زنان افغانستان؛ ورزش و مراقبت از سلامت در شرایط محدودیت
با بسته شدن باشگاه‌ها و پارک‌ها، زنان افغانستان برای حفظ سلامت جسم و روان، صبح‌ها در کنار جاده‌ها قدم می‌زنند و راهی برای ادامه فعالیت‌های ورزشی خود یافته‌اند.
بهاران لهیب
کابل- ورزش بخشی اساسی از سلامت و زندگی هر انسان است. در افغانستان، سال‌ها تنها مردان اجازه داشتند در عرصه ورزش فعالیت کنند. با گذشت زمان و تلاش‌های مستمر، زنان افغانستان توانستند در رشته‌های مختلف ورزشی حضور فعال پیدا کنند و تیم‌های خود را تشکیل دهند. این دستاورد، موجب تغییر نگرش جامعه شد و نشان داد زنان نیز می‌توانند در هر حوزه‌ای موفق باشند.
با گسترش این فعالیت‌ها، باشگاه‌های ورزشی متعددی تأسیس شد و زنان برای حفظ سلامت جسمی و روانی به آن‌ها مراجعه می‌کردند؛ برخی به‌طور فردی ورزش می‌کردند و برخی دیگر به توصیه داکتران برای درمان و بهبود وضعیت جسمی خود. پیش از بازگشت طالبان، زنان در رشته‌هایی مانند فوتبال، والیبال، دوومیدانی و هنرهای رزمی فعال بودند و حتی تیم‌های ملی را شکل داده بودند.
با تسلط طالبان از سال ۲۰۲۱، ورزش زنان به‌طور رسمی ممنوع شد و دسترسی آنان به باشگاه‌ها و پارک‌ها قطع گردید. مطالعات نشان می‌دهد زنان در مقایسه با مردان با موانع بیشتری برای فعالیت بدنی مواجه‌اند و بسیاری برای حفظ سلامت، به ورزش‌های فردی مانند قدم‌زدن در فضای محدود یا صبحگاهی روی آوردند.
با وجود محدودیت‌ها، زنان بارها اعتراض کردند و تأکید کردند: «ورزش یکی از راه‌های درمان و حفظ سلامت ماست.» اما طالبان این خواست مشروع را نادیده گرفتند. با این حال، زنان راه‌های تازه‌ای برای مقابله با سرکوب پیدا کردند. برخی از اعضای تیم‌ها و گروه‌های ورزشی توانستند کشور را ترک کنند، اما بسیاری دیگر که ورزش را برای سلامت خود ضروری می‌دانستند، در داخل ماندند. آن‌ها صبح‌ها پیش از ازدحام موترها به کنار جاده‌ها می‌روند و به‌صورت فردی یا گروهی قدم می‌زنند. این فعالیت نه تنها به سلامت جسمی آن‌ها کمک می‌کند، بلکه فرصتی برای مقابله با فشار و اندوه نیز فراهم می‌آورد.
نسیمه واصل، مادر ۶۰ ساله‌ای است که هر روز با دختر و عروسش در کنار جاده قدم می‌زند. او می‌گوید: «نمی‌دانم طالبان چرا از رنج دادن ما زنان لذت می‌برند. ظاهراً دور نگه‌داشتن زنان از کار و تحصیل را برای حفاظت از آنان در برابر مردان توجیه می‌کنند، اما زنانی که در جاده‌ها گدایی یا دست‌فروشی می‌کنند، در جامعه‌ای که طالبان بر آن حاکم‌اند، با چه گرگان درنده‌ای روبه‌رو هستند؟»
او ادامه می‌دهد: «ما را از رفتن به پارک‌ها و مکان‌های ورزشی محروم ساختند تا به گفته خودشان جامعه را فاسد نسازیم. اما آیا محفوظ بودن ما در مکان‌های سربسته‌ای که در آن عزت و آبرو به‌دست می‌آوریم، فساد است؟ در حالی‌که در جاده‌های پر از خاک و ازدحام موترها، ما واقعا در امان نیستیم. من از این روایت‌های دینی طالبان در حیرتم.»
وقتی به اطراف نگاه کردم، دیدم زنان بسیاری مانند نسیمه با لباس‌های دراز و سیاه، و برخی با برقه، برای حفظ صحت خود قدم می‌زنند. در دل همه آنان امیدی بزرگ برای روزی است که دوباره بتوانند زندگی عادی، آزاد و شایسته‌ای داشته باشند.