گرامی بدارید، به خاطر بسپارید و دوباره چارچوب‌بندی کنید؛ جلسات درمانی برای شفای زنان آفریقای جنوبی

اگرچه آسیب‌های ناشی از آپارتاید، جنایت و خشونت همچنان در جامعه موج می‌زند، Ncazelo Ncube-Mlilo خالق Tree of Life به راهی اندیشیده تا بتواند با مشاوره به کاهش درد زنان کمک کند.

انعکاس پرده‌های قرمز روی سقف، درخششی صورتی رنگ در داخل مرکز اجتماعی فرسوده در جنوب ژوهانسبورگ ایجاد می‌کند، جایی که Palesa Hlohlolo در مورد تجربیات خود از خشونت خانگی به دوستانش می‌گوید.

او می‌گوید: «من کیسه‌بوکس نیستم و هرگز هم نخواهم بود. برای هیچ‌کس» و سپس دستمال کاغذی‌ای از جعبه‌ای که به سرعت در حال خالی‌شدن است، برمی‌دارد.

هر چهارشنبه، ۳۰ زن اینجا در شهرک مزرعه‌ی اورنج به مدت یک ساعت گرد هم می‌آیند. دفترچه‌های آنها با برچسب‌هایی با کلمه‌ی «شجاعت» تزئین شده است. هر نوشته موضوع یک جلسه را در یک برنامه مشاوره گروهی هشت هفته‌ای نشان می‌دهد که از شرکت‌کنندگان خواسته آسیب‌های روحی خود را به عنوان داستان‌های بقا و قدرت تعریف کنند.

مردم همواره از آسیب‌پذیری به جایگاه‌ قدرت رسیده‌اند... همین شاهدی بر شفا است.

این جلسات ایده‌ی Ncazelo Ncube-Mlilo، روانشناس زیمبابوه‌ای است که کار خود را وقف توسعه‌ی ابزارهای درمانی «حساس فرهنگی» کرده است.

خیریه‌ی او، فولا، هر ساله به بیش از ۱۰۰ هزار زن، مرد و کودک در شهرستان‌های اطراف ژوهانسبورگ دسترسی پیدا می‌کند. تقاضا بسیار بالا است: از هر چهار نفر یک نفر با افسردگی یا اضطراب دست و پنجه نرم می‌کند. آنها در کشوری زندگی می‌کنند که همچنان با نرخ بالای بیکاری و خشونت درگیر بوده و از نظر رفاه روانی در میان پایین‌ترین کشورهای جهان قرار دارد.

دو گروه از زنان آفریقایی به صورت دایره‌ای روی صندلی‌های پلاستیکی در سالنی تاریک، غرق در نور صورتی پارچه‌های آویزان شده بر پنجره‌ها، نشسته‌اند.

کارابو رامبولانا، مجری جلسه، می‌گوید: «امروز، ما در دومین جلسه‌ی «فریم‌سازی مجدد» هستیم: چرا با این مشکلات روبرو هستیم؟ جلسات گذشته شامل «گرامیداشت» زندگی و «یادآوری» سختی‌ها بوده است.

پنه لوپه موکگل، ۴۳ ساله، در مورد مصرف مواد مخدر پسرش صحبت می‌کند. او می‌گوید: «این یک الگو است: برادرم قبلاً سیگار می‌کشید و اکنون پسر من مواد مخدر مصرف می‌کند.»

«من فکر می کنم ما به عنوان سیاه‌پوست صدمه‌ی زیادی دیده‌ایم و می‌توانیم آن را کم کنیم. هرچه بیشتر صحبت کنیم بهتر می‌شویم. نه فقط به عنوان یک فرد، بلکه به عنوان یک خانواده، یک گروه.»

هلهلو دستش را بلند می‌کند. سیزده سال پیش، او در هنگام رفتن به محل کار در تیراندازی متقابل گرفتار شد. او در یک کیسه‌ی جسد از خواب بیدار شد که به عنوان مرده در آن انداخته شده بود. او به شدت مجروح شده بود و ماه‌ها طول کشید تا دوباره راه‌رفتن را یاد بگیرد.

او هنگام صحبت خوشحال به نظر می‌رسد، زنان دیگر با لبخند به او نگاه می‌کنند.

او می‌گوید: «بعد از تمام چالش‌هایی که پشت سر گذاشته‌ام، اکنون شکرگزارم زیرا می‌توانم بهبود یابم و به دیگران کمک کنم.»

این زن که Hlohlolo نام دارد، می‌گوید جلسات به او «بینش» بخشیده‌اند. «این که به اینجا بیایم و ببینم که من تنها نیستم بسیار کمک‌کننده است. زنان دیگری هستند که مشکلات بزرگتری دارند، اما همه‌ی ما یک ذهنیت داریم و به دنبال بهبودیم.»

برای بهبود تأثیرات آپارتاید بر زندگی مردم، به اندازه‌ی کافی تلاشی انجام نشده است: این تروما حل نشده باقی مانده و اثرات موجی آن در جوامع، خانواده‌ها، مدارس و همه‌جا باقی مانده است.»

حمایت از سلامت روان در کلینیک‌های دولتی با کمتر از یک روانشناس به ازای هر ۱۰۰ هزار نفر،  بر حادترین شرایط متمرکز است. Ncube-Mlilo می‌گوید: « در مورد مقابله‌ی روزانه با استرس، اضطراب و افسردگی، حمایت بسیار کمی در دسترس است. انگ اجتماعی این مشکل را تشدید می‌کند.»

در اوایل دهه‌ی ٢٠٠٠، Ncube-Mlilo با کودکان یتیم مبتلا به ایدز کار می‌کرد و متوجه شد که ابزارهای درمانی پذیرفته‌شده برای این کودکان مناسب نیستند. بنابراین درخت زندگی را طراحی کرد، برنامه‌ای با استفاده از استعاره‌ی درخت از میراث، سختی‌ها و رویاها می‌گفت.

این گروه‌ها فرصتی برای برانگیختن خشم من هستند… پس از پایان این طوفان، می‌توانم به وضوح ببینم و به زندگی خود ادامه دهم.»

 

لراتو ماگونگوا

تا کنون این روش در بیش از ۴۰ کشور از جمله بریتانیا استفاده شده است. Ncube-Mlilo می‌گوید: «کار من در سطح بین‌المللی بهتر از کشوری که در آن زندگی می کنم شناخته شده است.»

او افزود: «این به معنای دورشدن از تخصص درمانگری و یافتن تخصص بسته به شرایط هر جامعه است.»

«در ابتدا او برای برگزاری جلسات با ون کمپیرش در اطراف ژوهانسبورگ سفر کرد. اکنون، ۴۰ کارمند با بودجه‌ی اندکی در مدارس، کلینیک‌ها، تریلرها و سالن‌های اجتماعات برنامه‌ها را پیش می‌برند.»

بودجه عمدتاً از کمک‌کنندگان و بنیادهای بین‌المللی تأمین می‌شود. حمایت دولت در سال جاری به دلیل کاهش بودجه متوقف شد.

شرکت‌کنندگان گروه‌های حمایتی خود را تشکیل داده‌اند. او می‌گوید: «این دقیقاً همان چیزی بود که من به آن امیدوار بودم: اینکه مردم بتوانند از آسیب‌پذیری به قدرت برسند. برای من، همین نشان‌دهنده‌ی شفا است.»

زنی در «کتاب شجاعت» خود می نویسد: «من پدر بچه ام را از دست دادم. این تجربه برای من بسیار سنگین بود. تنها می‌توانستم گریه کنم.»

لراتو ماگونگوا، ۴۰ ساله، پس از از دست دادن شغل خود در سال ۲۰۲۲، به برنامه‌ی ۱۱ هفته‌ای فولا به نام «خشمگین» پیوست.

این جلسات به او: «فرصتی داد تا خشم و مشکلاتش را به گوش همه برساند.»

ماگونگوا می‌گوید: «می‌توانید به راحتی خود را بروز دهید، طوفان کنید و بعد از آن به وضوح ببینید و به راحتی زندگی خود ادامه دهید.»

او اکنون یک انجمن مردانه را در یک مزرعه‌ی پرتقال اداره می‌کند. او می‌گوید: «حالا ما در کنار هم هستیم. هر کدام از ما در حال گذراندن اوقات سختی باشد، فقط یک تماس با او فاصله داریم.»