ژوان کرمی

 

ایلام - سال‌هاست که ملت‌های تحت ستم در ایران با سانسور و فیلترینگ در حوزەی گردش و دسترسی آزاد به اطلاعات که از جملەی حقوق شهروندی پذیرفتە شده در سراسر جهان است، مواجه هستند. فیلترینگ اینترنت از سال‌ها قبل با فیلتر کردن سایت‌های سیاسی و منتقدی که جمهوری اسلامی با محتوای آنها مشکل داشت و آن را تهدیدی برای خود می‌دانست شروع شد. سپس با ظهور شبکەهای اجتماعی و محبوبیت شبکەهایی همچون فیسبوک و توییتر و پیام‌رسان‌هایی همچون وایبر به فیلتر کردن آنها پرداخت. سپس این فیلترینگ گسترش یافت و به ویژه با تشدید اعتراضات رژیم نیز به فیلترینگی گستردەتر دست زد. پس از اعتراضات سراسری دی ماه ۱۳۹۶ تلگرام فیلتر شد، هرچند که پس از ٨ روز رفع فیلتر شد، اما پس از چند ماه دوبارە فیلتر شده و تلگرام برای همیشه بدون فیلترشکن از دسترس شهروندان ایرانی خارج شد. اینستاگرام نیز پس از قیام سراسری آبان ماه ۱۳۹٨ بود که فیلتر شد. در همەی این اعتراضات و در انقلاب ژن ژیان ئازادی نیز گهگاه حاکمیت به قطع اینترنت و یا اختلال در آن اقدام می‌کرد.

 این فیلترینگ نقض آشکار حقوق شهروندی است و مشکلات فراوان برای ارتباط اجتماعی و گسترش جامعەی مدنی و همچنین اقتصاد و کسب و کار مردم ایجاد نمودە است. در این رابطه با "س.ک" فعال مدنی، هنرمند و تحلیلگر مسائل اجتماعی گفت‌وگویی داشتەایم که شما را به مطالعەی مشروح آن دعوت می‌نماییم.

 

چند روز پیش دادستان کل کشور در مصاحبەای عنوان کرد که فیلترینگ برخی شبکه‌های اجتماعی مصوبەی لازم‌الاجراست و تا زمانی که مدیران شبکه‌های اجتماعی حاضر نشوند مقررات داخلی ایران را بپذیرند این شرایط ادامه خواهد داشت. این وضعیت نقض آشکار حق دسترسی آزاد به اطلاعات در ایران است، اینطور نیست؟

بلە، استفاده از اینترنت همچون برق، آب و گاز حق هر شهروند است و هر شهروند جدای از مالیات، مبلغی کە هر ماه بابت مصرف آب و گاز و برق بە دولت پرداخت می‌کند، بابت مصرف هر گیگابایت اینترنت نیز مبلغ پولی را پرداخت می‌کند. با این حال تنها استفادە از شبکەهای داخل کشوری قابل استفادە است و با وضعیت بوجود آمدە و فیلتر کردن بسیاری از شبکەهای خارجی امکان استفادەی آزاد وجود ندارد.

 

یکی از اعضای کمیسیون امور داخلی مجلس نیز اظهار کرده که فیلترینگ حدود ۴۰ تا ۵۰ هزار میلیارد تومان گردش مالی ایجاد کرده که به جیب شرکت مخابرات می‌رود! وی عنوان کرده که طبق یک نظرسنجی ٨۰٪ مردم بیش ۱۰۰ هزار تومان در ماه برای فیلترشکن هزینە می‌کنند. به نظر می‌رسد فساد افسارگسیختەی اقتصادی نیز یکی از عوامل ادامەی فیلترینگ باشد، نظر شما چیست؟

مردم روزانە و ماهانە مبلغی بین ١٠۰ الی ٢٠٠ هزار تومان و گاها بیشتر، بابت خرید فیلترشکن هزینە می‌کنند و این روند حدود ٨ ماه است کە ادامە دارد و باعث بیشتر خالی شدن جیب مردم شدە است و قطعا بر گردش مالی دولت افزودە شدە، چون همانطور کە گفتم جدای از خرید اینترنت، خرید فیلترشکن نیز به هزینەهای مردم و درآمدهای دولت حاکم و دولت در سایە اضافە شدە است.

 

این مسئله چە تٲثیری بر همبستگی اجتماعی و ارتباط میان جامعەی مدنی در ایران و همچنین ارتباط آنان با جامعەی بین‌المللی می‌گذارد؟

این مسئلە مشکلات بسیار متعددی را بوجود آوردە است. ارتباطات محدود شدە است و با اینکە از ابتدای فیلتر کردن شبکەها از سوی سران کشور اظهار شد کە قطعی مقطعی خواهد بود و مردم می‌توانند از برنامەهای جایگزین داخل کشوری استفادە کنند، اما ماەهاست کە مردم برای یک تماس تصویری و صوتی سادە با دوستان و اقوام و آشنایان خارج از کشورشان دچار مشکل و کندی سرعت و کیفیت بسیار پایین و در نهایت قطعی می‌شوند. آنها بە اپلیکیشن‌های داخلی اعتماد ندارند. جهان با وجود فضاهای مجازی در حال پیشرفت است و با فیلتر کردن این فضا در ایران، امکان این پیشرفت و ارتباط با دنیای بیرون سلب شدە است.

 

این فیلترینگ اعمال شده به نظر می‌رسد بر مشاغل مجازی و غیرمجازی زیادی هم فشار وارد کرده است، این مسئله را چطور ارزیابی می‌نمایید؟

افراد بسیاری از طریق همین فضای مجازی کسب و کارشان را انجام می‌دهند و فیلتر کردن مانع کسب و مارکتینگ افراد شدە است، در حالی کە این مسئله با قوانین مدنی و اساسی همخوانی ندارد و نقض حقوق شهروندی است. در حال حاضر شغل‌های اینترنتی و فروش اینترنتی خیلی زیاد شدەاند و مردم از طریق آن می‌توانند کارهای خیلی مفید و موثری انجام دهند، ولی متٲسفانە وضعیت پیش رو و محدود کردن فضا و سلب تکنولوژی این امتیاز را از مردم گرفتە است.

 

با توجه به مشکلات فراوانی که بر سر راه زنان برای کار خارج از خانە قرار دارد، میزان بالایی از مشاغل آنلاین و مجازی را زنان اداره می‌کنند. به نظر شما این فیلترینگ فشار مضاعفی را بر زنان و اقتصادشان وارد نمی‌کند؟

بلە، زنان این فشار را چندین برابر بیشتر بە دوش می‌کشند، چون هزاران زن سرپرست خانوار وجود دارند کە برای تٲمین مایحتاج خود، فرزندان و خانە کار می‌کنند و با فروش آنلاین کالا در فضای مجازی درآمد ناچیزی را دریافت می‌کنند و روزگار می‌گذرانند. آنان از این طریق می‌توانستند هم نقش مادری را در منزل برای فرزندانشان ایفا کنند و هم بە کارهای منزل رسیدگی کنند و هم کسب درآمدی نیز داشتە باشند. اما هزینەهای زیاد زندگی و فشار اقتصادی بالا، نبود کار مناسب برای آنها و از طرفی فیلتر کردن اینترنت، مشکلات را دەها برابر کردە است.