برژین کارا

مخمور - همانطور که تاریخ بشر گواه است، زبان صرفاً ابزاری برای ارتباط نیست، بلکه حامل فرهنگ، هویت و حقیقت یک جامعه است. زبان، هویت یک ملت را تعریف می‌کند و گهواره‌ای است که تمام دستاوردهای بشری در آن شکل می‌گیرد. هر ملت از طریق زبان خود، فرهنگ و هنر منحصر به فرد خود را به نمایش می‌گذارد.

زبان، پلی میان گذشته و حال یک ملت است و هویت و موجودیت آن را حفظ می‌کند. ملت کورد نیز با وجود گذر از سختی‌ها و حملات متعدد، زبان خود را که یکی از کهن‌ترین زبان‌های جهان است، حفظ کرده است. زبان کوردی، مانند بسیاری از زبان‌های دیگر، در طول تاریخ مورد هجمه و تلاش برای نابودی قرار گرفته و تحت تاثیر زبان‌های غالب پیرامون خود بوده است. با این حال، مردم کورد با اتکا به روش‌های مختلف، از این گنجینه ارزشمند پاسداری کرده‌اند.

اردوگاه پناهندگان مخمور، گواهی زنده‌ای بر مقاومت و تلاش خلق کورد برای حفظ هویت و زبان خود در برابر ظلم و ستم است. مردمی که در سال ١٩٩۴ به دلیل سرکوب‌های دولت ترکیه از باکور کوردستان آواره شدند، در این اردوگاه ساکن شدند و علیرغم سختی‌ها، زبان مادری خود را پاس داشتند. مهاجران که به دلیل فشار حزب دموکرات کوردستان عراق مجبور به کوچ‌های متعدد شده بودند، در هر اردوگاهی که ساکن می‌شدند، آموزش زبان کوردی را برای نسل آینده ادامه می‌دادند. آنها با راه‌اندازی کلاس‌های خواندن و نوشتن در چادرها، از محرومیت کودکان از تحصیل جلوگیری می‌کردند.

در سال ١٩٩۵، برای اولین بار در اردوگاه اتروش، سیستم آموزشی به زبان کوردی در چادرها بنیان نهاده شد. پس از انتقال به اردوگاه مخمور در سال ١٩٩٨، پناهندگان با رسمیت یافتن، مدارس خود را بنا نهادند و نظام آموزشی جدیدی راه‌اندازی کردند. از آن زمان تاکنون، ۵ مهدکودک، ۴ دبستان، ٢ مدرسه راهنمایی و یک دبیرستان در این اردوگاه تاسیس شده است. آموزش و خودآموزی، همواره از ارکان اساسی زندگی در اردوگاه مخمور بوده است. زنان، کودکان، جوانان و همه افراد جامعه در فرایند ساختن جامعه خود، آموزش را سرلوحه کار خود قرار داده‌اند.

خانتور کارا، معلم آکادمی شهید فرهاد کورتای در این اردوگاه، در گفت‌وگو با خبرگزاری ما به مناسبت روز زبان کوردی، درباره سیستم آموزشی در این اردوگاه و اهمیت حفظ زبان مادری سخن گفت.

خانتور کارا در ابتدای سخنان خود به مناسبت روز زبان کوردی، ضمن تبریک این روز به خلق کورد، به جایگاه و اهمیت زبان در جوامع انسانی پرداخت. او با اشاره به تاریخ بشر و نقش زبان در شکل‌گیری جوامع، گفت: «از آغاز پیدایش انسان تاکنون، زبان همواره حامل معنایی عمیق و نقشی محوری در هویت و فرهنگ هر ملت ایفا کرده است. هویت و فرهنگی که ما به عنوان ملت کورد به آن مباهات می‌کنیم، ریشه در زبانمان دارد. نام «کورد» و جغرافیای «کوردستان» هردو برگرفته از هویت و زبان ما هستند.»

 

زبان، مرز میان بقا و نابودی

خانتور کارا در ادامه سخنان خود با تأکید بر اهمیت حیاتی زبان در حفظ هویت و موجودیت یک ملت، اظهار داشت: «خلق کورد در طول تاریخ خود بارها با نسل‌کشی‌ها و ستم‌های حکومت‌های سلطه‌گر روبرو بوده است. این قدرت‌ها همواره در تلاش بوده‌اند تا هویت و زبان ما را از بین ببرند و ما را از ریشه‌هایمان جدا کنند. با وجود این ظلم‌ها و مصیبت‌ها، ما توانسته‌ایم زبان خود را حفظ کنیم. در مقابل، بسیاری از ملت‌ها به دلیل ناتوانی در حفظ زبان خود، نام و هویتشان از صفحات تاریخ نیز محو شده است. معنای زبان برای جوامع انسانی بسیار فراتر از یک ابزار صرف برای برقراری ارتباط است. زبان، مرز میان بقا و نابودی یک ملت را تعیین می‌کند.»

 

اردوگاه مخمور؛ نماد تعهد به آموزش زبان کوردی

خانتور کارا در سخنان خود به تعهد مثال‌زدنی مردم اردوگاه مخمور به حفظ و آموزش این زبان در سخت‌ترین شرایط اشاره کرد. اوگفت: «برای درک جایگاه زبان کوردی در زندگی مردم اردوگاه مخمور، باید به سال‌های اولیه پناهندگی آنها بازگردیم. حتی در شرایط دشوار اولیه، تأسیس مؤسسات آموزشی زبان کوردی، مدارس و برنامه‌های آموزش این زبان برای کودکان در اولویت قرار داشت. شاید در آن زمان، تصور ساخت مدارس، آکادمی‌ها و مراکز آموزشی حرفه‌ای دور از ذهن بود، اما در آن شرایط سخت، حفظ و آموزش زبان کوردی، اقدامی میهن‌دوستانه و ارزشمند تلقی می‌شد.»

 

موهبت خواندن به زبان کوردی در مخمور: حاصل تعهد و فداکاری

خانتور کارا در خلال صحبت‌های خود بر دستاوردهای ارزشمند مردم اردوگاه مخمور در حفظ و آموزش این زبان در شرایطی دشوار تأکید کرد. او با اشاره به  اهمیت آموزش به زبان مادری، گفت: «امروزه، یکی از شاخصه‌های بارز ملت دموکراتیک، نظام آموزشی آن است. این نظام بر این موضوع تمرکز دارد که چگونه می‌توانیم نسل آینده را با زبان، فرهنگ، تاریخ و هویت کوردی پرورش دهیم. این آموزه‌ها، نسلی به نسل دیگر منتقل شده و هویتمان را استحکام می‌بخشند. هر کودکی که در این اردوگاه به زبان کوردی می‌خواند و می‌آموزد، مفاهیم را عمیق‌تر درک می‌کند. در مقابل، بسیاری از کودکان کورد در سایر مناطق، از جمله ترکیه، از این موهبت محروم هستند. ما، مردم اردوگاه مخمور، خوش‌شانسیم که می‌توانیم به زبان مادری خود صحبت و مطالعه کنیم. این دستاورد، بدون شک حاصل تلاش‌ها و فداکاری‌های فراوان است.»

خانتور کارا در ادامه سخنان خود، با اشاره به تاثیر رهبری آپو و از جان گذشتگی نسل‌های پیشین، به نقش کلیدی آنها در احیای زبان کوردی در اردوگاه مخمور اشاره کرد.

او همچنین بر ضرورت توسعه و تقویت کادر آموزشی برای ارتقای سطح آموزش زبان کوردی تأکید کرد و گفت: «اگرچه اردوگاه مخمور نمادی از خودکفایی و مدیریت در حوزه‌های مختلف، از جمله آموزش، است، اما برای پیشرفت بیشتر و تبدیل این اردوگاه به ستونی محکم در هویت کوردستان، نیازمند توسعه و تقویت کادر آموزشی هستیم. این نظام آموزشی که در مخمور با موفقیت اجرا شده است، می‌تواند الگویی برای سایر مناطق کوردستان، در شمال، جنوب، شرق و غرب، باشد.»

 

مقاومت زبانی؛ پاسداری از هویت کوردی در برابر نژادپرستی

خانتور کارا در پایان سخنان خود با تأکید بر اهمیت حفظ و ترویج زبان کوردی، اظهار داشت: «امروز، خواسته‌ی ما از شما این است که در هر مکانی، چه در بیرون از خانه، چه در خانه و چه در مدرسه، به زبان مادری خود صحبت و تحصیل کنید. برای انتقال این گنجینه گرانبها از نسل‌های گذشته به نسل‌های آینده، ضروری است که زبان کوردی را زنده نگه داریم. هدف اصلی نژادپرستان، به ویژه در باکور کوردستان، از بین بردن زبان و هویت کوردی است. در برابر این حملات و به خصوص انزوای رهبرمان و حمله به مناطق حفاظتی میدیا، شاهد مقاومتی بی‌نظیر هستیم. هر مکانی که مردم کورد و زبان کوردی در آن وجود داشته باشد، مورد هدف قرار می‌گیرد. از این رو، در هر نقطه از این سرزمین که زبان کوردی جاری است، باید پرچم مقاومت و مبارزه برافراشته شود. ارتقای سطح این مبارزه، به معنای ارتقای جایگاه زبان کوردی است. وظیفه‌ی ماست که با گسترش و احیای این زبان، آن را به نسل‌های آینده منتقل کنیم.»