بازگشت داعش، بی‌تفاوتی جهانی؛ چرا هشدارها نادیده گرفته می‌شوند؟
گروه تروریستی داعش در سال ۲۰۱۹ با عملیات نیروهای سوریه دموکراتیک شکست خورد. اما، این گروه تروریستی همچنان به عنوان یک تهدید جدی و بالقوه شناخته می‌شود. فعالیت‌های جنایتکارانه اخیر این گروه، بیانگر میزان وخامت و جدیت این تهدید است.
سیبیلیا ابراهیم
رقه - وضعیت پرونده داعش در منطقه شمال و شرق سوریه به مثابه یک بمب ساعتی در نظر گرفته می‌شود که به دلیل وجود خطرناک‌ترین اردوگاه‌ها و زندان‌های جهانی در آن، اهمیت فراوانی دارد. با وجود این، نادیده گرفتن این موضوع از سوی جامعه بین‌المللی و عدم تلاش جدی برای رفع کامل آن باعث شده است که این گروه فرصت یابد تا خود را بازسازی و دوباره سازماندهی کند.
پس از اینکه نیروهای سوریه دموکراتیک به حضور جغرافیایی داعش در آخرین مقرشان در بلده الباغوز خاتمه دادند، منطقه شمال و شرق سوریه، کل سوریه و به طور عام جهان همچنان در معرض خطر احیای مجدد این گروه تروریستی قرار دارند. نبود توجه کافی و عملیات قاطع از سوی جامعه بین‌المللی نسبت به خطرات اساسی ناشی از این پرونده، به داعش این امکان را داده است که فعالیت‌های جنایتکارانه خود را در منطقه به منظور بازسازی و اعلام دوباره خلافتش از سر بگیرد.
در دوران اخیر، فعالیت‌های داعش شدت گرفته است، که شامل حملاتی به پایتخت روسیه، مسکو، همچنین حمله به جمع‌آوری‌کنندگان کمک‌ها در بیابان‌های سوریه و نیز هجوم به دفاتر نیروهای امنیتی داخلی در استان رقه، واقع در شمال و شرق سوریه، می‌شود. زلیخه عبدی، رئیس مشترک کمیته آموزشی در رقه، در توضیح عواملی که به این گروه تروریستی اجازه بازیابی داده‌اند، اظهار داشت: «دو روز پیش، یک پایگاە نیروهای سوریه دموکراتیک در رقه مورد حمله وحشیانه تروریست‌های داعش قرار گرفت. علاوه بر این، تعدادی از اعضای کلیدی این گروه از اردوگاه الهول در حسکه، که پناهگاهی برای ۵۰۰۰ نفر است، فرار کرده‌اند. این فعالیت‌ها همزمان با حملات اخیر ترکیه به منطقه رخ داده‌اند.»
زلیخه عبدی تصریح کرد: «مناطق آزاد شده توسط نیروهای سوریه دموکراتیک، از جمله رقه، الطبقه، منبج و دیرالزور، به صورت متناوب تحت حملات مزدوران داعش قرار می‌گیرند. به ویژه استان رقه، که زمانی به عنوان پایتخت خلافت خودخوانده شناخته می‌شد، مورد توجه ویژه حملات قرار گرفته است. در طی سال گذشته، نیروهای امنیت داخلی مستقر در بخش غربی استان مورد حمله قرار گرفتند و امسال نیز، تقریبا در همان بازه زمانی، شاهد حمله دیگری بوده‌ایم. رقه بدین ترتیب، به طور مرتب شاهد حملاتی از سوی مزدوران داعش است. این موضوع نشان‌دهنده آن است که مناطقی که امنیت و ثبات را تجربه کرده‌اند، همچنان در معرض خطر حملات تروریستی قرار دارند و تأثیرات باقیمانده از دوران داعش و ایدئولوژی افراطی آن، همچنان به عنوان یک تهدید در نظر گرفته می‌شود.»
زلیخه عبدی به عدم تعهد کشورهایی که در کنار نیروهای سوریه دموکراتیک برای شکست داعش تلاش کردند و نیز ناتوانی در بازگرداندن خانواده‌های باقیمانده تروریست‌ها به کشورهایشان اشاره کرد و آن را یکی از دلایل بازگشت داعش به صحنه بین‌المللی دانست. او خاطرنشان کرد که انفجارهایی که در روسیه رخ داده، نمونه‌ای از عواقب این بی‌توجهی است. این اوضاع موید این مطلب است که ائتلاف بین‌المللی، که مسئولیت مقابله با داعش را به عهده داشته، در برخورد جدی با این چالش نشان از کم‌کاری دارد. بنابراین، این گروه تروریستی با توجه به عدم مجازات برای جنایات وحشیانه‌اش، دوباره توانسته است خود را احیا و بازسازی کند.
وی این نکته تاکید ورزید که با گذشت سیزده سال از آغاز بحران در سوریه، این کشور همچنان در مرکز تنش‌های بین‌المللی و منطقه‌ای قرار دارد. ظهور داعش بحران را تشدید و عمیق کرد و به دلیل فقدان راه حل‌های موثر، با وجود برگزاری بسیاری از نشست‌ها، اوضاع را وخیم‌تر ساخت. خلیفه عبدی یادآور شد که شورای سوریه دموکراتیک نخستین نهادی بود که بهترین راه‌حل را از طریق گفتگوهای درونی سوریه مطرح کرد. وی تأکید کرد که بحران سوریه نمی‌تواند از طریق کنفرانس‌ها و نشست‌های بین‌المللی که خارج از مرزهای سوریه برگزار می‌شوند، حل شود. به گفته خلیفه عبدی، راه حل باید براساس اندیشه‌ها و نیازهای مردم سوریه و از درون خود این کشور شکل گیرد. وی از همه طرف‌ها خواست تا برای تدوین قانون اساسی جدیدی که خواسته‌ها و آرزوهای تمامی اقوام سوری را برآورده سازد، گردهم آیند، زیرا نه ائتلاف‌های بین‌المللی و نه نشست‌های آستانه به تنهایی قادر به ارائه راه حلی کامل و درمانگر برای بحران سوریه نخواهند بود.
درباره افزایش اخیر فعالیت‌های داعش در منطقه و سطح بین‌المللی، عبدی اظهار داشت که دولت ترکیه در پشت صحنه این افزایش فعالیت‌ها قرار دارد. وی بیان کرد که تصویب قرارداد اجتماعی چگونه منجر به حملاتی شده که زیرساخت‌ها را هدف قرار داده و به دنبال آن، امنیت و ثبات منطقه به خطر افتاده است. عبدی ظهور مجدد داعش را به عنوان یک سیاست بین‌المللی توصیف کرد و افزود که در نتیجه این سیاست، منطقه شاهد جنایات قتل علیه بی‌گناهانی است که تنها به دنبال برآوردن نیازهای ابتدایی خود هستند. او همچنین تأکید کرد که دولت دمشق نتوانسته از منطقه محافظت کند، در حالی که نیروهای سوریه دموکراتیک در حال دفاع از خاک سوریه و آزادسازی شهرهای اشغالی هستند.
زلیخه عبدی نسبت به نادیده گرفتن و کم‌کاری جامعه بین‌المللی در مقابله با داعش انتقاد کرد و اظهار داشت: «نیروهای سوریه دموکراتیک به تلاش خود برای مقابله با داعش ادامه می‌دهند، در حالی که کشورهایی که وعده نابودی این گروه تروریستی را داده بودند، به تعهدات خود وفادار نمانده‌اند. او هشدار داد که اگر نیروهای سوریه دموکراتیک کنترل خود بر زندان گویران را از دست بدهند، پیامدهای فاجعه‌باری در پی خواهد داشت و جهان شاهد بحرانی خونین خواهد بود.»
در بخش پایانی اظهارات خود، زلیخه عبدی پیام مهمی به سازمان‌های حقوق بشری، بین‌المللی، بشردوستانه و دولت‌های تصمیم‌گیر ارسال کرد. او تأکید کرد که نیروهای سوریه دموکراتیک به تنهایی قادر به شکست دادن داعش نیستند و خواستار اقدامات جدی‌تر و همکاری از سوی جامعه بین‌المللی شد. عبدی خاطرنشان ساخت که ایجاد مراکز آموزشی، مراقبتی و ادغام برای خانواده‌های عناصر داعش در اردوگاه الهول و همچنین ادغام آن‌ها با جامعه مدنی ضروری است. او تأکید کرد که اداره خودگردان به تنهایی قادر به پوشش تمام این نیازها نیست و بر ضرورت همکاری سازمان‌های بشردوستانه و جهانی با نهادهای محلی برای ریشه‌کنی افکار افراطی در میان افرادی که از دوران داعش آسیب دیده‌اند، تأکید ورزید.