نبرد قلم و گلوله؛ ضرورت حمایت جهانی از روزنامه‌نگاران در مناطق درگیری
سعاد شاغل، روزنامه‌نگار مراکشی، تأکید کرد که کشتن روزنامه‌نگاران تعرض به حق آگاهی و درک واقعیات میدانی و پنهان‌سازی حقیقت است. وی بر لزوم تلاش بیشتر برای افشای تخلفات علیه روزنامه‌نگاران تأکید ورزید.
حنان حارت
مراکش - روزنامه‌نگاری، به‌ویژه در مناطق درگیر منازعات مسلحانه، یکی از پرمخاطره‌ترین حرفه‌ها محسوب می‌شود، به‌طوری که روزنامه‌نگاران در بسیاری از کشورها مانند فلسطین، سودان، سوریه و یمن به یکی از اصلی‌ترین گروه‌های هدف تبدیل شده‌اند.
بر اساس آمار کمیته حمایت از روزنامه‌نگاران، از آغاز جنگ در نوار غزه در اکتبر ٢٠٢٣، بیش از ١٧٠ روزنامه‌نگار جان خود را از دست داده‌اند. همچنین، آمار یونسکو حاکی از آن است که سال ٢٠٢٣ به‌طور خاص برای روزنامه‌نگاران فعال در مناطق درگیری، سالی خونبار بوده است.
سعاد شاغل، روزنامه‌نگار و عضو هیئت اجرایی اتحادیه ملی مطبوعات مراکش، هدف قرار دادن و کشتن روزنامه‌نگاران فعال در مناطق درگیری را جنایت جنگی توصیف کرد. وی از همکاران خود در تمامی کشورها خواست تا شیوه‌های حمایت و پشتیبانی از روزنامه‌نگاران را ارتقا دهند. این امر از طریق تهیه گزارش‌های مکتوب یا تصویری برای افشای تخلفاتی که روزنامه‌نگاران در مناطق ناامن مانند سوریه، فلسطین، سودان و یمن با آن مواجه هستند، و با هدف جلب حمایت بیشتر و توقف خونریزی امکان‌پذیر است.
وی اظهار داشت که روزنامه‌نگاران در مناطق ناامن با تخلفات جدی روبرو هستند، همانگونه که در غزه شاهد آن هستیم. در این منطقه، پوشش خبری و فعالیت روزنامه‌نگاری با چالش‌های متعددی در زمینه ایمنی بهداشتی، دسترسی به اطلاعات و رعایت اصول حرفه‌ای مواجه است. «حفاظت از روزنامه‌نگاران در مناطق درگیری امری دشوار است. صدها نفر از آنها در معرض قتل، آسیب و نابودی قرار دارند و نه قوانین بین‌المللی و نه حتی قوانین جنگی از آنها محافظت نمی‌کند.»
وی خاطرنشان کرد که نیروهای اسرائیلی مرتکب تخلفات سیستماتیک علیه روزنامه‌نگاران می‌شوند که منجر به افزایش مخاطرات حرفه‌ای و محدودیت آزادی مطبوعات شده است. او تأکید کرد که صدها روزنامه‌نگار حین پوشش وقایع جنگ، با آزار و اذیت و همچنین قتل و آوارگی مواجه هستند. «ما به عنوان روزنامه‌نگاران مراکشی، از زمان آغاز جنگ در نوار غزه، چندین بیانیه در محکومیت اقدامات جنایتکارانه و هدف قرار دادن روزنامه‌نگاران در مناطق درگیری صادر کرده‌ایم.»
وی هدف قرار دادن روزنامه‌نگاران را تلاشی برای خاموش کردن صدای جامعه و حقیقتی که از طریق تصویر، صدا یا قلم منتقل می‌شود، قلمداد کرد. علی‌رغم وجود قوانین بین‌المللی که بر اهمیت حفاظت از روزنامه‌نگاران در مناطق درگیری و جنگ تأکید دارند و بر تضمین امنیت فیزیکی آنها اصرار می‌ورزند - با توجه به نقش حیاتی آنها در ارائه اطلاعات دقیق برای آگاهی عموم و مستندسازی رویدادها - این امر در عمل محقق نمی‌شود.
وی اشاره کرد که قانون بین‌المللی بشردوستانه، قوانین و ابزارهای حفاظت از افراد آسیب‌دیده از درگیری‌های مسلحانه، از جمله روزنامه‌نگاران را تعیین می‌کند. «متأسفانه، روزنامه‌نگاران در این مناطق ناامن بدون حفاظت به کار خود ادامه می‌دهند.» وی افزود که هدف قرار دادن عمدی روزنامه‌نگاران غیرنظامی نقض آشکار قوانین بین‌المللی است.
او تأکید کرد که تخلفات علیه روزنامه‌نگاران پیامدهای وخیمی برای کل منطقه در پی دارد. «کشتن روزنامه‌نگاران نه تنها بر روزنامه‌نگاری در مناطق درگیری تأثیر خواهد گذاشت، بلکه در سطح منطقه‌ای و بین‌المللی نیز تأثیرگذار خواهد بود، زیرا کشتن آنها تعرض به حق آگاهی و درک واقعیات میدانی و پنهان‌سازی حقیقت است.»
سعاد شاغل خاطرنشان کرد که آنها به عنوان همکار در این حرفه پرمخاطره، موظف به محکومیت و ابراز همبستگی رسانه‌ای مراکش با همکارانشان در مناطق بحرانی فلسطین، اوکراین، سودان، سوریه و یمن هستند. «ما مخالف خاموش کردن صدای حق و هدف قرار دادن روزنامه‌نگاران هستیم، زیرا آنها وجدان جامعه و انتقال دهندگان تصویر، حقیقت و خبر به سراسر جهان هستند.»
وی اظهار داشت که علی‌رغم محدودیت‌هایی که روزنامه‌نگاران در دسترسی به اطلاعات یا تردد در مناطق درگیری با آن مواجه هستند - زیرا این مناطق جنگی هستند و غیرنظامیان در آنها هدف قرار می‌گیرند - اما روزنامه‌نگاران تلاش می‌کنند وظیفه خود را انجام داده و حقیقت را آشکار سازند، امری که جان آنها را به مخاطره می‌اندازد. «در فلسطین، ده‌ها روزنامه‌نگار به دست اشغالگران به قتل رسیده‌اند؛ تلاشی برای خاموش کردن صدای حقیقتی که اعمال آنها را افشا می‌کند و ادعاهایشان را در برابر جهانیان برملا می‌سازد.»
در خصوص چگونگی محکوم کردن آنچه روزنامه‌نگاران در مناطق درگیری با آن مواجه هستند و نحوه مقابله با تخلفات و قتل حین پوشش رویدادها، وی گفت که در مراکش، مسئله فلسطین یک موضوع ملی است و همبستگی و محکومیت در سطح جامعه، رسانه‌ها، جامعه مدنی و سیاسی وجود داشته است، زیرا آنچه ملت فلسطین با آن روبروست، نسل‌کشی است که نیازمند پیگیری می‌باشد.
سعاد شاغل اشاره کرد که کمپین‌های همبستگی برای حمایت از روزنامه‌نگاران فلسطینی در جریان است و توضیح داد که اکنون ضروری است درباره ابداع اشکال نوین و متنوع دیگری برای ابراز محکومیت قاطع تخلفاتی که روزنامه‌نگاران در مناطق درگیری با آن مواجه هستند، اندیشیده شود. «به نظر من، ما باید از مرحله محکومیت و صدور بیانیه فراتر رفته و به سمت افشای جنایاتی که حیات روزنامه‌نگاران را تهدید می‌کند حرکت کنیم. این امر از طریق نگارش مقالات یا تهیه گزارش‌های تصویری امکان‌پذیر است، تا بتوانیم حمایت بیشتری را در راستای توقف خونریزی در میان روزنامه‌نگاران جلب کنیم.»
