غزه، سودان، لبنان و سوریه شاهد رویدادهای سیاسی و اجتماعی خشونت‌آمیز و خونین علیه مردمی هستند که برای دموکراسی و ثبات مبارزه می‌کنند.

آنچه که رخ داده عمدتاً نتیجه یک درگیری داخلی است، میان نیروهای سیاسی که بر پایه میراث طولانی سلطه بر اصول مردسالارانه دینی یا ایدئولوژیکی استوارند، و نیروهای مدنی که به دموکراسی و حقوق شهروندی چشم دوخته‌اند و در قلب این نیروها، زنان حضور دارند.

پس هیچ راهی جز استفاده از ماشین جنگ و خشونت برای سرکوب انقلاب‌های مردمی پیش روی نیروهای مسلط نبود، حتی اگر این امر منجر به وضعیت اقتصادی و اجتماعی شکننده در کشورهایشان می‌شد، چیزی که زمینه را برای دخالت‌های خارجی فراهم کرد تا منافع خود را محقق سازند، منافع‌هایی که بدون سلطه دیکتاتوری‌ها و سرکوب ملت‌ها در این کشورها، راهی برای تحقق آن‌ها نمی‌یافتند.

ما اکنون در برابر کشورهای پاره‌پاره‌ای قرار داریم که به دلیل جنگ‌ها و درگیری‌ها دچار بحران شده‌اند. مردم این کشورها به ویژه زنان، کودکان، سالمندان و بیماران، با خطرات مرگ، آوارگی، پناهندگی و گرسنگی روبه‌رو هستند. اقتصاد این کشورها فروپاشیده و بحران‌های اجتماعی رو به افزایش است. همچنین، دخالت‌های خارجی آشکار با استفاده از ماشین‌آلات و تجهیزات نظامی صورت می‌گیرد و قدرت اشغال‌گری تقویت می‌شود، همانطور که در حال حاضر در غزه و سوریه مشاهده می‌شود.

 

ظالمان همیشه اجتناب ناپذیری سقوط رژیم‌های دیکتاتوری را فراموش می‌کنند

در سایه این شرایط، دیکتاتوری‌ها خود نیز سقوط کرده‌اند، همانطور که در سوریه رخ داد، و برخی دیگر در آستانه نابودی هستند، مانند آنچه که در سودان خواهد افتاد. با این حال، راه به سوی دموکراسی و ثبات هنوز بسیار طولانی است. تنها راه پیش روی نیروهای مدنی دموکراتیک این است که در آغاز ضعف خود را تحمل کنند و تلاش کنند صفوف خود را تقویت نمایند. تنها چیزی که برای تحصیل‌کردگان به ویژه زنان در این کشورها باقی مانده این است که ایستادگی کنند و صفوف خود را جمع کنند، تا علی‌رغم چالش‌های بزرگی که هم‌اکنون پیش روی آنها قرار دارد، برای تغییر تلاش کنند.

آنچه در سوریه با سقوط رژیم رخ داد، نمایانگر جدیدترین مدل در عرصه جهانی است که نشان می‌دهد دیکتاتوری‌های شکننده از درون، بر مردم مسلط می‌شوند و بر اتحادهای خارجی تکیه می‌کنند. دیکتاتورها همیشه درس‌های تاریخ را فراموش می‌کنند و نادیده می‌گیرند که سقوط رژیم‌های دیکتاتوری حتمی است.

اما سقوط بشار اسد به دست هیئت تحریر الشام که به طور آشکار از سوی ترکیه پشتیبانی می‌شود، امری نگران‌کننده است و نیازمند احتیاط است. من انتظار تغییر دموکراتیک در سوریه را ندارم، زیرا هیئت تحریر الشام با تاریخ طولانی در افراط‌گرایی دینی و با گروه‌های مختلف، علی‌رغم صحبت‌های عمومی درباره احترام به تنوع و اتنیک‌های مذهبی در سوریه، هیچ چشم‌انداز دموکراتیکی برای تغییر ارائه نکرده است. آیا این احترام بر اساس اصول دینی خواهد بود یا بر اساس حقوق شهروندی؟ این سوالی است که امروز باید مطرح شود، پیش از آن که قدرت هیئت تحریر الشام مستحکم‌تر شود.

 

در خصوص حقوق زنان صحبتی نمی‌شود مگر اینکه حضور فعال داشته باشند

بدون شک، علی‌رغم شادمانی از سقوط نظام اسد، باید نگرانی و اضطراب زنان در سوریه به بالاترین حد خود برسد. با وجود اینکه من ضعف حضور زنان را حتی در زمان جشن‌های سقوط نظام را تاکنون مشاهده کرده‌ام، انتظار ندارم که بحثی درباره حقوق زنان مطرح شود، مگر اینکه زنان حضور فعالی در سطح سیاسی و اجتماعی سوریه داشته باشند. این حضور باید نه تنها برای بحث در مورد حقوق زنان، بلکه برای بحث در مورد ماهیت دولت، حکمرانی و نهادهای مدنی دموکراتیکی باشد که باید در سوریه بر اساس حقوق شهروندی کامل استوار شوند و بدون هیچ تلاشی برای دور زدن حقوق از طریق مداخلات دینی، عرفی یا مذهبی ساخته شوند.

تصویب حقوق شهروندی، به ویژه در زمینه قوانین مدنی مربوط به وضعیت شخصی اولین ضامن حقوق زنان است. این امر از نیروهای مدنی دموکراتیک، به ویژه زنان، می‌طلبد که در جهت افزایش آگاهی درباره حقوق مدنی در میان مردم تلاش کنند، تا پایگاه اجتماعی‌ای ایجاد شود که به نفع آن، تشکیل دولت شهروندی را ببیند و برای حفاظت از آن در برابر هرگونه تلاش دیکتاتوری‌های دینی و مذهبی برای آسیب رساندن به آن، اقدام کند.

خطراتی که حقوق زنان در منطقه شمال و شرق سوریه با آن مواجه است، از تحکیم کنترل گروه‌های دینی مخالف حقوق بشر به ویژه حقوق زنان ناشی می‌شود. بنابراین، وقت برای تسلیم شدن و گفتن «بگذاریم ببینیم چه خواهند کرد» وجود ندارد. این مسئله قابل تفسیر یا خوش‌بینی غیرواقعی نیست. زنان باید فوراً اقدام کنند و برای دفاع از حقوق اکتسابی، همکاری با نیروهای مدنی دموکراتیک جهت تأسیس دولت شهروندی دموکراتیک در سوریه و تضمین حقوق همه سوری‌ها در سراسر کشور، چه زنان و مردان داخل و خارج از خانواده، آماده باشند.