مرکز خبر - در سال‌های اخیر، تغییر آب و هوا به عنوان یکی از مسائل تعیین‌کننده‌ی وضعیت عدالت جهانی مطرح شده و روشن است که مستقیما تمام جهان را تحت تأثیر قرار می‌دهد. اخیرا دعوای حقوقی تغییر اقلیم، به ابزار مهمی برای پیشبرد عدالت مربوط به تغییرات آب و هوا در آفریقا تبدیل شده است، قاره‌ای که به شدت در برابر تأثیرات آب و هوایی آسیب‌پذیر است. این نبردهای حقوقی به طور فزاینده‌ای دسترسی زنان به امکانات برابر را افزایش داده و به آنها قدرت داده است به اثرات نامتناسبی که به دلیل تخریب محیط‌زیست با آن مواجه هستند رسیدگی کنند و در برابر ناعدالتی‌های جنسیتی ایستادگی کنند.

در آفریقا، زنان، به‌ویژه در مناطق روستایی، اغلب به دلیل نقش‌ پررنگی که در کشاورزی، جمع‌آوری آب و مدیریت خانه دارند بیشترین تأثیر را از تغییرات آب و هوا متحمل می‌شوند. با اینحال، آنها اغلب در فرآیندهای تصمیم‌گیری مربوط به سازگاری با بحران آب و هوا به حاشیه رانده شده و نادیده گرفته می‌شوند.

افزایش دسترسی زنان به عدالت اقلیمی و افزایش توانمندی قانونی آنها در هر جامعه‌ای ضروری است. از اقدامات موثر در این زمینه می‌توان به ارائه‌ی آموزش حقوقی و حمایت از زنان در تمامی جنبه‌ها، به ویژه در جوامع روستایی و حاشیه‌نشین اشاره کرد که آنها را قادر می‌سازد به طور مؤثرتری در دعاوی حقوقی مرتبط با آب و هوا حضور پیدا کنند.

اگر دولت ها و جوامع مدنی در مورد عدالت آب و هوا جدی هستند، باید عدالت جنسیتی را بهبود بخشند. فقدان عدالت جنسیتی به این معنی است که زنان در برابر اثرات تغییرات آب و هوایی از جمله بلایای طبیعی مکرر و شدید آسیب‌پذیرتر هستند.

تا زمانی که زنان با موانع ساختاری برای مالکیت زمین، فناوری، خدمات مالی، آموزش و کسب مهارت مواجه هستند، در هنگام بلایا بیشتر در معرض خطر قرار خواهند داشت. بر اساس آمار، زنان و دختران ۱۴ برابر بیشتر از مردان در معرض خطر مرگ در یک فاجعه هستند. در اکثر بلایای طبیعی از جمله سونامی، طوفان، سیل ناگهانی و زلزله،  زنان بیشتر از مردان جان خود را از دست می‌دهند. همچنین در وضعیت پس از فاجعه، زنان و دختران بیشتر در معرض خطر خشونت، سوء‌استفاده، استرس روانی و سوء‌تغذیه قرار می‌گیرند‌.

سازمان غیردولتی Groundwork آفریقای جنوبی، با حمایت جوامع محلی، چندین شکایت علیه نهادهای دولتی و شرکتی به دلیل ناتوانی در رسیدگی به تغییرات آب و هوا و تأثیرات آن تنظیم کرده است و زنان آفریقای جنوبی، به ویژه زنان ساکن در جوامع آسیب‌پذیر را به طور فعال در این مبارزات حقوقی شرکت داده است.

برای مثال یکی از اقدامات قابل‌توجه آنها؛ شکایت موفق علیه دولت به دلیل عدم اقدام قانونی در خصوص مشکلات ناشی از آلودگی هوا و تأثیر آن بر تغییرات آب و هوا بود. پیروزی قانونی در این پرونده نه تنها منجر به مقررات سخت‌گیرانه‌تر شد، بلکه مشارکت بیشتر زنان را در فرآیندهای تصمیم‌گیری زیست‌محیطی را نیز تسهیل کرد. این پرونده به درستی ارتباط میان جنسیت، تخریب محیط‌زیست و سلامت را برجسته کرد و دولت را برای طراحی و اجرای سیاست‌هایی تحت فشار قرار داد که نیازها و دیدگاه‌های زنان را در اولویت قرار داد.

تمام مردم نیجریه، از جمله زنان، مدت‌هاست درگیر تلاش‌های قانونی و حمایتی علیه تخریب محیط‌زیست ناشی از بهره‌برداری از نفت بوده‌اند. فعالان در پرونده‌ی اوگونی(یکی از شهرهای نیجریه)، به دلیل مبارزه با تخریب محیط زیست با آزار و اذیت‌های فراوان مواجه شدند. با اینحال، تلاش‌های آنها اهمیت مبارزه‌ی گسترده‌تر برای عدالت آب و هوا را بیشتر برجسته کرد.

تلاش‌های قانونی اخیر فعالان زنان و فعالان زیست‌محیطی بر پاسخگویی دولت نیجریه و شرکت‌های نفتی در قبال آسیب‌های زیست‌محیطی متمرکز شده است. زنان در این تلاش‌ها در اقداماتی مانند سازماندهی اعتراضات و حمایت از غرامت، نقش مهمی ایفا کردند. در نهایت اقدامات آنها نتیجه داد و شکایت‌ها و فشارهای بین‌المللی منجر به افزایش توجه به اثرات اجتماعی و زیست محیطی استخراج نفت، از جمله نیاز به راه حل های حساس به جنسیت شد.

سیاست‌های اقلیمی و دادخواهی باید آسیب‌پذیری‌های منحصربه‌فرد زنان را به دقت شناسایی کرده و برای سازگاری با اقلیم و استراتژی‌های کاهش آسیب راه‌حل‌های مناسبی بیاندیشد و همچنین تضمین کند که نتایج قانونی به نفع زنان است.

حمایت از جنبش‌های مردمی و سازمان‌های محلی زنان در تلاش‌های عدالت‌جویانه‌ی آنها بسیار مهم است. این سازمان‌ها اغلب بهترین درک را از تأثیرات و راه‌حل‌های منطقه‌ای دارند و توانمندسازی آنها می‌تواند به نتایج مؤثرتر و پایدارتری منجر شود.

پیشرفت این نبردهای حقوقی، آینده‌ای را رقم می‌زند که در آن عدالت اقلیمی برای همه، صرف‌نظر از جنسیت یا وضعیت اقتصادی-اجتماعی، قابل دسترس باشد.