در جمهوری آفریقای مرکزی، نرخ بالای فقر و اطلاعات نادرست باعث افزایش شدید خشونت مبتنی بر جنسیت شده است. در این میان برخی در تلاش‌اند با حمایت اتحادیه‌ی اروپا، مداخلات یکپارچه و چند‌بخشی را در زمینه‌ی سلامت جنسی و باروری و خشونت مبتنی بر جنسیت آغاز کرده و سرپناه‌های امنی برای زنان ایجاد کنند.

بحران‌های سیاسی-نظامی مکرری که بیش از یک دهه در جمهوری آفریقای مرکزی ادامه داشته است، خشونت‌های جنسیتی را هم در پایتخت، بانگوی و هم در سایر نقاط کشور تشدید کرده و دسترسی به خدمات سلامت جنسی و باروری را تقریبا غیرممکن کرده است. در برخی مناطق به دلیل نبود امکانات بهداشتی و منابع مالی کافی نیز این بحران را تشدید کرده است. علیرغم وجود سیاست‌ها و قوانین مربوطه، خشونت مبتنی بر جنسیت همچنان یک آفت است که در سکوت زنان و دختران جمهوری آفریقای مرکزی را ویران می‌کند.

افزایش موارد خشونت مبتنی بر جنسیت

خشونت مبتنی بر جنسیت انواع بسیار رایج و متفاوتی دارد که از جمله‌ی آن‌ها می‌توان به خشونت خانگی، تجاوز جنسی، قاچاق، ازدواج زودهنگام و اجباری و همچنیت آزار و اذیت جنسی، استثمار و سوء‌استفاده‌ی جنسی اشاره کرد که عمدتا شرایط اضطراری بشردوستانه‌ی جدی به همراه دارد. همچنین اختلال در شبکه‌های حمایتی خانوادگی و اجتماعی، تهدیدات خشونت مبتنی بر جنسیت در زمینه‌های بشردوستانه را افزایش می‌دهد، به طوری که حدود ۷۰ درصد از زنان آن را تجربه می‌کنند.
در سال‌های اخیر، این پدیده در جمهوری آفریقای مرکزی، به دلیل هنجارهای اجتماعی-فرهنگی و همچنین عدم وجود اقتدار دولتی در برخی از شهرهای این کشور رو به افزایش بوده است.
بر اساس داده‌های سیستم مدیریت اطلاعات خشونت مبتنی بر جنسیت (GBVIMS)، ۵۹۲۸ مورد در چهار ماهه‌ی اول سال ۲۰۲۳ و ۲۳۶۴۴ مورد در سال ۲۰۲۲ ثبت شده است که نسبت به تعداد موارد ثبت شده در سال ۲۰۲۱ افزایش ۱۰۴ درصدی دارد.
از جمله دلایل اصلی این افزایش شدید، کمبود اطلاعات و آگاهی از مشکلات زنان و فقر اقتصادی است که تقریباً ۷۰ درصد از جمعیت را تحت تأثیر قرار داده است طبق مطالعه‌ی بانک جهانی، در سال ۲۰۲۳، تقریباً از هر ده نفر، هفت نفر در آفریقای مرکزی زیر خط فقر شدید (۲.۱۵ دلار در روز) بودند.
اتخاذ مکانیسم‌های اجباری و مضر بقا توسط زنان (ازدواج زودهنگام دختران، رابطه‌ی جنسی برای زنده‌ماندن) و ناامنی غذایی که کشور را تحت تأثیر قرار داده است، همگی عواملی هستند که در افزایش شدید خشونت‌های مبتنی بر جنسیت در کشور تاثیرگذارند.

مداخلات

به لطف حمایت اتحادیه‌ی اروپا، اینترسوس در سال ۲۰۲۳ مداخلات چندبخشی و یکپارچه‌ای را در زمینه‌ی سلامت جنسی و باروری (SRH) و خشونت مبتنی بر جنسیت (GBV) راه‌اندازی کرده و محیط‌های امنی را برای زنان و دختران در پنج منطقه از مناطقی که بیشترین آسیب را متاثر از مناقشه کردند، ایجاد کرد. : Bimbo، Begoua، Bocaranga، و Boganangone.
در این فضاها، زنان و دختران می‌توانند آزادانه مشکلات و دغدغه‌های خود را بدون ترس از انتقام به بحث بگذارند. می‌توانند در فعالیت‌های روانی اجتماعی و یادگیری، مشاوره‌های گروهی و جلسات سوادآموزی عملکردی شرکت کنند. معمولا حمایت روانی اجتماعی از بازماندگان خشونت مبتنی بر جنسیت، استثمار و سوء‌استفاده‌ی جنسی در مراکز شنود ثابت یا از طریق تیم‌های سیار ارائه می‌شود. در بعضی مواقع زنان بازمانده از خشونت به خدمات بهداشتی تخصصی ارجاع داده می‌شوند.
در طول سال گذشته، کمپین‌های آگاهی بخشی بسیاری سازماندهی شده‌اند که کمک قابل‌توجهی به پیشگیری از این پدیده کرده‌اند.