اخلاص الحمرونی

تونس - در پی برگزاری مراسم روز جهانی حقوق بشر در تونس، فعالان مدنی و سازمان‌های حقوق بشری این کشور با هدف تضمین حقوق شهروندان، با تکیه بر قوانین بین‌المللی، مبارزه خود را ادامه می‌دهند. این فعالان در هر فرصتی به مسئله زنان می‌پردازند و علاوه بر درخواست وضع قوانین جدید حمایتی، بر ضرورت اجرای قوانین موجود به‌ویژه در مناطق درگیر جنگ و منازعات تأکید دارند.

احلام جلالی، جوان‌ترین عضو اتحادیه حقوق بشر تونس و مسئول روابط خارجی و سازمانی این نهاد، در تشریح وضعیت زنان در کشورهای عربی می‌گوید: «عدم اجرای قوانین و وخامت شرایط اجتماعی و سیاسی، فضای ناامنی برای زنان ایجاد کرده است. اگرچه زنان تونسی به واسطه وجود قوانین حمایتی، در مقایسه با سایر کشورهای عربی از موقعیت پیشرفته‌تری برخوردارند، اما عدم اجرای همین قوانین، موقعیت آنها را شکننده کرده است.»

به گفته این فعال حقوق بشر، تونس از زمان استقلال، آزادی و تقویت جایگاه زنان در جامعه را در اولویت قرار داده و علاوه بر وضع قوانین متعدد حمایتی، نهادهای گوناگونی را برای نظارت بر اجرای این قوانین تأسیس کرده است. همچنین این کشور با پیوستن به کنوانسیون‌های بین‌المللی حمایت از زنان، به کشوری پیشرو در زمینه حقوق بشر تبدیل شده است.

با این حال، احلام جلالی تأکید می‌کند که نمی‌توان وضعیت زنان را ایده‌آل دانست. او با اشاره به نرخ بالای بی‌سوادی در میان زنان می‌گوید: «با وجود قوانین حمایتی در حوزه اقتصادی، زنان همچنان با خشونت، بهره‌کشی اقتصادی و تبعیض در دستمزد نسبت به مردان روبرو هستند. حتی قوانین مربوط به محافظت در برابر خشونت نیز نتوانسته از آنها در برابر خشونت‌های خانگی و زناشویی محافظت کند.»

احلام جلالی معتقد است نبود نظارت جدی و قاطع بر اجرای قوانین، بسیاری از این مصوبات را به «قوانین صوری» تبدیل کرده است. او با اشاره به وضعیت زنان در مناطق جنگی، به‌ویژه در فلسطین، لبنان و سوریه می‌گوید: «تداوم و گسترش جنگ‌ها تأثیر مخربی بر حقوق مردم، به‌خصوص زنان داشته است. آنها بیشتر در معرض بهره‌کشی، خشونت و آوارگی قرار دارند، شغل و منابع درآمد خود را از دست می‌دهند و زیر خط فقر زندگی می‌کنند.»

به باور این فعال حقوق بشر، جنگ‌ها علاوه بر آسیب‌های اقتصادی، صدمات روانی جبران‌ناپذیری به زنان و کودکان وارد می‌کنند که حتی با گذشت زمان به سختی قابل التیام است. او تأکید می‌کند: «حمایت و مراقبت‌های روانی از بازماندگان جنگ ضروری است تا امید به زندگی و توان مقابله با مشکلات در آنها تقویت شود.»

احلام جلالی با اشاره به جنایات نیروهای اسرائیلی علیه زنان فلسطینی، این اقدامات را تهدیدی علیه کل بشریت می‌داند و می‌گوید: «از آنجا که همه زنان جهان با یکدیگر همبسته هستند، آثار منفی این جنگ‌ها حتی به زنانی که خارج از مناطق جنگی زندگی می‌کنند نیز منتقل می‌شود. برای نمونه، زنان تونسی که از نزدیک وقایع فلسطین، لبنان و سوریه را دنبال می‌کنند، گاه در انجام وظایف روزمره خود دچار مشکل می‌شوند.»

این فعال حقوق بشر با اشاره به وجود توافقنامه‌ها و قوانین بین‌المللی متعدد برای حمایت از زنان، مانند کنوانسیون‌های سیداو، استانبول، ژنو و پروتکل آفریقایی حقوق زنان، می‌گوید: "متأسفانه شاهد هستیم که حقوق زنان در مناطق جنگی همچنان "نادیده گرفته می‌شود". در غیاب نظارت سختگیرانه و ناتوانی دادگاه‌های بین‌المللی در پیگرد و محاکمه ناقضان حقوق زنان، چه به دلایل قانونی و چه سیاسی، اجرای این توافقنامه‌ها و قوانین بسیار دشوار است."

جلالی در پایان با تأکید بر اینکه همبستگی میان زنان در سراسر جهان به یک "ضرورت فوری" تبدیل شده است، برگزاری نشست‌ها، سمینارها و راهپیمایی‌های اعتراضی در تونس در محکومیت نقض حقوق زنان فلسطینی را نمونه‌ای از این همبستگی می‌داند و خواستار تداوم آن است.

درباره تأثیر این جنگ‌های خشن و بحران زنان در آن مناطق بر زنان تونسی، او اشاره کرد که زنان در تونس از نزدیک وقایع جاری در فلسطین، لبنان و سوریه را دنبال می‌کنند و این امر گاهی باعث می‌شود که زنان نتوانند به زندگی عادی خود ادامه دهند و وظایف خود را انجام دهند، که این تأییدی بر تأثیرات منفی جنگ‌ها بر زندگی زنان است.

درباره کارآمدی حقوق بین‌المللی و نقش آن در حمایت از زنان ساکن مناطق جنگی، او گفت: "توافقنامه‌ها و قوانین بین‌المللی متعددی برای حمایت از زنان، به‌ویژه زنان در مناطق درگیری و جنگ وجود دارد، مانند کنوانسیون سیداو، کنوانسیون استانبول، کنوانسیون ژنو و پروتکل آفریقایی حقوق زنان. با این حال، ما همچنان شاهد هستیم که حقوق زنان در مناطق جنگی "نادیده گرفته می‌شود" زیرا حقوق اکثر زنان نقض می‌شود. در این شرایط، اجرای این توافقنامه‌ها و قوانین دشوار است، به‌ویژه در غیاب نظارت سختگیرانه و ناتوانی دادگاه‌های بین‌المللی در پیگرد و محاکمه ناقضان حقوق زنان، چه به دلایل قانونی و چه سیاسی."

برای پایان دادن به نقض حقوق و تضمین حقوق زنان، جلالی تأکید کرد که همبستگی میان زنان در سراسر جهان به یک "ضرورت فوری" تبدیل شده است، همانطور که در تونس شاهد آن بودیم، جایی که بسیاری از نشست‌ها، سمینارها و راهپیمایی‌ها برای محکوم کردن نقض حقوق زنان فلسطینی برگزار شده است.