مرکز خبر

در چند سال ابتدایی قرن ۲۱ میلادی، ایران موج بزرگی را در استفاده از اینترنت تجربه کرد. در ۲۰۱۸ میلادی، ایران نرخ تقریبی نفوذ اینترنت بین ۶۴٪ الی ۶۹.۱٪ را برای جمعیتی تقریباً ۸۲ میلیون نفره داشته‌است.

 فیلترینگ اینترنت در ایران شامل اعمال سانسور، محدودیت و نظارت ساختاریافته و هدفدار بر دسترسی به محتوای وبگاه‌ها و استفاده از خدمات اینترنتی برای کاربران ایرانی است. در واقع مبارزەای سیستماتیک علیه حق آزادی بیان و آگاهی عمومی است که همواره ناکام مانده است.

با افزایش شمار کاربران اینترنت در اوایل قرن بیست و یکم، تعداد کاربران در سال ۲۰۱۳ به ۴۶ میلیون نفر رسید، در همین زمان، فیلترینگ اینترنت در ایران رو به افزایش بوده‌ است.

پس از سانسور یوتیوب، سرویس اشتراک ویدئو آپارات در ایران بنیانگذاری شد، اما در آبان ۹۹ به دلیل فعالیت یکی از کاربران در آپارات، مدیرعامل آن به ۱۰ سال زندان محکوم شد.

فیلترینگ در ایران بر اساس قوانین مصوب در شورای عالی فضای مجازی و مجلس شورای اسلامی اعمال می‌گردد و طیف گسترده‌ای از وبگاه‌های اینترنتی، از پورنوگرافی گرفته تا سیاسی را در بر می‌گیرد.

 گرچه مسدود کردن دسترسی به وبگاه‌های اینترنتی در ایران، جنبەی قانونی دارد، اما روند آن، به ویژه برای وبگاه‌های سیاسی و اجتماعی، به درستی مشخص نیست و سیاست‌های آن غیرشفاف است. اغلب مسئولین و وزیران کشور در شبکه‌های اجتماعی فیلتر شده در ایران حساب کاربری دارند و برای ایرانیان و جهانیان عملکرد خود را تشریح می‌کنند. این موضوع باعث شده که اغلب مردم ایران نگاه نسبتاً بدی نسبت به امر فیلترینگ داشته باشند، که اگر برای سیاسیون مجاز است، چرا برای دیگر افراد مجاز نیست. به‌این دلیل حتی با فیلترینگ شبکه‌های اجتماعی نظیر فیس‌بوک و توییتر، ایرانیان حضور خود را برای ارتباط با جهانیان و مسئولین کشور خودشان در فیس‌بوک و توییتر ادامه دادند.

اینک فیلتر شبکەی اجتماعی ''کلاب‌هاوس'' یکی از دیگر از بحثهای داغ میان کاربران فضای مجازی و به‌ویژه سیاسیون ایران است. وزیر ارتباطات قاطعانه از فیلترنشدن آن می‌گوید و چندی بعد اپراتورها با استناد به گفته‌ی علی خامنه‌ای که فضای مجازی را ''ول شده'' خوانده، آن را از دسترس کاربران خارج می‌کنند.

 

اپلیکشن کلاب‌هاوس با توجه به در پیش بودن انتخابات ریاست جمهوری، مورد استقبال گروهی از هواداران حکومت قرار گرفت، آنها معتقدند با کارکرد کلاب‌هاوس می‌توان مردم را برای شرکت در انتخابات تشویق کرد.

 

سازمان گزارشگران بدون مرز، مرکز ملی فضای مجازی ایران را در فهرست نهادهای سرکوبگر سایبری در جهان قرار داده است و فعالیت‌های آن را ''خطری آشکار برای آزادی عقیده و بیان تصریح شده در مادەی ۱۹ اعلامیەی جهانی حقوق بشر'' دانست.

اما نگاهی به گذشته نشان می‌دهد محدودیت‌های گسترده در مقابله با ویدئو و ماهواره در عمل بی‌اثر بودند و هیچکدام در هیچ دوره‌ای باعث جلوگیری از دسترسی توده‌های مردم به این ابزارها برای ارتباط با دنیای بیرون نشدند.

اینک در عصر اینترنت نیز فیلترینگ سایت‌ها و پیام‌رسان‌ها، دسترسی افراد به دنیای آزاد را شاید سخت‌تر کند ولی ناممکن نه. کسی که در پی یافتن وب‌سایت، تماشای فیلم و یا ارسال پیام باشد، در نهایت راه خود را پیدا می‌کند. در عمل تمام بودجه‌ها و سال‌هایی که حکومت اسلامی برای ایزوله کردن کشور صرف کرد راه به جایی نبردەاند.

این در حالیست که امر فیلترینگ در ایران سبب  تجارت کلان و بسیار گسترده و پر سود، خرید و فروش فیلترشکن ( پروکسی، ساکس۵ و VPN وی‌پی‌ان) شود، که سود بسیار زیادی را برای تولیدکنندگان و فروشندگان آن داشته‌ است.