سورگول شیحو

حسکه- ژودیت گوتس، چهره‌ای شناخته‌شده در علوم سیاسی و مطالعات جنسیتی اتریش است که دغدغه‌اش پاسخ به پرسش‌هایی بنیادین است: «چگونه می‌توان از طریق آموزش، به برابری و عدالت بیشتری دست یافت؟» و «چگونه می‌توان با ایدئولوژی‌های مولد نابرابری به مبارزه برخاست؟» او که فعالانه علیه زن‌کشی و خشونت جنسیتی تلاش می‌کند، هفته گذشته به دعوت «کنگره ستار» و در قالب هیئتی از اتریش به روژاوا سفر کرد.

خانم گوتس پس از بازدید از نهادها و سازمان‌های زنان و مشاهده دستاوردهای انقلاب زنان در روژاوا، در گفتگو با آژانس خبری نوژنها شرکت کرد.

ژودیت گوتس که این نخستین سفر او به روژاوا و دیدار با نهادهای زنان بود، از تأثیرگذارترین بخش سفرش چنین می‌گوید: «پیش از هرچیز، مایلم از کنگره ستار برای فراهم آوردن این فرصت مغتنم و پیوستن ما به این هیئت، تشکر کنم. ما از نهادها و سازمان‌های متعددی بازدید کردیم و اطلاعات و دیدگاه‌های ارزشمندی درباره فعالیت‌های سیاسی مهمی که توسط این نهادها پیش برده می‌شود، کسب کردیم. در این میان، فعالیت‌های "خانه زنان" (مالا ژن) عمیق‌ترین تأثیر را بر من گذاشت. از آنجا که من شخصاً در حوزه مقابله با خشونت مبتنی بر جنسیت فعالیت می‌کنم، وجود مراکزی برای حمایت از زنانی که با خشونت مواجه هستند و یاری‌رساندن به آنان در شرایط دشوار را بسیار حیاتی می‌دانم.»

او می‌افزاید: «به‌ویژه تحت تأثیر سن و پختگی دو زنی قرار گرفتم که در "خانه زنان" فعالیت می‌کردند؛ هر دو از زنان سالخورده بودند. این نکته بسیار مهمی است که مسائل و مشکلات اجتماعی، تنها دغدغه نسل جوان نباشد و افراد مسن با تجربیات گران‌بهایشان، حضور داشته باشند و به‌عنوان الگو عمل کنند. هر نسلی در بستر زمانی متفاوتی زیسته و تجربیات و راهکارهای منحصر به فردی دارد. از این رو، می‌توانیم درس‌های بسیاری از آنان بیاموزیم. دیدار با این دو زن، عمیقاً مرا تحت تأثیر قرار داد و برانگیخت. زنانی که سالیان دراز مبارزه کرده‌اند، سختی‌ها و مصائب بسیاری را از سر گذرانده‌اند، اما هرگز میدان را خالی نکرده و تسلیم نشده‌اند.»

 

"خانه زنان" و رویکرد متفاوت به خانواده

گوتس در بخش دیگری از سخنانش، به رویکرد "خانه زنان" نسبت به نهاد خانواده اشاره می‌کند و آن را با نگاه رایج در اروپا مقایسه می‌کند: «نکته بسیار جالب در عملکرد "خانه زنان"، رویکرد آن‌ها به خانواده بود. در اروپا، اغلب از منظر فمینیستی، مبارزات ما منحصراً بر زنان متمرکز است و زن کمتر در چارچوب خانواده و به‌عنوان بخشی از سیاست‌گذاری‌های مرتبط با آن دیده می‌شود. اما در اینجا، راهکارها و روش‌هایی توسعه یافته که مبتنی بر قانون خانواده، به تقویت و حفاظت از حقوق زنان می‌پردازد. در کنار آن، تلاش‌های جدی برای آموزش و اقناع مردان نیز در جریان است. جالب‌تر اینکه "خانه زنان" به فضایی برای حمایت از مردان نیز بدل شده است. اساس کار در اینجا، حل مسئله با مشارکت همه طرف‌هاست. تمام افراد درگیر در موارد خشونت می‌توانند به این نهاد مراجعه کنند و همه برای یافتن راه‌حل همکاری می‌کنند.»

 

زنان قدرتمند و تأثیرگذار روژاوا

این فعال فمینیست با تأکید بر حضور زنان شجاع، قدرتمند و تأثیرگذار در روژاوا، علاقه و احترام عمیق خود را نسبت به مبارزات جاری در این منطقه ابراز داشت: «آنچه با خود به یادگار خواهم برد و هرگز فراموش نمی‌کنم، حضور زنان بی‌شماری است که از شجاعت، قدرت و نفوذ فوق‌العاده‌ای برخوردارند. زنانی که علی‌رغم حجم بالای خشونت و بی‌ثباتی مداوم، استوار مانده و لحظه‌ای از مبارزه دست نکشیده‌اند. با وجود تمام سختی‌ها و مشکلاتی که زنان در روژاوا با آن دست به گریبانند، شاهدیم که در همه عرصه‌ها، فعالیت‌های سیاسی بسیار مهم و تأثیرگذاری را راهبری می‌کنند.»

 

درس‌هایی از روژاوا: دموکراتیزاسیون و جامعه‌ای نوین

ژودیت گوتس به فرآیند دموکراتیک شدن جامعه در روژاوا اشاره کرده و آن را الگویی قابل تأمل می‌داند: «برای پیشبرد دموکراتیزاسیون جامعه، می‌توانیم درس‌های زیادی از تجربه روژاوا بیاموزیم؛ برای نمونه، سیستم شوراها (مجلس‌ها)ی گوناگون آن. نکته دیگری که عمیقاً مرا تحت تأثیر قرار داد، تلاش نهادها برای گردهم آوردن اجزای مختلف جامعه، از ملیت‌ها و ادیان گرفته تا باورهای گوناگون بود. آن‌ها به‌جای تفرقه‌افکنی، بر نقاط اشتراک تأکید دارند و می‌کوشند پروژه‌ها را نه فقط برای منافع یک گروه خاص، بلکه با همکاری همگانی به پیش ببرند. ایجاد و حفظ این اتحادها حیاتی است؛ نباید اجازه داد دسیسه‌ها میان ما تفرقه بیندازند. باید بر وجوه مشترک و بنای سیستمی نوین و جامعه‌ای مستقل تمرکز کنیم. این‌ها دستاوردهای ارزشمندی است که می‌توانم با خود همراه کنم و از آن‌ها بیاموزم.»

 

اهمیت استقلال اقتصادی زنان

گوتس که استقلال اقتصادی زنان را رکنی اساسی می‌داند، با اشاره به وضعیت اقتصادی زنان در روژاوا، نگرانی خود را چنین بیان می‌کند: «قصد انتقاد ندارم، اما وضعیت اقتصادی زنان تا حدی مرا اندوهگین کرد. استقلال اقتصادی برای زنان اهمیتی حیاتی دارد، زیرا به آنان امکان می‌دهد از انواع وابستگی‌ها رهایی یابند. یک زن نباید برای بقا و گذران زندگی، ناگزیر به وابستگی به مردی باشد. امیدوارم در آینده نزدیک، فرصت‌های بیشتری برای استقلال اقتصادی زنان فراهم شود تا بتوانند در این عرصه نیز آزادی عمل داشته و تصمیمات مستقلی اتخاذ کنند. وجود فضاهای کاری بیشتر برای زنان ضروری است. برای مثال، در مناطقی چون آمریکای جنوبی، اعطای وام‌های خرد به زنان کمک می‌کند تا کسب‌وکارهای کوچک خود را راه‌اندازی کنند یا ابزار تولید در اختیارشان قرار می‌گیرد. ما شنیدیم که زنان بسیاری در دوره‌های خیاطی شرکت می‌کنند؛ این بسیار خوب است، اما بدون دسترسی به ابزار کار مانند چرخ خیاطی، راه‌اندازی یک کارگاه مستقل بسیار دشوار خواهد بود.»

 

زنانی که تسلیم نمی‌شوند

این پژوهشگر مسائل جنسیتی، ضمن اشاره به اهمیت جایگاه زنان در تحولات اجتماعی، می‌گوید: «تأمین منابع مالی پایدار بسیار مهم است. شاید بتوان از طریق کمک‌های خارجی، کمک‌های بلاعوض و پروژه‌های مشابه، بخشی از نیازها را تأمین کرد، اما در بلندمدت، روژاوا نیازمند دستیابی به منابع اقتصادی کافی و اتکا به خود برای پیشبرد این اهداف است. این موضوع برای من اهمیت داشت، زیرا ما تحولات سوریه را از نزدیک دنبال می‌کنیم. خطر به حاشیه رانده شدن حقوق زنان در جریان تحولات اجتماعی بزرگ، تجربه‌ای آشنا از دیگر انقلاب‌هاست. اما آنچه با خود به همراه می‌برم و مایه‌ی آسودگی خاطر من است، این باور است که زنان اینجا تسلیم نمی‌شوند و از حقوق خود کوتاه نمی‌آیند.»

 

دعوت به همبستگی

ژودیت گوتس در پایان سخنانش بر لزوم حمایت و همبستگی تأکید کرد: «افرادی که با آن‌ها دیدار کردیم، همگی اطمینان دادند که هیچ‌گونه تحول سیاسی را بدون مشارکت فعال زنان و در نظر گرفتن حقوق آنان نخواهند پذیرفت. این نکته‌ی امیدبخش دیگری بود که با خود دارم. با همین آگاهی و باور است که زنان اینجا، علی‌رغم تمام چالش‌های جدید ناشی از فرآیند سیاسی کنونی، بی‌وقفه به مبارزه ادامه می‌دهند. شعاری هست که می‌گوید: «همبستگی یک سلاح است» و من عمیقاً به آن باور دارم. وظیفه ماست که از وضعیت سیاسی دیگر نقاط جهان آگاه باشیم و هر جا که می‌توانیم، از مبارزات برحق حمایت کنیم. امیدوارم من نیز بتوانم قطره‌ای در این دریای همبستگی و مبارزه باشم.»