لميس ناصر ابو عساف

بیروت - از اواسط سپتامبر گذشته، با تشدید تنش‌ها، شمار آوارگان از جنوب لبنان افزایش چشمگیری داشته است. همزمان، موج جدیدی از آوارگی از مناطق بقاع و حومه بیروت شکل گرفته که فشار مضاعفی بر سازمان‌های جامعه مدنی وارد کرده است. این در حالی است که دولت لبنان در مواجهه با این بحران انسانی که کشور در میانه جنگ با آن روبروست، حضور مؤثری ندارد و نمی‌تواند به عنوان خط مقدم پاسخگویی عمل کند.

سینتیا مهدی، داوطلب یکی از انجمن‌های امدادرسانی جنوب لبنان، در بخش آشپزخانه فعالیت می‌کند و روزانه برای بیش از ١۵٠٠ نفر از آوارگان غذا تهیه می‌کند. او می‌گوید تعداد آوارگان پیوسته در حال افزایش است و تنها در منطقه «کلمنسو» بیروت، حدود ٨٠٠ آواره اسکان یافته‌اند.

سینتیا درباره فعالیت‌هایشان توضیح می‌دهد: «ما مسئولیت تغذیه مستقیم دو مرکز اسکان در بیروت را بر عهده داریم. علاوه بر این، به آوارگانی که خارج از این مراکز هستند، مانند افراد مستقر در میدان شهدا نیز غذا می‌رسانیم.»

 او به چالش‌های موجود در تأمین مواد اولیه و افزایش قیمت‌ها اشاره می‌کند و می‌افزاید که فعالیت‌هایشان به منابع محدود انجمن و کمک‌های مردمی وابسته است.

سینتیا مهدی خاطرنشان می‌کند که نیاز مبرمی به داوطلبان بیشتر دارند. او توضیح می‌دهد که اکثر داوطلبان فعلی، دانشجویانی هستند که به دلیل تعطیلی موقت دانشگاه‌ها در پی جنگ، به این کار روی آورده‌اند. با این حال، به زودی این دانشجویان تحصیلات خود را به صورت آنلاین از سر خواهند گرفت. این در حالی است که کار داوطلبانه زمان زیادی می‌طلبد و آنها از صبح تا پاسی از شب مشغول فعالیت هستند.

 

 

از سوی دیگر، زینه شمس الدین، که مسئولیت تیم ارزیابی را بر عهده دارد، شرح می‌دهد که چگونه اطلاعات خانواده‌های آواره و محل اقامتشان را از تیم ثبت‌نام دریافت می‌کند. او به همراه همکارانش بازدیدهای میدانی انجام می‌دهد تا نیازهای این خانواده‌ها را ارزیابی کند. نتایج این ارزیابی‌ها با انجمن به اشتراک گذاشته می‌شود تا نیازهای اساسی خانواده‌ها شناسایی و تأمین شود. سپس، تیم دیگری وظیفه توزیع این اقلام را بر عهده می‌گیرد.

زینه توضیح می‌دهد که انجمن علاوه بر وعده‌های غذایی، پتو و فرش نیز توزیع می‌کند. او به دشواری‌های کار در مناطق ناامن به دلیل تداوم بمباران‌ها اشاره می‌کند و می‌گوید که نگران امنیت خود و همکارانش است. به همین دلیل، آنها از راهکارهای ویژه‌ای برای تعیین شیوه‌های کاری خود استفاده می‌کنند.

زینه شمس الدین بر اهمیت نقش زنان در این فعالیت‌ها تأکید می‌کند: «ما زنان در تمامی سطوح تصمیم‌گیری انجمن، از مدیریت گرفته تا تیم‌های میدانی و حتی آشپزخانه امدادرسانی، حضور فعال داریم.» او می‌افزاید: «حضور زنان در این فعالیت‌ها ضروری است. تیم ارزیابی میدانی ما به طور مساوی از زنان و مردان جوان تشکیل شده که این امر کار را تسهیل می‌کند. چرا که دسترسی به برخی خانواده‌ها در صورتی که تیم‌های میدانی تنها از زنان یا تنها از مردان تشکیل شده باشند، با دشواری همراه خواهد بود.»

 

 

نینا البنی، یکی دیگر از داوطلبان امدادرسانی، وظیفه پاسخگویی به تماس‌های خانواده‌های آواره و ثبت اطلاعات اولیه آنها را بر عهده دارد. او این اطلاعات و نیازها را به تیم ارزیابی انجمن منتقل می‌کند. همچنین با تیم توزیع همکاری می‌کند که پس از ارزیابی نیازهای خانواده‌ها و تأمین آنها توسط انجمن، فعالیت خود را آغاز می‌کند.

نینا از چالش‌های اجتماعی پیش روی زنان داوطلب می‌گوید: «ما با موانعی از سوی خانواده‌هایمان و جامعه‌ای که با حضور زنان در فعالیت‌های میدانی مخالف است، روبرو هستیم. همچنین برخی از خانواده‌های آواره که با آنها در تماس هستیم، از محیط‌های محافظه‌کار می‌آیند و تعامل مستقیم زنان با مردان را نمی‌پذیرند.» او توضیح می‌دهد که در چنین مواردی، زنان داوطلب بدون حضور مردان، نیازهای خانواده‌ها را به زنان تحویل می‌دهند.

نینا همچنین به برخی موقعیت‌های دشوار که زنان در میدان با آن مواجه می‌شوند، مانند آزار کلامی، اشاره می‌کند. با این حال، او تأکید دارد که آنها برای مقابله با چنین شرایطی آموزش دیده‌اند. نینا خاطرنشان می‌کند که در غیاب دولت، این داوطلبان جوان هستند که نقش اصلی را در پاسخگویی به بحران‌ها ایفا می‌کنند.

او می‌گوید: «از زمان انفجار بندر بیروت تا به امروز، این ما هستیم که در صحنه حضور داریم و به یاری آسیب‌دیدگان می‌شتابیم، نه دولت.» نینا تأکید می‌کند که سازمان‌های مدنی کوچک به تنهایی قادر به تأمین نیازهای این حجم عظیم از آوارگان نیستند: «ما به عنوان یک انجمن کوچک، تنها می‌توانیم نیازهای ١۵٠٠ خانواده را از میان یک میلیون آواره کنونی در لبنان پوشش دهیم. برآورده کردن نیازهای اساسی این جمعیت عظیم، مستلزم همکاری و هماهنگی میان نهادهای دولتی و بین‌المللی است.»