادری ممنوع است و در جدیدترین طرح کە بە طرح  "بسندگی زبان فارسی"، شناختە شدە است، کودکان مورد ارزیابی قرار می‌گیرند تا میزان توانایی سخن گفتن کودکان بە زبان فارسی مورد سنجش قرار ‌گیرد، این طرح مورد مخالفت مدافعان آموزش بە زبان مادری قرار گرفت.

زبان کوردی یکی از این زبان‌ها است کە علاوەبر اینکە در مدارس تدریس نمی‌شود، مدرسانی کە در آموزشگاەهای خصوصی بە تدریس این زبان می‌پردازند با محدودیت‌هایی مواجە می‌شوند و حتی از سوی سازمان‌های نظامی مورد بازداشت و بازجویی قرار می‌گیرند، حتی در بیشتر موارد فعالین فرهنگی در حوزەی زبان کوردی بە  "عضویت در احزاب کوردی مخالف رژیم"، متهم می‌شوند. زهرا محمدی یکی از فعالین است کە قبلا بە دە سال زندان محکوم و در روزهای اخیر، حکم وی  از١٠ سال زندان بە پنج سال کاهش یافت. وی بە عضویت و کار برای احزاب کوردی مخالف رژیم، متهم شدە است.

غیر از زبان فارسی دیگر زبان‌ها در ایران از جملە زبان کوردی، گیلکی و تالشی در معرض نابودی هستند.

مشکلات آموزش بە زبان مادری از نگاە مدرس زبان کوردی

هرچند در قوانین ایران بە تحصیل بە زبان مادری اشارە شدە است، اما تحصیل بە زبان مادری در مدارس وجود ندارد، حتی معلمین در مدارس دانش آموزان را ناچار بە صحبت با زبان مادری می‌کنند.

شیوا عەیازی معلم زبان کوردی در یکی از آموزشگاەهای شهر ثلاث باباجانی، در این مورد بە نوژنها گفت: " علاوەبر اینکە زبان کوردی در مدارس تدریس نمی‌شود، معلمین مدارس مجبور بە صحبت با زبان فارسی می‌شوند".

در سال اخیر و با شیوع ویروس کرونا مشکلات آموزش بە زبان مادری بیشتر شدە است،" ما از طریق فضای مجازی و اینترنت بە آموزش می‌پردازیم کە این آموزش را تقلیل دادە و کیفیت آموزش را پایین آوردە است".  

در کتاب فارسی(نگارش)، درسی بە عنوان درس آزاد وجود دارد کە معلمین مدرسە می‌توانند بە دانش آموزان اجازە دهند تا با زبان مادری خود انشا بنوینسد، کە این می‌تواند کمکی برای دانش آموزان باشد  تا زبان مادری خود را فراگیرند، شیوا عەیازی در این مورد گفت" از طریق رسانە بە مردم القاء شدە است کە این می‌تواند تهدیدی برای زبان فارسی باشد، در حالیکە آموزش بە زبان مادری و تنوع فرهنگی می‌تواند باعث رشد و شکوفایی جامعە شود."