نان ساجی، میراث سنتی و منبع درآمد برای زنان سویدا
در سویدای سوریه، نان ساجی یا همان نان عربی سنتی، به عنوان میراثی گرانبها از نسلی به نسل دیگر منتقل شده است. این نان سنتی، امروزه نه تنها جایگاه خود را در سفره های محلی حفظ کرده، بلکه برای بسیاری از زنان این دیار، به شغل و منبع درآمدی تبدیل گشته است.
راشل جونیور
سویدا - نان ساجی به عنوان بخشی از میراث دیرینه و یکی از ارزشمندترین صنایع دستی سنتی شناخته میشود که توانسته است با وجود روی کار آمدن آسیابها و نانواییهای مکانیزه، هویت اصیل خود را حفظ نماید.
با گسترش استفاده از نانواییهای مکانیزه، نان عربی تا حدودی به حاشیه رانده شد و با خطر فراموشی مواجه گردید. با این حال، در شهر سویدای سوریه، تولید این نوع نان همچنان به عنوان بخشی از میراث فرهنگی محسوب شده و برای بسیاری از زنان به یک منبع درآمد مهم تبدیل شده است. ندی قضمانی، مالک یکی از نانواییهای معتبر که مشتریانی از نقاط مختلف و حتی شهرهای مجاور دارد، حدود ٢۴ سال پیش به دلیل استقبال چشمگیر از نان ساجی و تقاضای بالا برای آن، نانوایی خود را راهاندازی کرد.
ندی قضمانی در خصوص انگیزه خود برای تأسیس نانوایی توضیح داد: من در منزلی واقع در فاصلهای دور از روستا زندگی میکردم و داشتن فرزندان به همراه سختیهای ناشی از شرایط نامساعد آب و هوایی، انجام امور خانگی و همزمان تأمین نان از نانواییها را برایم به چالشی جدی تبدیل کرده بود. از این رو، تصمیم گرفتم که خودم به پخت نان بپردازم و آن را عرضه کنم. شروع کار با مقداری آرد موجود در منزل بود، اما در ابتدا موفقیت چندانی نداشتم.
ندی قضمانی افزود: علیرغم چالشها و ناکامیهای ابتدایی، سرانجام موفقیت به دست آمد. با وجود مواجهه با دیدگاههای محدودکننده جامعه که زنان را محدود به خانه میدانست، در یک اتاق کوچک در خانه خود به پخت نان پرداختم. با موفقیت این پروژه کوچک، تصمیم گرفتم آن را گسترش دهم و زنان روستا را برای همکاری دعوت کردم، پس از آنکه آموزشهای لازم در مورد فرآیند پخت و ورز دادن نان را به آنها ارائه دادم. سپس، یک آسیاب ساختم تا قبل از ورز دادن و پخت، گندم را آرد کنیم. به همین منظور، آن را بستهبندی و آماده فروش میکنیم. علاوه بر این، چندین خودرو خریداری کردم تا توزیع نان به مغازهها را تسهیل بخشم. اکنون نانوایی ما شامل ۲۱ زن است و محصولاتمان را نه تنها در سویدا و روستاهای اطراف بلکه در شهرهای نزدیک نیز عرضه میکنیم.
از سوی دیگر، هنیه حلبی که در نانوایی مسئولیت درست کردن خمیر را بر عهده دارد، بیان کرد که او سه روزی است که به این حرفه پیوسته و به علت داشتن تجربه کافی در این زمینه پذیرفته شده است. این تجربه را از زمانی کسب کرده که برای خانوادهاش که مسئولیت نگهداری از او را داشتند، نان پخته است.
همچنین، زهیره زریفه که از ۱۵ سال پیش در این حرفه فعالیت دارد، در کنار هنیه حلبی به کار میپردازد. با وجود خستگی ناشی از ساعات کاری طولانی، او به این شغل عادت کرده و آن را بخشی از زندگی خود میداند. زریفه اعتقاد دارد که این مسیر، راهی برای زنان است تا جایگاه اجتماعی خود را محکم کرده و به استقلال مالی دست یابند.
این نانوایی نقش مهمی در ارائه فرصتهای شغلی به زنان ایفا کرده است، به ویژه برای آن دسته از
زنان و آوارگانی که در جستوجوی کار و زندگی جدیدی هستند، همچون یاسمین عساف که به دلیل جنگ از شهر ادلب به اجبار آواره شده و در سوئیدا اقامت گزیده است، در این نانوایی مشغول به کار شده و به تازدن و بستهبندی نان میپردازد. این کار برای او فرصتی است تا در شرایط اقتصادی دشوار شهر، به خودکفایی دست یابد و از خود و مادرش نگهداری کند.
برجات ریدان در نانوایی مسئولیت دارد که آرد را ورز دهد، آن را برش دهد، و سپس برای مدتی کنار بگذارد تا کارگران دیگر بتوانند آن را نازک کرده و آماده پخت کنند. او با اشاره به چالشهای فراوان، بر اهمیت کار به عنوان ابزاری برای دستیابی به استقلال مالی و تأمین نیازهای خود و خانوادهها تأکید میکند، و معتقد است که فعالیت و تلاش مستمر تنها راه برای رسیدن به خودکفایی و تأمین درآمد است.س