پیکار برای اتحاد ملی: تاریخ از ما خواهد نوشت
زنان کورد برای گردهم‌آوردن دوباره‌ی خلق کورد، که با مرزهای ساختگیِ معاهدات قصرشیرین و لوزان از هم جدا افتاده‌اند، پیکار می‌کنند. آنان بر این باورند که تلاش‌هایشان برای تحقق اتحاد ملی سرانجام به ثمر خواهد نشست.
آرژین دیلک اونجل
آمد – جغرافیای کوردستان، که همواره در کانون توجه قدرت‌های هژمونیک بوده، نخستین بار در قرن هفدهم و با «معاهده قصرشیرین» در سال ۱۶۳۹ میان امپراتوری‌های ایران و عثمانی تقسیم شد. این سرزمین در جریان جنگ جهانی اول برای دومین بار تجزیه شد و سرانجام در قرن بیستم با «معاهده لوزان»، به چهار بخش تقسیم گردید. به این ترتیب، هستی خلق کورد با جمعیتی بالغ بر ۵۰ میلیون نفر انکار و خاکشان اشغال شد.
مرزهای ساختگی، ملتی را از هم گسست، سیم‌های خاردار جدایشان کرد و مین‌ها تهدیدشان نمود. در برابر این تجزیه‌ی تلخ، کوردها تلاشی سترگ را برای یگانگی آغاز کردند. این‌گونه بود که مبارزه برای «اتحاد خلق کورد» در هر چهار بخش کوردستان شعله‌ور شد.
تلاش‌ها برای اتحاد ملی
تلاش‌ها برای اتحاد ملی، که در دهه ۱۹۷۰ توسط احزاب و سازمان‌های کورد آغاز و در اواسط دهه ۱۹۸۰ پیگیری شد، در سال ۲۰۱۱ با برگزاری نخستین کنفرانس اتحاد ملی در شهر آمد، ابعادی تازه یافت. این روند با برگزاری کنفرانس‌ها و کارگاه‌های متعدد در سال ۲۰۱۳ ادامه پیدا کرد. پس از آن، همزمان با تحولات خاورمیانه و تشدید حملات علیه خلق کورد، این مبارزات در هر چهار بخش کوردستان شتاب بیشتری گرفت.
در کوردستان که همچون «مستعمره»ای با آن رفتار شده است، زنان از سال ۱۹۷۸ تا دهه ۹۰ با آگاهی ملی در میدان مبارزه حضور یافتند. آنان به مرور به کنشگران اصلی مبارزات جنسیتی بدل شدند و این مبارزه‌ی دوگانه، یعنی مبارزه‌ی ملی و جنسیتی، تا به امروز بی‌وقفه ادامه داشته است.
با فراخوان رهبر خلق کورد، عبدالله اوجالان، در ۲۷ فوریه برای «صلح و جامعه دموکراتیک»، زنان کورد عزم خود را جزم کردند تا همان‌گونه که در فرایند صلح پیشگام بودند، پیشاهنگیِ تلاش‌ها برای اتحاد ملی را نیز بر عهده بگیرند.
در همین راستا، «جنبش زنان آزاد» (تژا) پیشگام برگزاری دو رویداد مهم شد. نخست، «اولین کنفرانس پارلمانتاران زن کورد» در ۲۸ و ۲۹ مه با شعار «سیاست را دموکراتیک کنیم، جامعه دموکراتیک را بنا نهیم» و دوم، «سومین کنفرانس اتحاد زنان کورد» در ۲۱ و ۲۲ ژوئن در آمد. دستور کار هر دو کنفرانس، اتحاد ملی بود و بیانیه‌های پایانی آن‌ها بر یک پیام قاطع تأکید داشت: زنان تا رسیدن به نتیجه‌ی نهایی، راهبری این مسیر را رها نخواهند کرد.
زنان هر چهار بخش کوردستان برای جامعه‌ای دموکراتیک می‌کوشند
اسرا قهرمان، از اعضای «ابتکار عمل زنان: من به صلح نیاز دارم»، تأکید می‌کند که تنها مرزهایی ساختگی میان زنان در چهار بخش کوردستان فاصله انداخته است. او با بیان اینکه زنان کورد این مرزها را به رسمیت نمی‌شناسند، می‌گوید: «میان ما تنها مرزهای ساختگی حائل است، اما زنان کورد کوشیده‌اند مبارزه برای اتحاد را در هر چهار بخش به پیش ببرند، چرا که آرمان نهایی ما مشترک است. ما علیه نابرابری و سیاست‌های جنگ‌طلبانه مبارزه می‌کنیم و برای تحقق جامعه‌ای دموکراتیک می‌کوشیم. در مقطع کنونی، اتحاد ملی زنان و اقدام هماهنگ آنان اهمیتی سرنوشت‌ساز دارد.»
او می‌افزاید: «یگانگی زنان، مبارزه‌ای نیرومندتر و همبستگی‌ای استوارتر را به ارمغان می‌آورد. زنان در هر چهار سو برای برابری و جامعه‌ای دموکراتیک در نبرد هستند. جنگ‌ها و نظامی‌گری در جهان، محصول نظام مردسالار، سیاست‌های جنسیتی و دولت‌های پشتیبان آن است. منظور ما فقط درگیری نظامی مستقیم نیست، بلکه سیاست‌های جنگ ویژه را نیز در بر می‌گیرد. یکی از بزرگ‌ترین عرصه‌های مبارزاتی زنان، ایستادگی در برابر همین سیاست‌های جنگ‌طلبانه است.»
اسرا قهرمان در پایان سخنانش، با اشاره به نقش فعال و پیشروی زنان کورد در این فرایند، بار دیگر بر پیام اتحاد تأکید کرد.
نخست باید صلح داخلی را برقرار کنیم
منیژه رمیسا گلمز، سخنگوی «حزب انسان و آزادی» (PİA)، معتقد است که دلیل اصلی رویکرد ترکیه به صلح، تحولات خاورمیانه است. او با اشاره به جنگ اسرائیل و فلسطین، حمله اسرائیل به ایران و وضعیت سوریه، تحلیل خود را چنین شرح می‌دهد: «البته رفتار اسرائیل با فلسطین پذیرفتنی نیست. در کنار آن، سرکوب خلق‌های خود توسط ایران، دشمنی‌اش با کوردها و اعدام فعالان کورد، این کشور را دچار هرج‌ومرج داخلی کرده و اسرائیل نیز از همین آشفتگی برای مداخله بهره برده است. یکی از دلایل تمایل ترکیه برای برداشتن گامی در مسئله کورد، همین موضوع است. ترکیه نمی‌خواهد به سرنوشت ایران دچار شود، چرا که پیش‌بینی می‌شد پس از سوریه و ایران، نوبت به این کشور برسد.»
منیژه گلمز، راه حل بحران‌ها را برقراری صلح داخلی می‌داند و می‌گوید: «با استقرار صلح در درون کشور، در برابر هر تهاجم خارجی مستحکم‌تر خواهیم ایستاد.»
او با اشاره به فرایند صلح، سخنانش را این‌گونه به پایان می‌رساند: «ترکیه این فرایند را برای تحقق مطالبات خلق کورد آغاز نکرده است. اما حتی اگر انگیزه‌ی آن بقای خودش باشد، در نهایت این خلق‌ها هستند که از آن سود خواهند برد. به همین دلیل، من این فرایند را مثبت می‌بینم. البته برای پیشرفت سالم آن، باید برخی از مطالبات خلق کورد پذیرفته شود. همان‌طور که از کوردها انتظار گام برداشتن می‌رود، دولت نیز باید گام بردارد. تنها گام‌های استوار، مبتنی بر اعتماد و قانون می‌تواند این فرایند را به کامیابی برساند.»
تاریخ از زنان کورد خواهد نوشت
شرمین آیگورن، از اعضای حزب انسان و آزادی، می‌گوید که از نخستین روز در تلاش‌های اتحاد ملی خلق کورد حضور داشته است. او ضمن اشاره به کوشش‌های حزب خود در این عرصه، می‌افزاید: «زن، نماد صلح، خاک و آفرینش است و طبیعتاً به هر آنچه دست می‌زند، خلاقیتی می‌آفریند. زن کورد امروز این جوهره‌ی وجودی خود را به میدان سیاست آورده و می‌کوشد آن را به جامعه‌ی مردسالار بیاموزد. او الهام‌بخش زنان ملت‌های دیگر نیز شده و مبارزات چریکی و سیاسی‌اش به الگویی بدل گشته است. باید از صلح پاسداری کرد و آن را در آغوش کشید. اتحاد خلق کورد امری حیاتی است و زنان این فرایند را راهبری خواهند کرد. بی‌تردید، تاریخ از زنان کورد خواهد نوشت.»
انتظار برای گام‌های عملی
شرمین آیگورن با تأکید بر لزوم پیشبرد فرایند صلح با اقدامات عملی، اظهار می‌دارد: «هرچند تلاش می‌شود این مسیر برای خلق کورد به یک فرسایش بدل شود، اما اگر سرانجام آن صلح باشد، از هر جنگی بهتر است. روستاهایمان ویران و ساختار اجتماعی‌مان دگرگون شد. این فرایند برای پایان دادن به چنین مصائبی، بسیار مهم است.»
او سخنان خود را با این تأکید به پایان برد که مبارزه‌ی زنان کورد تا به سرانجام رسیدن این فرایند به نفع خلقشان ادامه خواهد داشت و امید است که انتهای این مسیر، آزادی باشد.