ساریا دنیز

مرکز خبر- خشونت علیه زنان، کشتار، جرایم علیه کودکان، سیاست‌های جنگ ویژه و مقاومت زنان در تمام عرصه‌ها، دستور کار ترکیه و باكور کوردستان در سال ۲۰۲۴را شکل داد.

خشونت با اقدامات ائتلاف حزب عدالت و توسعه-حزب حرکت ملی به وحشیانه‌ترین شکل ادامه دارد. امنیت زنان و دختران روز به روز بیشتر در خطر است. اخبار سراسر کشور از وضعیت زنان، نشانگر فروپاشی جامعه است. در ترکیه، نبود امنیت برای زنان با نابرابری در تمام عرصه‌ها همراه است. خشونت و نابرابری علیه زنان در خانه، خیابان، مدرسه، محل کار و مجلس، پیامد مستقیم سیاست حاکمیت در اداره کشور از راه سرکوب، نفرت‌پراکنی و آشوب‌آفرینی است.

 

قتل ۴۱۰ زن توسط مردان

از ژانویه تا نوامبر ۲۰۲۴، مردان ۴۱۰ زن را به قتل رساندند و مرگ ۲۳۷ زن مشکوک اعلام شد. آمارها از افزایش ۸۷ درصدی مرگ‌های مشکوک زنان خبر می‌دهد که دلیل اصلی آن نقص در تحقیقات است. رسانه‌ها از خشونت علیه ۵۹۲ زن و تجاوز به ۱۴ زن خبر دادند. همچنین مردان دست‌کم ۵۵۵ زن را به تن‌فروشی واداشتند. این آمار تنها بخشی از واقعیت موجود است.

شماری از زنان با وجود داشتن حکم حفاظت به قتل رسیدند. در سال ۲۰۲۳، ۳۲ زن با حکم حفاظت به قتل رسیدند و این روند امسال هم ادامه یافت. مسئولان حتی زنان را در قتل زنان تحت حفاظت مقصر دانستند. علی یرلی‌کایا، وزیر کشور ترکیه، در کمیسیون برنامه و بودجه به جای پذیرش مسئولیت گفت: «به هشدار ما توجه نکردند، در را به روی مرد باز کردند و کشته شدند.»

 

قتل زنان در مکان‌های امن خود

نگاه حزب عدالت و توسعه به مسئله زنان، فراتر از اظهارات علی یرلی‌کایا، در کشتارهای متعدد سال نمودار شد. قتل اقبال اوزونر و آیشه‌نور خلیل در استانبول جامعه را تکان داد. پرتاب اعضای بدن اقبال از دیوارهای تاریخی محل قتل، اوج خشونت علیه زنان را نمایان ساخت. زنان حتی در خانه‌ها، که باید امن‌ترین مکان باشد، از امنیت محروم‌اند.

حاکمیت همزمان سه خواسته متناقض از زنان دارد: ازدواج زودهنگام، فرزندآوری سریع و کار در خانه. این حاکمیت که خواهان زنانی "مقبول" و مطیع است، دستگاه قضایی را نیز در خدمت همین سیاست قرار داده و در سال ۲۰۲۴احکام قضایی آشکارا به نفع مردان مجرم صادر شد.

 

بی‌اثر کردن احکام حفاظتی

نیروهای پلیس با نادیده گرفتن احکام حفاظتی و تدابیر امنیتی، جان زنان را به خطر انداختند. برخی با تبلیغات هدفمند خواستار لغو قانون ۶۲۸۴ شدند که دستاورد مهم حفاظت از حق حیات زنان است. نهادها از اجرای این قانون سر باز زدند و تهدیدها علیه زنان را نادیده گرفتند.

ام.جی، ساکن آنکارا، در ۱۱ سال زندگی مشترک، ۱۲ بار علیه همسرش شکایت کرد، اما هیچ اقدامی نشد. یاسمین اولوداغ با وجود سه حکم منع نزدیک شدن علیه آتیلا چتین و درخواست دستبند الکترونیکی که رد شد، به قتل رسید. گوکهان کیزیل‌یر پس از ماه‌ها خشونت علیه فرد آزارگر و شکایت‌های متعدد، بازداشت و سپس آزاد شد. درخواست تمدید حفاظت از ملک ارتکین، قربانی خشونت همسر سابق و ساکن خانه امن، به بهانه نبود حمله جدید رد شد. این‌ها تنها نمونه‌هایی از وقایع سال بودند.

 

پرونده روژین کابایش

ناپدید شدن زنان به یکی از موضوعات پرچالش کشور تبدیل شد. پوشش خبری ناپدید شدن روژین کابایش، بار دیگر رویکرد رسانه‌ها به قتل زنان را نمایان کرد. پیکر روژین پس از روزها یافت شد و علی‌رغم وجود شبهات، تلاش شد پرونده با عنوان "خودکشی" مختومه شود. در غیاب روند شفاف تحقیقات، خانواده و حامیان روژین همچنان برای روشن شدن حقیقت و محاکمه مسئولان تلاش می‌کنند.

 

قتل کودکان و خشونت علیه آنان

قتل نارین گوران ۹ ساله ترکیه را تکان داد. با وجود ابهام در چگونگی و عاملان قتل، حمایت گسترده از خانواده گوران در اظهارات رسمی چشمگیر بود. آمار ۱۱ ماه نخست ۲۰۲۴ نشان می‌دهد ۲۰۹ کودک مورد خشونت جنسی مردان قرار گرفتند، در حالی که این رقم در کل سال ۲۰۲۳، ۱۱۸ مورد بود. همچنین در این مدت، ۴۱ کودک به دست مردان به قتل رسیدند.

 

مرگ ۸۵ زن کارگر در سوانح کاری

زنان در سال ۲۰۲۴ با فقری عمیق‌تر روبرو شدند. کاهش سریع اشتغال زنان به افزایش ۲ میلیون نفری بیکاران انجامید و نرخ بیکاری زنان به ۳۷ درصد رسید. کنفدراسیون اتحادیه‌های کارگری انقلابی گزارش داد که نرخ مشارکت زنان در اشتغال همچنان از مردان پایین‌تر و نرخ بیکاری‌شان بالاتر است، و این شکاف رو به افزایش است.

زنان شاغل اغلب در شرایط ناامن و مشاغل غیررسمی با تخلفات متعدد کار می‌کنند. آمار مجلس ایمنی و بهداشت کارگران نشان می‌دهد در ۱۰ سال گذشته ۱۳۷۹ زن در سوانح کاری جان باختند که ۸۵ مورد آن تنها در ۱۱ ماه ۲۰۲۴رخ داده است.

 

خشونت و نابرابری در محیط کار

زنان ضمن تجربه خشونت اقتصادی، بر شرایط محیط کار به عنوان حوزه‌ای از خشونت علیه زنان تأکید کردند. آنان آزار جنسی، خشونت و تبعیض در محل کار را مسئله‌ای مرتبط با ایمنی و بهداشت کارگری می‌دانند. مبارزه علیه نابرابری‌های محیط کار همچنان ادامه دارد، در حالی که زنان شاغل با خشونت‌های فیزیکی، جنسی، اقتصادی، روانی و سایبری روبرو هستند.

 

متهم کردن قربانیان فقر

زنان در بحران اقتصادی عمیق‌ترین شکل فقر و خشونت اقتصادی حاکمیت را تجربه می‌کنند. آتش‌سوزی ازمیر و واکنش‌های پس از آن، عمق فاجعه را آشکار کرد، در حالی که خبر هزینه‌های کاخ ریاست جمهوری سر به فلک کشیده است، ۵ کودک در آتش جان باختند.

مادر این کودکان که با کمک‌های مردمی زندگی می‌کرد، برای تهیه غذای فرزندانش ضایعات جمع می‌کرد. با این حال، اوزلم زنگین، معاون رئیس گروه حزب عدالت و توسعه در مجلس، سبک زندگی مادر را مسئول مرگ کودکان دانست. این تنها نمونه‌ای از فقر گسترده زنان است که حتی از دسترسی به نوار بهداشتی محروم‌اند.

 

فقر و گرسنگی کودکان

افزایش قیمت‌ها، خشونت اقتصادی علیه کودکان را تشدید کرده است. آمارها نشان می‌دهد یک چهارم دانش آموزان گرسنه‌اند و از ۲۳ میلیون کودک ترکیه، یک سوم در فقر مادی زندگی می‌کنند. این بحران در کودکان به عنوان آسیب‌پذیرترین گروه جامعه، به کم‌وزنی و کم‌خونی ۸۵ درصد دختران و ۶۹ درصد پسران منجر شده است.

 

محرومیت دختران از تحصیل

دسترسی برابر دختران به آموزش همچنان چالش‌برانگیز است. سیستم آموزشی ۴+۴+۴ به کاهش حضور دختران در مدارس انجامیده است. از ۱۷ میلیون و ۵۵۸ هزار دانش‌آموز در سیستم آموزش اجباری ترکیه، ۴۴۲ هزار نفر (۵۰.۱ درصد دختر و ۴۹.۹ درصد پسر) خارج از تحصیل هستند. دختران محروم از تحصیل به ازدواج زودهنگام واداشته می‌شوند.

 

خشونت علیه دختران؛ آمار تکان‌دهنده

آمار موسسه آمار ترکیه نشان می‌دهد سال گذشته ۶۵۰۵ نوجوان ۱۵-۱۷ ساله و ۱۳۰ کودک زیر ۱۵ سال زایمان کردند، که نشانگر تجاوز به این کودکان است. داده‌های وزارت دادگستری از دو برابر شدن جرایم علیه کودکان در سال ۲۰۲۳ نسبت به هشت سال پیش خبر می‌دهد. در این سال، ۶۶ هزار پرونده با دست‌کم یک کودک قربانی در دادستانی‌ها ثبت شد.

از ۲۹ هزار کودک قربانی خشونت جنسی در سال گذشته، ۸۵ درصد دختر بودند. کارشناسان با اشاره به عدم ثبت آمار رسمی در سال جاری، از افزایش روزافزون این خشونت‌ها هشدار می‌دهند.

 

سیاست‌های جنگ ویژه علیه زنان

حاکمیت ترکیه با سیاست‌های جنگ ویژه، زنان را تحت فشار قرار می‌دهد. هدف اصلی این سیاست‌ها، زنان مخالف، مدافعان حقوق و زنان کورد هستند که با بازداشت و دستگیری به سکوت واداشته می‌شوند. حاکمیت پس از هدف قرار دادن زنان، هر مخالفی را دشمن می‌پندارد.

نیروهای انتظامی وابسته به حاکمیت، سیاست‌های جنگ ویژه علیه زنان کورد را تشدید می‌کنند. "نیروهای امنیتی" اعزامی به باکور کوردستان در چارچوب جنگ کثیف حاکمیت مردسالار، به دنبال سلب اراده از زنان هستند. حاکمیت با اجرای سیستماتیک سیاست مصونیت در جرایم علیه زنان، از مجرمان یونیفورم‌پوش محافظت می‌کند.

 

سیاست انتصاب قیم‌ها و مقاومت زنان

نمایندگان منتخب زنان در سال ۲۰۲۴ هدف سیاست‌های جنگ قرار گرفتند. دولت با نگرش "مجرمانه" به سیستم ریاست مشترک، قیم‌ها را بر شهرداری‌های جولمرگ، ماردین، باتمان، درسیم، خلفتی و میکس (باغچه‌سرای) گماشت. این اقدام به مداخله در سیستم ریاست مشترک، مبارزه زنان برای زندگی برابر و نهادهای زنان انجامید.

فعالیت‌های شهرداری‌ها در مبارزه با قتل عام زنان و توانمندسازی محلی آنان متوقف شد، اما زنان در خط مقدم اعتراض به قیم‌ها ایستادند. سخنان مادر ایپک اِر (قربانی گروهبان موسی اورهان در اعتراضات باتمان) مقابل شهرداری، جوهر این مقاومت را نشان داد: «آیا هیچ شرافتی ندارید! شهرداری‌های ما متعلق به مادران و زنان جوان عدالت‌خواه است، نه قیم‌ها!»

 

مبارزه برای پایان انزوای امرالی

زنان کورد سال ۲۰۲۴ را با مقاومت مستمر علیه سیاست‌های انزوا سپری کردند. آنان که خواستار پایان انزوا و نقض حقوق بشر در زندان‌ها بودند، بر پایان فوری انزوا در جزیره امرالی به عنوان منشأ این سیاست‌ها تأکید کردند.

زنان با شعار "ژن، ژیان، آزادی" برای آزادی فیزیکی عبدالله اوجالان، رهبر خلق کورد، کمپین‌های خانه به خانه برگزار کردند و در خیابان‌ها حضور یافتند. آنان تأکید کردند که حل مسئله کورد مستلزم پذیرش عبدالله اوجالان به عنوان طرف مذاکره و فراهم کردن شرایط آن است.

 

تداوم مقاومت زنان

حاکمیت با سیاست‌های زن‌ستیزانه خود، مسئول جرایم علیه زنان است. با این حال، مبارزه علیه ساختار مردسالاری که به جای مهار خشونت، حقوق زنان را هدف گرفته، ادامه دارد. زنان در ۸ مارس و ۲۵ نوامبر، علی‌رغم موانع پلیس در تمام شهرها، به خیابان‌ها آمدند و مقاومت کردند.

زنان در برابر حملات مدرنیته سرمایه‌داری با مبارزات هویتی ایستادند و راه زندگی دموکراتیک را نشان دادند. زنان کوردستانی با مقاومت در برابر تهدید موجودیت و ارزش‌های خود و روش‌های مبارزاتی در چهار بخش، الهام‌بخش زنان جهان شده‌اند.

انقلاب زنان در شمال و شرق سوریه به میراثی ارزشمند برای همه زنان تبدیل شده است. زنان با فلسفه "ژن، ژیان، آزادی"، در جستجوی راه‌های مبارزه مشترک علیه جنگ و ایجاد صلحی شرافتمندانه، در همه عرصه‌های زندگی به مبارزه ادامه می‌دهند.