۲۲ مارس روز جهانی آب؛ جنگ‌افروزی نظام امپریالیسم و بحران آب
۲۲ مارس ۲۰۲۴ ۱۴۰۳ روز جهانی آب است. موضوع امسال «اهرم آب برای صلح» انتخاب شده است. انتخاب این موضوع تأکید بر نقش حیاتی همکاری آب فرامرزی در تقویت صلح و توسعه پایدار و اهمیت دیپلماسی آب است.
مرکز خبر- رشد فزاینده‌ی جمعیت و افزایش مصرف آب، قطع بی‌رویه‌ی درختان جنگل‌ها و تغییر اکوسیستم طبیعت، رشد شهرسازی و افزایش صنایع آلوده کننده‌ی آب، شیوه‌های نامناسب و غیراصولی کشاورزی، احداث سدهای مخزنی و ایجاد دریاچه‌های مصنوعی همگی از عوامل نابودی چرخه‌ی منظم آب در سطح جهان است که نوعی تهدید جدی برای جامعه‌ی بشریت محسوب می‌شوند.
امروز جمعه ۲۲ مارس ۲۰۲۴ روز جهانی آب است. روز جهانی آب مانند بسیاری از رویدادهای بین‌المللی دیگر هر سال با یک شعار خاص برگزار می‌شود و موضوعی مهم را مورد توجه قرار می‌دهد .موضوع امسال «اهرم آب برای صلح» انتخاب شده است. انتخاب این موضوع تأکید بر نقش حیاتی همکاری آب فرامرزی در تقویت صلح و توسعه پایدار و اهمیت دیپلماسی آب است.
روز جهانی آب یک رویداد بین‌المللی است که در ٢٢ مارس هر سال برگزار می‌شود و توجه بسیاری را به خود جلب می کند. این رویداد بر مسایلی همچون توجه به اهمیت دسترسی جهانی به امکانات آب پاک، بهسازی و بهداشت آب در کشورهای در حال توسعه تأکید دارد و حمایت از مدیریت پایدار منابع آب شیرین را مورد توجه قرار می‌دهد.
روز جهانی آب نخستین بار در سال ١٩٩٢ در جریان «کنفرانس محیط زیست و توسعه سازمان ملل» در شهر ریودوژانیرو برزیل پیشنهاد شد. دسامبر آن سال مجمع عمومی سازمان ملل قطعنامه‌ای را تصویب کرد که براساس آن روز جهانی آب ٢٢ مارس هر سال برگزار می‌شود؛ روزی که به افزایش آگاهی در مورد مسائل جهانی پیرامون آب اختصاص یافته و تمرکز اصلی آن بر اطمینان از دسترسی همه‌ی جوامع به منابع آب پاکیزه است.
در مارس ١٩٩٣ اولین سالگرد روز جهانی آب برگزار شد و از آن زمان این مناسبت هر ساله گرامی داشته می‌شود. در واقع نیاز به آب سالم و امکانات فاضلاب کافی برای همه‌ی جوامع سبب تولد «روز آب» شد و سازمان ملل تصمیم گرفت تا این مناسبت را برای کمک به حل بحران جاری آب و فاضلاب پاک در سراسر جهان تعیین کند.
در این روز خاص مردم می‌توانند توجه خود را به حمایت از دسترسی جوامع سراسر جهان به آب سالم و امکانات بهداشتی مطمئن معطوف کنند. هر سال برخی مسائل خاص نظیر حفاظت از اکوسیستم‌های آبی جوامع نیز در این روز مورد توجه قرار می‌گیرد.
آسیب‌های محیطی به همراه تغییرات آب و هوایی، بحران‌های مرتبط با آب را تشدید می‌کنند. سیل، خشکسالی و آلودگی آب مشکلاتی جدی را برای مراتع، دریاچه ها، رودخانه ها و خاک به وجود می آورند و آنها را به مرگ نزدیک تر می کنند. این نتیجه غفلت ما از اکوسیستم است و باعث شده تا دسترسی به آب سالم برای انسان ها روز به روز سخت‌تر شود.
راه‌حل‌های مبتنی بر طبیعت، پتانسیل حل بسیاری از مشکلات ما را در مورد منابع آبی دارند. ما باید تا جایی که می‌شود به ایجاد زیرساخت‌های سبز رو بیاوریم و آنها را با ساختار خاکستری شهرها هماهنگ کنیم. ایجاد جنگل‌های جدید و مناسب با شرایط اقلیمی مناطق مختلف، بازگرداندن سیلاب‌ها به دشت‌های سیلابی و احیای تالاب‌ها تنها بخشی از فعالیت‌هایی هستند که می‌توانند گام مهمی در راستای حفظ منابع آبی باشند.
وضعیت آب در جهان
امروزه بیش از ٢.٢ میلیارد نفر از جمعیت کره‌ی زمین از آب‌های آلوده می‌نوشند و در معرض خطر ابتلا به وبا، اسهال خونی، حصبه و فلج اطفال قرار دارند.
آب عاملی کلیدی برای توسعه‌ی پایدار است و مهم‌ترین عنصر قدرت اقتصادی و سیاسی برای کشورها به شمار می‌رود. برای همین در کشورهایی که در منطقه‌ی خشک و نیمه خشک زمین قرار گرفته‌اند، تأمین آب طی دو دهه‌ی آینده به بحرانی جدی بدل خواهد شد. بسیاری احتمال این را مطرح می‌کنند که جنگ جهانی سومی در راه است که بر سر منابع آبی در می‌گیرد.
در حال حاضر نیز در بیشتر کشورهای درگیر جنگ، بحران آب قابل شهود است و آسیب‌دیدگان این بحران بیشتر زنان و کودکان هستند و برای پیداکردن آب سالم باید کیلومتر‌ها مسافت را طی کنند و این نتیجەی جنگ و رقابت نظام‌های مردسالاری و امپریالیسمی است کە برای حفظ قدرت خود سیاست‌‌های جنگ‌افروزی را دنبال می‌کنند.
بحران کم آبی در ایران نگران‌کننده است
گزارش‌ها درباره‌ی وضعیت آب در ایران، کشوری واقع در یک اقلیم خشک و نیمه خشک، نگران کننده است. پیشینیان ساکن در این سرزمین، آب را با بکارگیری راهکارهای متفاوت قدر و ارزش می‌گذاردند.
اما زندگی مدرن، برداشت‌های بی‌رویه از آب‌های زیرزمینی شیرین، حفر بی‌رویه‌ی چاه‌های عمیق ونیمه عمیق، ولع به سدسازی و تغییرات اقلیمی از جمله عواملی هستند که بر بحران کمآبی و بی‌آبی در ایران دامن زده‌اند.
منابع آبی در ایران، با توجه به شرایط اقلیمی، محدود است. از سوی دیگر تمامی منابع آبی موجود در ایران قابل استفاده نیست. بخشی از آب‌های موجود در ایران، آب‌های شور هستند که با توجه به شرایط زیست‌محیطی روز به روز میزان این منابع آب شور در حال افزایش است.
کارشناسان زیست‌محیطی، یکی از عوامل مهم در بحران کمآبی و بی‌آبی در ایران را عدم برنامه‌ریزی دقیق و سوءمدیریت عنوان می‌کنند. امروز ایران با ورشکستگی آبی روبرو است و میزان ورودی آب به سدها و منابع زیرزمینی بسیار کمتر از میزان برداشت آن است. براساس آمارهای ارائه شده میزان ورودی آب به سدها حدود ۲۰ میلیارد متر مکعب، و میزان برداشت آن به بیش از ۵۱ میلیارد متر مکعب گزارش شده است.
علاوه بر سدهای خالی از آب، شمار زیادی از رودخانه‌ها و تالاب‌ها خشکیده‌اند و آثار جانبی این پدیده‌های انسان‌ساخته، مانند فرونشست و فرسایش خاک و پراکنده شدن ریزگردها متوجه میلیون‌ها انسان ساکن در ایران شده و خواهد شد.