استقلال اقتصادی؛ چالشها و دستاوردهای زنان در سیدی بوزید
توانمندسازی اقتصادی زنان به عنوان یکی از استراتژیهای کلیدی برای دستیابی به برابری جنسیتی شناخته شده است. در این راستا، زنان در محیطهایی که تحت تأثیر رسوم و سنتهای قدیمی و با کمبود امکانات مواجه هستند، برای محقق کردن این هدف تلاش میکنند.
اخلاص حمرونی
تونس - در شهر سیدی بوزید، زنان به منظور کسب استقلال اقتصادی، از اتکای به همسر، برادر یا پدر برای تأمین نیازهای خود دست کشیدهاند. آنها تصمیم گرفتهاند تا با یادگیری مهارتهای حرفهای جدید و یا راهاندازی پروژههای خصوصی، منبع درآمدی پایدار برای خود ایجاد کنند.
با وجود اینکه جامعه در شهر سیدی بوزید تحت تأثیر سنتها و رسوم منسوخ است که بر ماندن زن در خانه و اتکا به مردان خانواده برای کمک و حمایت تأکید دارد، زنان این منطقه تصمیم به شکستن این قالبهای سنتی گرفتهاند. مریم مصباحی، یکی از زنان شجاع سیدی بوزید، ۲۵ سال از عمر خود را در مزارع محلی به کار مشغول بوده است. او و دیگر زنان منطقه در شرایط سخت و خطرناک، با استفاده از کامیونهای حمل و نقل که به دلیل تصادفات متعدد به «کامیونهای مرگ» شهرت یافتهاند، به محل کار خود رفتوآمد میکردند. مریم علاوه بر مقاومت در برابر سرمای زمستان و گرمای تابستان، نبود امکانات بهداشتی و اجتماعی را نیز تحمل کرده تا نیازهای فرزندانش و اجاره خانهای که در آن زندگی میکنند را تأمین کند. او، که هرگز از دیگران کمک نخواسته، سرانجام تصمیم گرفت تا با راهاندازی یک پروژه خصوصی، به استقلال مالی دست یابد.
مریم مصباحی، یکی از زنان کارگر در سیدی بوزید، از تجربیات دشوار ۲۵ ساله خود میگوید: «واسطهای که مسئولیت تأمین فرصتهای شغلی را داشت، ما را در شرایط سخت روزانه از خانههایمان به مزارع منتقل میکرد. این شخص کامیونها را پر از آب میکرد تا از نشستن زنان جلوگیری کرده و اجبار به ایستادن آنها در حین حمل و نقل، به منظور جابجایی حداکثری در هر سفر، فراهم آورد.» مریم تأکید میکند که زنان علاوه بر این شرایط سخت، همچنین مورد آزار و اذیت قرار میگرفتند، چه از سوی واسطه و چه از سوی کشاورزان که تمایل داشتند زنان جوانتر را برای کار انتخاب کنند.
مریم مصباحی، پس از سالها تحمل شرایط کاری دشوار، تصمیم گرفت از مزارع کشاورزی کنارهگیری کند و به شرکت در دورههای آموزشی کشاورزی در یک انجمن زنانه روی آورد. این دورهها به او کمک کرد تا پروژه شخصی گلخانههای هوشمند خود را راهاندازی کند. مصباحی در این باره میگوید: «این پروژه نه تنها مرا از سفرهای مرگبار با کامیونها نجات داد، بلکه از آزار و اذیتهای مکرر نیز در امانم داشت. اکنون، من منبع درآمد مستقل خود را دارم و تعدادی از زنان دیگر را نیز در این پروژه استخدام کردهام. من میخواهم تجربیات سخت خود را تکرار نکنم، بنابراین به کارکنانم با احترام و قدردانی رفتار میکنم و شرایط کاری و دستمزد مناسبی برای آنها فراهم کردهام.»
مریم مصباحی بر دشواریهایی که زنان قبل از همکاری با او تجربه کردهاند، تاکید کرد. او گفت: «وضعیت زنان کارگر قبل از پیوستن به پروژه من بسیار سخت بود، به خصوص به دلیل شرایط نامناسب حمل و نقل و دستمزدهای ناکافی که حتی پاسخگوی نیازهای اولیه خانوادههایشان نبود.» مصباحی تأکید کرد که لازم است تا راهحلهایی برای معضل حمل و نقل زنان شاغل در بخش کشاورزی پیدا شود و دستمزدها بهبود یابند تا برابری حقوقی بین زنان و مردان در محیط کار تحقق یابد.
مریم مصباحی، با تاکید بر اهمیت کار برای زنان، اظهار داشت که اشتغال، بدون توجه به نوع آن، برای زنان از ارزش شرافتمندانهای برخوردار است چرا که کلید دستیابی به استقلال فردی و اقتصادی است. او زنان روستایی سیدی بوزید را تشویق کرد تا بر تواناییهای خود اعتماد کنند و برای رسیدن به خودکفایی و تحقق بخشیدن به آرمانهای خود تلاش نمایند.
این باور که «کار برای زنان شرافتمندانه است» تنها محدود به مریم مصباحی نمیشود؛ سنیه محمدی، دانشجوی دارای مدرک استادی در رشته بازرگانی بینالملل و بنیانگذار پروژه «بسیسه تونسی» که به آن نام «صبره» داده است، نیز به همین اعتقاد راسخ است.
سنیه محمدی در مورد انتخاب نام «صبره» برای پروژهاش توضیح داد: «این پروژه رویایی بود که از دوران دانشگاهم شکل گرفته بود، زمانی که در حال برنامهریزی برای آیندهام بودم. ایدهی اصلی این پروژه از تجربیاتم به عنوان دانشجویی که به دنبال تهیه غذاهای ارزان قیمت بود تا بتوانم پسانداز کنم، الهام گرفته شده است. «بسیسه» یا «روینه»، که از قدیمیترین غذاهای سنتی تونسی و دوست داشتنی بین دانشجویان و مسافران است، به دلیل غنی بودن از پروتئینهای گیاهی و الیاف، انتخاب ایدهآلی بود. این مواد غذایی مانند آرد، روغن زیتون، میوههای خشک و شیرینیهای سنتی سوری نیروبخش و مقوی هستند».
سنیه محمدی درباره تحقق رویای خود و راهاندازی پروژهای خصوصی صحبت کرد: «در سال ۲۰۱۶ توانستم گامهای اولیه را برای افتتاح پروژه خود بردارم و در نهایت در سال ۲۰۱۷، این پروژه به صورت رسمی آغاز به کار کرد. من این پروژه را «صبره» نامگذاری کردم که نشاندهنده ایمانم به قدرت، تحمل و شکیبایی زنان است.»
سنیه محمدی با مشکلات متعددی روبرو بود، از جمله مسائل اداری، کمبود تأمین مالی و چالشهای خانوادگی؛ با این حال، او با اصرار بر پیشبرد پروژه خود، قصد داشت تواناییها و استقامت زنان سیدی بوزید را به اثبات برساند. او با توسعه این پروژه، میخواست نشان دهد که زنان قادر به بر عهده گرفتن مسئولیتهای بزرگ، کار و دستیابی به موفقیتهای بزرگ هستند و میتوانند با اتکا به خود، به استقلال مالی دست یابند.
سنیه محمدی قاطعانه معتقد است که ماندن زنان در خانه نمیتواند پاسخ مناسبی به چالشهای زندگی باشد. او با ایجاد فرصتهای شغلی مناسب برای خود، توانسته است منبع درآمد مستقلی داشته باشد. سنیه بر این باور است که تمام زنان باید مهارتهای لازم را آموزش ببینند و به دنبال فرصتهای شغلی باشند تا بتوانند به استقلال مالی و شخصی دست یابند.