داستان دست‌های ماهر زنان روستایی ایران

تعهد مریم برای کمک به دیگران، عمیقاً ریشه در تجربه‌ی زیست خودش دارد.

مریم شاوردی، ۴۰ ساله، زنی الهام‌بخش از شهرستان شادگان استان خوزستان است. او مسیر خود را ۱۴ سال پیش آغاز کرد و در تبدیل به اولین زن کشاورز در جامعه‌ی‌ خود شد که قارچ و بلدرچین پرورش می‌داد. مریم با انگیزه و بینشی که در این راه به دست آورد، شروع به آموزش جوانانی کرد که مشتاق کار بودند اما مطمئن نبودند از کجا شروع کنند، هم حضوری و هم مجازی.

اگرچه زبان اول مریم عربی است، اما او فارسی را یاد گرفت تا به افراد بیشتری دسترسی پیدا کند و به آنها به طور مؤثر آموزش دهد. او همچنین با تسلط بر حصیربافی سنتی و پخت نان زرد، دو صنعت رایج در خوزستان، بزرگ شد. این مهارت‌ها زندگی او را به گونه‌ای تغییر داد که هیچگاه حتی انتظارش را نداشت.

سرانجام وزارت جهاد کشاورزی، به عنوان شریک مجری طرح حفاظت از تالاب‌های ایران از مریم دعوت کرد تا به این پروژه بپیوندد. این پرونده یکی از موثرترین ابتکاراتی است که در سال ۲۰۰۵ راه اندازی شد. هدف آن بهبود شرایط ذینفعان و بهبود معیشت مردم با توانمندسازی جوامع محلی پ به خصوص زنان بود. از جمله مسائل اصلی مردم محلی برای بهبود معیشت، می‌توان به عدم‌دسترسی به بازارهایی مانند بازار دیجیتال و نبود فرصت مناسب برای آموزش‌های متناسب با فرهنگ‌ و سنت‌های محلی اشاره کرد.
 «وقتی متوجه شدم که می‌توانم به زنان کمک کنم تا زندگی خود را از طریق مهارت‌هایشان بهبود بخشند، می‌دانستم که باید این کار را انجام دهم و همین زندگی من را تغییر داد. آن زمان، هنوز درآمد ثابتی نداشتم. اما زمانی که شروع کردم، آنقدر درآمد کسب کردم که بتوانم تجهیزات ضروری را بخرم و جلو بروم. جلسات آموزشی با استقبال بسیار خوبی مواجه شد و من تصمیم گرفتم که آموزش‌های رایگان را به کسانی ارائه دهم که انگیزه‌ی لازم را داشتند اما توانایی مالی برای راه‌اندازی کسب و کار خود را نه. من معتقدم که همه - به ویژه جوانان بیکار - سزاوار فرصتی برای موفقیت هستند.»

تعهد مریم برای کمک به دیگران، عمیقاً ریشه در تجربه‌ی زیست خودش دارد. او در ابتدای این راه با چالش‌های بزرگی مواجه شده و مجبور شد برای شرکت در کلاس‌های آموزشی به روستاهای همجوار سفر کند. این مبارزه او را برانگیخت تا از دیگرانی که در شرایط مشابه هستند حمایت کند.

 

      
او گفت: «نمی‌خواهم دیگران با چالش‌هایی مانند من روبرو شوند و انرژی و پتانسیلشان را برای رسیدن به رویاهایشان مصرف کنند، حتی اگر پول نداشته باشند.» این همدلی او را وادار می‌کند تا اطمینان حاصل کند محدودیت‌های مالی مانع از دستیابی هیچ‌کس به اهدافش نشود.

او جلسات آموزشی خود را در روستاهای نزدیک شادگان آغاز کرد، جایی که زنان مشتاق آموختن و یافتن راه‌هایی برای حمایت از خود بودند. مریم برای کمک به آنها، محصولاتشان را خریداری کرد و اطمینان حاصل کرد که از امنیت مالی برخوردار هستند حتی زمانی که خریداران بلافاصله در دسترس نبودند. حالا، او یا مستقیماً کار آنها را می‌فروشد یا خودش آن را می‌خرد و نگه می‌دارد تا بتواند خریدار پیدا کند.

مریم با زنانی در سنین مختلف کار می‌کند که بسیاری از آنها نان‌آور خانواده هستند و برای کسب درآمد به پرورش قارچ، تولید لبنیات یا بافندگی متکی هستند. از آنجایی که آنها یک کارگاه عمومی ندارند، از خانه کار می‌کنند و به طرز ماهرانه‌ای با استفاده از مواد طبیعی و بدون پلاستیک محصولاتشان را تولید می‌کنند. برای مثال برگ‌های نخل و علف هرز موجود در نخلستان‌ها به‌عنوان پایه برای خلاقیت‌های پیچیده‌ی آن‌ها استفاده می‌شوند و محصولات لبنی‌شان کاملاً ارگانیک و بدون‌مواد افزودنی است.

مریم به یاد می‌آورد: «وقتی برای اولین بار شروع کردم، فقط من بودم. اما کم‌کم همسایه‌ها به من ملحق شدند و سپس زنان بیشتری از روستا آمدند. امروز حدود بیست نفر هستیم، همه با هم می‌بافیم و تولید می‌کنیم.» او ادامه داد: «رویای من این است که به زودی یک فضای اختصاصی داشته باشم. یک کارگاه بافندگی که بتوانیم در آن کار کنیم و محصولات تولید‌شده‌ی خود را به نمایش بگذاریم. ما اکنون محصولات خود را در نمایشگاه‌هایی که دعوت می‌شویم، می‌فروشیم. در حال حاضر در حال آماده‌شدن برای ثبت محصولات خود در پلتفرم‌های دیجیتال برای رسیدن به بازارهای گسترده‌تر و کار بر روی دریافت مجوز صادرات برای کشورهای همسایه هستم.

 

       
مریم همچنین گفت که این کار الهام‌بخش او برای اتخاذ شیوه‌های سازگار با محیط‌زیست در تجارت خود شده است. او در حال حاضر روی بسته‌بندی پایدار برای محصولات کار می‌کند تا به شبکه‌ی گسترده‌تری دست یابد و مسئولیتی که پذیرفته است را ادامه دهد.

 زنان ایرانی به حمایت از ابتکاراتی که حفاظت از منابع طبیعی و افزایش معیشت ذینفعان را ارتقا می‌دهد متعهد هستند. تأثیر افرادی مانند مریم فراتر از حمایت اقتصادی است.
او جامعه‌ای پر جنب و جوش پرورش داده است. داستان او نشان می‌دهد که چگونه تلاش‌های فردی می‌‌تواند منجر به تغییر عمیق و تحول‌آفرین جامعه شود.