سیلفا ابراهیم

منبج - نوروز یکی از قدیمی‌ترین جشن‌های مرتبط با ملیت‌ها در جهان است که مردمان با پیشینه‌های مذهبی، فرهنگی و قومی مختلف بر زنده نگه داشتن آیین‌های آن در هر سال برای حفظ مشعل آزادی علیرغم تمام کشتارهایی که این مردم را هدف قرار داده اصرار می‌ورزند.

بیش از ٢۶٣۶سال پیش، در دل منطقه هلال حاصلخیز میزوپوتامیا، جشن نوروز برای نخستین بار در پی چندین فاجعه خونین علیه مردم آریایی برگزار شد. داستان این جشن با روایتی تاریخی از ظلم پادشاه ستمگر، ضحاک (اژدهاک) آغاز می‌شود که جان کودکان  را می‌گرفت و با استفادە از مغز آنان در پی درمان بیماری خویش بود. در مقابل این ظلم سترگ، کاوه آهنگر قیام کرد و موفق شد ضحاک را شکست دهد و دوران ظلم را به پایان برد. جهت نمادسازی این پیروزی، آتشی بر فراز کوه‌ها افروخته شد. این روز، که با آغاز فصل بهار در ٢١ مارس همزمان بود، به عنوان نوروز شناخته شد و از آن زمان تاکنون، کوردها در سرتاسر جهان، از جمله در چهار بخش کوردستان و اروپا، این جشن را به عنوان یادبودی از آن پیروزی گرامی می‌دارند.

علی‌رغم اینکه برگزاری جشن نوروز به عنوان یک مراسم ملی توسط کوردها امکان‌پذیر نبود، کوردهای روژاوا در شمال و شرق سوریه نیز با فشارها و اقدامات خودسرانه‌ای که از سوی دولت دمشق در زمان حکومت بر این منطقه اعمال شد، مواجه بودند. با این حال، چندین زن بر این نکته تأکید کردند که با وجود همه‌ی فشارها، آنها همچنان مشعل نوروز را روشن نگه داشته‌اند. همچنین، این احکام و فشارها اکنون به شدت در مناطقی که تحت اشغال دولت ترکیه در شمال و شرق سوریه قرار دارند، حاکم است. در چند سال اخیر، جنایات متعددی در آستانه‌ی جشن نوروز به وقوع پیوسته است.

مولده حسن از زنان فعال در مبارزات کوردی، بیان داشت: با تمام وجود، مشعل جشن نوروز را روشن می‌کردیم. دولت دمشق که تلاش می‌کرد مانع برگزاری مراسم این جشن شود، چرا که آن را نشانه‌ای از پیروزی و جشن ملی برای کوردها می‌دید، ما را زیر نظر داشت. این روز برای ما به معنای میراث مبارزه، فداکاری‌ها، و مقاومت تاریخی است که به آن افتخار می‌کنیم.

در ادامه‌ی بیانات خود، او به نقش پیشرو  زنان در برپایی مراسم نوروز اشاره کرد و گفت: زنان نقش اصلی را در برگزاری این مراسم ایفا می‌کردند، در حالی که خانواده‌هایمان از ترس بازداشت‌های خودسرانه‌ی دولت دمشق نگران بودند. نباید از توطئه‌های آن دوران برای افزایش ترس در بین مردم و جلوگیری از حضورشان در جشن‌ها، با انتشار اخبار کاذب، چشم‌پوشی کرد.

او افزود: پدرم از جمله افرادی بود که به خاطر حضور در مراسم نوروز بازداشت شدند. اما اراده ما قوی‌تر از هر ترسی بود. ما با اصرار و تعهد کامل، در شب  ٢١مارس، مشعل نوروز را به نشانه ایستادگی روشن می‌کردیم و با برپایی حلقه‌های پایکوبی هلپرکی و سردادن شعارهای زنانه، شادی خود را جشن می‌گرفتیم.

او توضیح داد: برای آماده‌سازی جشن، ما با حمل چوب بر دوش‌هایمان، سکوی مراسم را بنا می‌نهادیم، از ترس افشای نقشه‌هایمان از استفاده از وسایل نقلیه پرهیز می‌کردیم. کارهایمان را در پنهانی انجام می‌دادیم تا از هرگونه درگیری با دولت اجتناب شود. تمام تدارکات و زحماتمان به صورت پیاده و در مسیرهای طولانی میان روستاها و تپه‌های اطراف کوبانی، چه در شب و چه در روز، انجام می‌شد.» وی افزود: «در مواقعی، محل جشن توسط نیروهای امنیتی محاصره می‌شد که درصدد جلوگیری از برپایی آن از طریق تخریب سکو و ابزارهای آورده شده بودند، اما با مقاومت ما نقشه‌های آنها با شکست مواجه می‌شد. وقتی به کوردهای منبج اجازه شرکت در جشن‌هایی که در کوبانی برگزار می‌شد داده نمی‌شد، آنها به حلب می‌رفتند تا در جشن‌ها شرکت کنند.

آسیا حسین، که از سرزمین خود سری کانی/رأس العین آواره شده، با اشاره به تجربیات خود گفت: نوروز برای ما هم زمان موجب خوشحالی و غم است. خوشحالی از بازگشت نوروز وجود دارد، اما جشن گرفتن در حالی که دور از سرزمین و خاطراتمان هستیم، غمی عمیق در دل‌هایمان می‌نشاند. من این جشن را به زنان آواره سری کانیه که در چادرها زندگی می‌کنند، تبریک می‌گویم.

آسیا حسین به رخدادهای تلخی که در ماه مارس برای خلق کورد اتفاق افتاده، اشاره کرد و گفت: هر ساله در ماه مارس، کشتاری علیه کوردها و  با هدف شکستن روحیه‌ی مقاومتی آنها به وقوع می‌پیوندد. قیامی که در مارس ٢٠٠۴ در شهر قامشلو رخ داد، نتیجه‌ی یکی از این کشتارهایی بود که توسط دولت دمشق علیه خلق کورد انجام شد.کشتار هلبجه و عملیات اجرا شده توسط مزدوران داعش در شهرداری قامشلو، نمونه‌هایی از این وقایع هستند که همگی در ماه مارس در سال‌های مختلف روی داده‌اند، نشان‌دهنده‌ی حملاتی مستمر علیه کوردها در این ماه از سال هستند.

آسیا حسین با اشاره به نوروز سال ١٩٩٩که پس از دستگیری رهبر عبدالله اوجالان، برگزار شد، گفت: هنگام نزدیک شدن به ماه مارس، نیروهای امنیتی دولت دمشق چندین بار به منزل ما آمدند تا ما را از برپایی جشن نوروز به دلیل دستگیری رهبرمان اوجالان برحذر دارند. با وجود این هشدارها، ما با ایستادگی و اصرار بر مواضع‌مان، جشن را برگزار کردیم و آتش نوروز را روشن نمودیم. اگرچه رهبرمان فیزیکی در کنار ما نبود، اما اصول و مسیری که او نشان داده بود در قلب‌ها و ضمیر ما زنده بود.

آسیا حسین افزود: در شب نوروز، دولت دمشق با به کارگیری گشت‌هایی مجهز به تانکرهای آب، تلاش می‌کرد آتش‌های نوروزی را خاموش سازد، اما استقامت ما همه تلاش‌های آنها را بی‌نتیجه گذاشت. هر بار که آتشی را خاموش می‌کردند، ما آتش دیگری در جای دیگری روشن می‌کردیم. پیوند ما با این جشن به قدری عمیق است چرا که آن نتیجه‌ی فداکاری‌های عظیمی است که به سادگی به دست نیامده است. نوروز، جشن پیروزی و آزادی است و هیچ نیرو یا دولتی نمی‌تواند آتش نوروز، که سمبل مبارزه‌ی کاوه آهنگر و مظلوم دوغان است، را خاموش سازد.

آسیا حسین با اشاره به وقایع اخیر اظهار داشت: اردوغان را به عنوان ضحاک این دوران می‌بینیم. ما هرگز چهار جوانی که در شب نوروز پارسال در شهر اشغالی عفرین به دست نیروهای مزدور دولت ترکیه کشته شدند، فراموش نخواهیم کرد. تنها "جرم" آنها روشن کردن آتش به مناسبت جشن بود. این نوع جنایت در ماه مارس امسال نیز تکرار شد و کودکی به نام احمد معمو به شکلی فجیع قربانی آن شد، جنایتی که در مقابل دیدگان جهان روی داد. ما هرگز در برابر ظلم تسلیم نخواهیم شد، همانطور که مادر احمد معمو تاکید کرد، باید در برابر هر ظالمی ایستادگی کنیم. سکوت ما در برابر حقوق خود، فرصتی برای دشمنان می‌شود تا جنایات بیشتری علیه ما انجام دهند.

امینه درویش با تأکید بر اهمیت نوروز برای کوردها می‌گوید: اکنون ما نوروز را با تمام سنت‌ها و هویت ملی خود جشن می‌گیریم و شعارها و آوازهای ملی خود را به زبان کوردی، بدون کوچکترین ترسی، فریاد می‌زنیم. بیش از ۱۳ سال پیش، ما از صحبت به زبان کوردی و پوشیدن لباس‌هایی که رنگ‌های بهاری در آن‌ها به کار رفته بود، منع می‌شدیم و تحت تعقیب قانونی دولت دمشق قرار می‌گرفتیم. با وجود این ممنوعیت‌ها، ما با اصرار و عزمی راسخ، آماده بودیم جان خود را برای برگزاری این روز به خطر بیندازیم، چرا که ما مردمی بودیم که تشنه‌ی آزادی هستیم و کسی که در پی آزادی است، به قیمت فداکاری‌های لازم نمی‌اندیشد.

امینه درویش در مورد تدارکات ویژه برای جشن نوروز توضیح داد: یک ماه پیش از آغاز جشن‌ها، شروع به آماده‌سازی لباس‌های سنتی خود می‌کردیم که در آن‌ها رنگ‌های بهاری به وضوح نمایان بود. من شخصاً مسئولیت داشتم تا از امنیت محل برگزاری جشن در برابر هرگونه تخریب محافظت کنم. روز پیش از نوروز، همراه با گروهی از دوستان به محل رفته و تمام شب را آنجا می‌ماندیم تا از آن محافظت کنیم، و در همان زمان، نوروز را نیز جشن می‌گرفتیم.

امینه درویش با اشاره به چالش‌های پیش روی برگزاری جشن نوروز، گفت: در آن دوران، فشارهای بسیاری بر ما وارد می‌شد، ولی ما زنان با روحیه‌ای قوی، معنویت و شجاعتی مثال‌زدنی در جشن‌ها شرکت می‌کردیم، در حالی که مردان به دلیل ترس از بازداشت احتمالی توسط دولت، تمایل کمتری به شرکت داشتند. این موضوع باعث شد زنان پیشگام در برگزاری مراسم نوروز باشند.

امینه درویش با تأکید بر پیشرفت‌های حاصل از مبارزات گذشته، اظهار داشت: زمانی که وضعیت فعلی را که تحت اداره خودگردان است و به تمامی اقوام امکان می‌دهد تا آیین‌های ملی و مذهبی خود را بدون هرگونه فشار یا مداخله‌ای برگزار کنند، با گذشته مقایسه می‌کنیم، احساس سپاس و قدردانی عمیقی نسبت به مبارزاتی داریم که بنیان‌های انقلاب ما را شکل داد. در گذشته، کوردها از برگزاری جشن‌های خود منع می‌شدند، اما اکنون، تمامی ملل و اقوام در انجام این رسم که نماد وحدت تمامی ملل و اقوام شده است، با ما مشارکت دارند.

امینه درویش با بیان نتیجه‌گیری، عنوان کرد: ما به مثابه مادران، تجربیات و چالش‌هایی که در طول سال‌ها برای دستیابی به شرایط فعلی با آنها مواجه شدیم، به فرزندانمان منتقل می‌کنیم. ما به آنها یاد می‌دهیم چگونه ارزش‌ها و دستاوردهای حاصل از این مبارزات را حفظ کنند و به آنها افتخار کنند، چرا که این دستاوردها نتیجه‌ی فداکاری‌های بزرگی است که هزاران نفر در آن سهم داشته‌اند.