نورس زغبی: نظام مردسالاری یک نظام جهانی است و باید با همبستگی با آن مقابله کرد
فمینیست‌های تونسی معتقدند که خطر نظام مردسالار در ماهیت جهانی آن نهفته است که نه تنها به رژیم‌های خودکامه مرتبط است، بلکه به رژیم‌های مختلفی که به زنان اعتقادی ندارند، نیز مربوط می‌شود.
زهور مشرقی
تونس- نورس زغبی حقوقدان به نقش انجمن‌های زنان در تلاش برای حفظ دستاوردهای زنان و تلاش برای توسعه علی‌رغم همه‌ی شرایط پیرامونی معتقد است.
نورس زغبی، فعال حقوق بشر سازمان «وکلای بدون مرز» در گفت‌و‌گو با ما، بر اهمیت همبستگی فمینیستی در میان همه‌ی کشورهای جهان تأکید کرد، زیرا این تنها راه شبکه‌سازی و ایجاد ایستگاه‌های مبارزه‌ی مشترک برای موفقیت تلقی می‌شود.
به عنوان یک فعال حقوق بشر، ارزیابی شما از وضعیت حقوق بشر و زنان در تونس چیست؟
کاهش سطح دستاوردهای حقوق بشر به طور عام و زنان به طور خاص ملموس شده و حتی آزادی که ما آن را تنها دستاورد انقلاب کرامه می‌دانیم خدشه‌دار شده است. این وضعیت در دوران حاکمیت جنبش نهضه و متحدانش شاهد عقب‌نشینی‌های زیادی بود و با رئیس جمهور منتخب قیس سعید، که تمام اختیارات را در دست گرفت و با فرمان شماره ۵۴ که در سپتامبر ٢٠٢٢صادر کرد، وضعیت آزادی بیان بدتر شد. کمپین‌های زیادی برای توقف اظهار نظر ساده در رسانه‌های اجتماعی و همچمین دستگیری، ارعاب، و عدم رعایت رویه‌های قانونی وجود داشت.
برای قدرتی که زنان را انکار می‌کند سوء استفاده از آنها عجیب نیست، این شواهد با اصلاحاتی بود که در قانون انتخابات انجام شد، که اصل برابری افقی در نمایندگی زنان در سطح مجلس را در زمانی که ما آرزوی برابری در همه‌ی سطوح را داشتیم، آن را نابود کرد و از بین برد. امروز ما با فرسایش کامل دستاوردهای مشارکت زنان در زندگی سیاسی مواجه می‌شویم و دشوارتر این است که رئیس جمهور در را به روی اتهامات علیه زنان باز کرده است.
جامعه‌ی مدنی چه نقشی می‌تواند در رسیدگی به این سوء استفاده‌ها ایفا کند؟
برای ما مهم است که یک جامعه‌ی مدنی و حقوق بشری قوی داشته باشیم تا به تمامی موارد نقض حقوق بشر رسیدگی کند. با توجه به کناره‌گیری دولت از نقش اصلی خود، ما خود را به عنوان طیفی از جامعه‌ی مدنی دیدیم که برای اصلاحات تلاش می‌کنند و ما بارها برای نجات اوضاع، دولت را جایگزین کرده‌ایم.
کاری که رئیس جمهور انجام داد تکان دهنده بود، پس از این‌که باور کردیم در یک حکومت و یک نظام دموکراتیک زندگی می‌کنیم، با کابوسی از خواب بیدار شدیم که شکنندگی سخنرانی رئیس جمهور قیس سعید را نشان می‌دهد، بنابراین امروز بیش از هر زمان دیگری دیدن انسجام جامعه‌ی مدنی بسیار مهم است. به عنوان مثال ابتکار چهارجانبه‌ی جدید و بسیاری از ابتکارات دیگر برای نجات تونس نمود یافته است، زیرا وضعیت فاجعه بار است و نیاز به فوریت در این دوره دارد. زیرا زمان کافی برای صحبت در مورد مشکلات خود در تجمل وجود ندارد و در عین حال در چارچوب واکنش محبوس شدیم، با این حال ما بیش از یک بار متحد شدیم و اولین بار در برابر سخنرانی نژادپرستانه‌ی رئیس جمهور نتیجه داشت.
آیا کمپین اخیر علیه آفریقایی‌ها را که به دلیل گفتمان قدرتی که نژادپرستانه تلقی می‌شد و به محکومیت بین‌المللی رسیده است، تصویر تونس در مقابل جهان تغییر خواهد داد؟
آن‌چه در دوره‌ی اخیر شاهد آن بوده‌ایم ضربه‌ای دردناک و توهین بزرگی به وجهه‌ی کشورمان در خارج از کشور است و این همان سناریویی است که در زمان قطع روابط رئیس جمهور موقت سابق محمد منصف مرزوقی با سوریه در آن زندگی کردیم. همان الفاظی و تاکتیکی که رئیس جمهور قیس سعید امروز در مورد آفریقایی‌های جنوب صحرا اتخاذ کرد، گویی تلاش‌های جدی برای منزوی کردن ما از جهان با ترویج این‌که نهادهای دولتی اساساً نهادهای نژادپرستانه هستند وجود دارد و واقعاً درست است، به ویژه اقدامات تحقیرآمیز علیه کرامت انسانی، این گفتمان ما را به انزوای بین‌المللی تبدیل می کند که به ویژه در شرایط اقتصادی کنونی نیازی به آن نداریم.
آیا تضییع حقوق زنان آسان است؟
ساده‌ترین کار برای یک فرد نقض حقوق زنان است، از رئیس جمهور سابق ایالات متحده‌ی آمریکا که دستاوردهای زنان آمریکایی را نابود کرد تا رئیس جمهور قیس سعید که زنان را کنار گذاشت و پس از بازنگری از حضور مؤثر آنها در پارلمان جلوگیری کرد. خطاب به بسیاری از زنانی که فقط به دلیل زن بودن رنج کشیده‌اند، که همبستگی فمینیستی بین‌المللی را ضروری می‌کند، با توجه به این‌که مسائل ما یکی است و ما تحت تأثیر تجربیات یکدیگر هستیم و از آنها الهام می‌گیریم. هماهنگی و شبکه‌سازی در میان ما به عنوان زنان در منطقه و شمال آفریقا، جهان و قاره‌ی سیاه مهم است، صحبت از زنان بدون پرداختن به مبارزات زنان فلسطینی و صحبت از وضعیت زنان در پارلمان آفریقای جنوبی بدون صحبت از نمایندگی زنان در مراکش ممکن نیست. نظام مردسالار یک نظام جهانی است که باید با همبستگی فمینیستی بین‌المللی مواجه شود.
آیا وعده‌هایی که در زمان انتخابات به جوانان داده شد محقق شد؟
این‌که رئیس جمهور علیه جوانانی که او را انتخاب کرده‌اند، روی بیاورد و شعارهایی را که مطرح می‌کند را تکذیب کند، موضوع جدیدی نیست، گواه آن این است که او می‌گفت قانون اساسی را جوانان روی دیوار نوشته‌اند و آزادی بیان را تضمین می‌کند. با این حال او خطاب به جوانانی که در راهپیمایی مسالمت‌آمیز شرکت کرده‌اند، نظرات خود را بیان می‌کند و آنها مخالف همه‌پرسی هستند که به تنهایی نوشته است. علاوه بر جوانانی که در شبکه‌های اجتماعی چیزی می‌نوشتند و براساس فرمان ۵۴ تحت تعقیب قرار می‌گیرند، برخی از آنها به دادگاه نظامی ارجاع شد‌ە‌اند، همه‌ی این‌ها علیه گروه سنی است که در بالا بردن صدای خود در برابر ده سال نقض حقوق بشر نقش داشته است.