نخست‌وزیر لهستان، دونالد تاسک، پس از اینکه نتوانست به وعده‌ی خود مبنی بر آزادسازی قوانین محدودکننده‌ی سقط‌جنین در این کشور عمل کند، به اقدامات حاشیه‌ای برای آرام‌کردن فعالان حقوق زنان متوسل شده است.

زنان پس از شکست پارلمان در اصلاح قانون سقط جنین، سراسر این ماه در لهستان به خیابان‌ها آمده‌اند.

آنا سیکورا بە دویچه‌‌وله گفتە است: «زمانی را به یاد دارم که در سال ۲۰۱۶ تنها ۵۰ نفر برای دفاع از حقوق زنان به تظاهرات می‌آمدند. پس از چهار سال، این بار تقریباً ۲۰۰۰ نفر در تظاهرات شرکت کردند. بیشتر آنها، پس از درخواست من، در انتخابات پارلمانی گذشته نیز شرکت داشتند.»

سیکورا، مادر دو فرزند از شهر مرکزی سیرادز، یک فعال چپ و رهبر محلی تظاهرات زنان است؛ تظاهراتی که لهستان را فراگرفته و زنان را علیه حزب قانون و عدالت کاتولیک-محافظه‌کار (PiS) به خیابان آورده است. اعتراضاتی که از ۲۰۱۶ تا ۲۰۲۳ سراسر کشور را فرا گرفته و امید آنها به تغییرات در قانون سقط جنین و شکست انتخاباتی حزب را در پاییز ۲۰۲۳ ممکن کرد. اما اکنون آنها خسته شده‌اند.

او تاکید کردە است: «زنان جوان، پس از این همه اعتراض بی‌نتیجه؛ حق دارند ناامید باشند.»

 

زنان لهستانی نگران امنیت خود هستند

لهستان، از دهه‌ی ۱۹۹۰ تا کنون، یکی از محدودکننده‌ترین قوانین سقط جنین اروپا را داشته است. وضعیت زنان در دولت PiS بدتر شد: سقط جنین به دلیل ناهنجاری شدید جنین ممنوع شد و اکنون فقط در صورتی قانونی است که جان یا سلامت مادر در خطر باشد یا حاملگی ناشی از یک جرم جنایی باشد.

سیاست PiS، اجرای سرکوبگرانه‌ی قوانین از طریق دادستانی و مرگ زنانی که از مراجعه بیمارستان‌ها امتناع می‌کردند، همگی باعث شدت‌گرفتن اعتراضات از سوی زنانی شد که نگران امنیت خود در دوران بارداری بودند.

معترضان، یاد ایزابلا اس. را گرامی می‌دارند که در سپتامبر ۲۰۲۱ پس از محرومیت از سقط جنین بر اثر مسمومیت خونی درگذشت.

سیکورا اخیراً دومین فرزند خود را به دنیا آورده است‌. او نیز پرونده‌ی ایزابلا اس از شهر جنوبی Pszczyna را یادآوردی کرد. ایزابلا مادر ۳۰ ساله‌ی دختری ۹ ساله بود که در سپتامبر ۲۰۲۱ بر اثر شوک عفونی و مسمومیت خونی در بیمارستان درگذشت. تنها به این دلیل که پزشکان از خاتمه‌ی بارداری ۲۲ هفته‌ای او خودداری کرده بودند، حتی با وجود علائم خطرناک جسمی و نیاز مبرم به سقط جنین.

سیکورا نیز بە دویچه‌‌وله گفتە است: «من هم به ۳۰ سالگی رسیده‌ام و عمیقا نگرانم که سناریوی ایزابلا برای من و زنان دیگر هم اتفاق بیفتد.»

 

جاده‌ی سنگی پیش‌رو

سوال بزرگ این است: در آینده چه اتفاقی خواهد افتاد، به ویژه با توجه به اینکه تأمین اکثریت ائتلافی دشوار به نظر می‌رسد؟

از آنجایی که پیشنهاد جرم‌زدایی ناکام ماند، به نظر می‌رسد این احتمال کم است که حزب چپ بتواند محافظه‌کاران را برای موارد دیگر به سمت خود بکشاند.

کمیسیون ویژه‌ی پارلمانی همچنان در تلاش است تا متنی سازش‌آمیز بنویسد و پیشنهاد خود را مبنی‌بر اجازه‌ی سقط‌‌جنین تا هفته‌ی دوازدهم بارداری مطرح کند، تغییری که یکی از اصلاحات مورد‌علاقه‌ی حزب تاسک و چپ است.

اما محافظه‌کاران PSL و Polska 2050، که با هم گروهی به نام راه سوم را تشکیل می‌دهند، خواهان پیش‌نویسی بسیار محدودتر هستند و تنها به حفظ آنچه به عنوان «مصالحه‌ی ۱۹۹۳» شناخته می‌شود، فکر می‌کنند. همان قانونی که سقط جنین را تنها در مواردی که دلیل موجهی وجود داشته باشد، قانونی می‌داند.

این همان سازشی است که اکثریت مردم می‌گویند دیگر در سال ۲۰۲۴ برای لهستان جوابگو نیست.