مرکز خبر- جشن خاونکار یا نیت مرنویی یکی از مراسمات مهم در آیین یارسان است. در حدود ۸۰۰ سال پیش در این روز یعنی ۱۲، ۱۳و۱۴ ماه قمری در چله‌ی گرمسیری کوردی سال ۷۵۰ هجری قمری، سلطان اسحاق برزنجه‌ای به همراه هفت نفر از یارانش که یکی از این هفت نفر زنی بنام دایه رزبار می‌باشد، بر علیه ظلم و ستم حکام منطقه به پا خواسته و در نتیجه جنگ‌و گریز به غاری بنام مرنو در کوه شندروی هورامان پناه گرفته و سه روز در آن غار می‌مانند ودر روز سوم به اراده‌ی حضرت حق در مقابل لشکر دشمنان پیروز شده و شب آخر به شکرانه‌ی این پیروزی زنی که روستایش در نزدیکی این محل بوده و شاهد این پیروزی بوده خروسی را به همراه سه کیلو برنج و مقداری روغن به عنوان قربانی و شکرانه یاین پیروزی نزد یاران غار نشین برده و در آنجا جمعی تشکیل داده می‌شود واین قربانی را بعنوان مبنای تشکیل و اعلام رسمیت آیین یاری صرف می‌کنند و جشن می‌گیرند، یارسان در این سه روز به یاد یاران غار مرنو روزه می‌گیرند، شب سوم خروس قربانی می‌کنند و روز چهارم جشن می‌گیرند.

عید خاونکار عید مقاومت و رهایی و آزادگی است. این جشن بازمانده از مقاومت سلطان اسحاق و یارانش در برابر دشمنان است و پیروان آیین یارسان هرساله برای پاسداشت این رویداد، این ایام را جشن گرفته و بر اساس تقویم آیین یاری امروز دوشنبه ٨ آبان‌ماه ، روز جشن آیین خاوندکار است.

 

آیین‌ها و مراسم‌های جشن خاونکار

پیروان آیین یارسان در شب اول ایام مرنو یا ایام خاونکار نیت می‌کنند و در این نیت طلب خیر و برکت دارند. علاوه بر مقدس بودن انار نزد پیروان آیین یارسان از این میوه بیشتر از سایر میوه‌ها در مراسم دعا استفاده می‌شود، علاوه بر آن شب سوم با قربانی کردن خروس و تشکیل جم مراسم روزه‌داری را به پایان می‌رسانند (گرفتن روزه در سه روز اول ایام ، برای پیروان دین یاری واجب است). امروزه پیروان این آیین باستانی در پایان روز سوم و در هنگام شب به ازای هر خانواده يک عدد خروس آب‌پز شده، يک من برنج دم كشيده و نانی مخصوص كه به آن (گِرده و کولیره) می‌گويند را از قبل حاضر نموده سپس مردی از سادات یارسان کە شرایط جم‌نشینی را دارد، بايد بر اين نذر كه به گوشت آن «نواله یا نویچه» و به آب آن «شوروا یا شوربا» گفته می‌شود دعا بخواند.

با آمدن سيد یارسانی، جمعی از مردان يار دور هم حلقه می‌زنند و جمعی را تشکیل می‌دهند که به اصطلاح به آن «جم» می‌گویند. كسانی كه گرد این حلقه می‌نشينند بايد سرسپرده‌ی آيين يارسانی باشند، سبيل‌شان مهر باشد، بر سر كلاه بگذارند و كمر خود را ببندند. اکثر پیروان آیین یارسان در ایام جشن خاونکار به مزارگاه سلطان اسحاق در نزدیکی نوسود و منزل سید نصرالدین حیدری در روتای تویشامی در نزدیکی شهر گهواره می‌روند و این جشن باستانی خود را گرامی می‌دارند و سپس از آنجا به زیارت دیگر مکان‌های مقدس آیین یارسان نیز می‌روند. در این جشن دعا و تنبورنوازی و خواندن سرودهای دینی به زبان کوردی انجام می‌شود. زیبایی این جشن در تنبورنوازی و کلام‌خوانی گروهای متعدد به طور شگفت‌انگیزی خیره کننده و گوش‌نواز است.

جامعه‌ی باورمند کورد یارسانی، جامعه‌ایی پویا، زخم دیده و زنده‌ایست که با گذشت هزاران سال هنوز هم جهت بقای باورهای آیینی-ملی خود در صحنه‌ی چالش‌های گوناگون قرار دارند در این راستا هیچ پشتیبانی غیر از خود و پابندی به باورشان را نمی‌توان یافت. به جا آوردن مراسم جشن خاوندکار خود نمادی از انگیزه‌ای است که یادآوری روزهای سخت و ناملایمی‌ست که جهت رسیدن به مطالبات خویش، شایسته است که اختلافات و کدورت‌ها را کنار زده و با همدلی و هماهنگی در برابر برف و باد و دشمن ایستادگی کرده و باور خود را زنده و به سر منزلگاه واقعی هدایت کرد. خاوندکار ناشی از افکار تجربه‌ی پیروان ستمدیده و حق خواه ملت کورد است که در دورانی دور از حال، قادر بوده‌اند که با تکیه بر باور خویش همرا با هماهنگی و مقاومت و مبارزه نه تنها دشمنان را به عقب‌نشینی وا دارند، بلکه با چیره شدن بر افکار آنان امید و آرزوها را برای رسیدن به اهداف خویش تقویت کرده و آینده را از آن خود کنند.

جشن خاونکار، اگر چه نمادی از یک مراسم و قرارداد آیینی در میان پیروان آیین یارسان به شمار می‌آید، اما از نگاهی دیگر رمزی از ایستادگی و مقاومت را نشان می‌دهد که میراث رنج، تلاش و باور بخشی از ملت کورد را به ما گوشزد می‌کند که در حیات اجتماعی-سیاسی خود حامل بسیاری از صفات و آزمون‌های تلخ و شیرین ملی است که می‌تواند شرایط سمبول بودن در مناسبات فرهنگی-ملی در بطن جامعه‌ی کوردستان را از خود در عمل به نمایش بگذارد.