اخلاص الحمرونی

تونس – کاهش فعالیت احزاب سیاسی در تونس پس از ٢۵ ژوئیه ٢٠٢١در نتیجه‌ی اقدامات اعلام شده توسط قیس سعید، رئیس‌جمهور این کشور از جمله انحلال پارلمان و محدود کردن نقش احزاب در تصمیم‌گیری، تأثیر زیادی بر توانایی احزاب برای تعامل با مسائل ملی و مشارکت در زندگی سیاسی گذاشت.

از آنجا که احزاب به‌عنوان پلتفرم اساسی برای حمایت از مشارکت سیاسی زنان و تقویت نقش آن‌ها در تصمیم‌گیری شناخته می‌شدند، فقدان فعالیت حزبی فرصت‌های توانمندسازی زنان را محدود کرده و نمایندگی زنان در مناصب رهبری حزبی کاهش یافت. این امر به کاهش فرصت‌های موجود برای آموزش سیاسی زنان و تقویت آگاهی آن‌ها از حقوقشان کمک کرده است.

هند عمری، فعال تونسی و عضو شبکه رهبری زنان در تونس، با اعتقاد بر اینکه وضعیت سیاسی کنونی تأثیر منفی بر میزان نمایندگی زنان در نهادهای منتخب گذاشته است، گفت: «واقعیت سیاسی در تونس شاهد کاهش واضحی بوده است، که تأثیر زیادی بر مشارکت زنان در سیاست داشته است.»

وی در ادامه‌ی صحبت‌های خود با اشاره به اینکه دلیل اصلی این کاهش به «کاهش فعالیت احزاب سیاسی در کشور» برمی‌گردد، گفت: احزاب نتوانستند وعده‌های انتخاباتی خود را به شهروندان عمل کنند و علاوه بر این، درگیری‌های داخلی میان آن‌ها آغاز شده است.

وی با توضیح این مطلب که «برخی احزاب به شکل انحرافی عمل می‌کنند و هدف آن‌ها بدون توجه به منافع مردم، تنها رسیدن به قدرت است، و این امر فاصله زیادی بین احزاب و مردم ایجاد کرده است، گفت: «این شکست در تحقق خواسته‌های مردم باعث کاهش مشارکت زنان در سیاست شده است، به طوری که نمایندگی زنان در عرصه‌ی سیاسی کمتر از سال‌های پس از انقلاب شده است.»

وی همچنین با اشاره به اینکه نمایندگی زنان در پارلمان در ابتدای انقلاب بهتر از سال‌های اخیر بود، افزود: «در انتخابات مجلس نمایندگان مردم در سال ٢٠١۴، حدود ٢٩ زن از میان ٢١٧ نماینده حضور داشتند که معادل ٣١ درصد بود.»

هند عمری با اشاره به اینکه این درصد در مقایسه با سال‌های بعدی بالاتر بود، گفت: در انتخابات ٢٠١٨، درصد زنان در شوراهای شهری حدود ۴٧ درصد بود که نشان‌دهنده توانایی زنان در مشارکت در زندگی سیاسی است. با این حال، میزان مشارکت زنان در انتخابات مجلس شورای اسلامی در سال ٢٠٢٢ کاهش چشمگیری داشت است. به عنوان مثال، در سیدی بوزید، از میان ٣١ نامزد انتخابات، تنها ١١ زن وجود داشت که تنها یک زن در فهرست حزبی بود.»

در ایالت قیروان نیز از میان ۵۴ نامزد انتخابات، تنها ۵ زن حضور داشتند، که این نشان‌دهنده درصدهای بسیار پایین است. وی همچنین گفت: این کاهش در میزان مشارکت زنان بر نمایندگی آن‌ها در پارلمان تأثیر گذاشته و درصد حضور زنان در مجلس نمایندگان مردم به حدود ١۶ درصد کاهش یافته است.

هند عمری در تحلیل این وضعیت، با تأکید بر اینکه این آمار نشان‌دهنده این است که زنان تونسی همچنان با مشکلاتی در دستیابی به مناصب سیاسی مواجه هستند، گفت: با وجود پیشرفت‌هایی که در ابتدای دوره پس از انقلاب داشتند، این کاهش چشمگیر در سال‌های اخیر نشان‌دهنده نیاز به حمایت بیشتر از زنان از سوی تمامی طرف‌ها است.

این فعال سیاسی در ادامه‌ی صحبت‌های خود گفت: «من معتقدم که حمایتی که زنان می‌توانند دریافت کنند باید از تمامی جهات باشد، زیرا زنان نمی‌توانند تمام خواسته‌های خود را در سیاست تحقق بخشند مگر اینکه هم‌افزایی از سوی قدرت، جامعه مدنی و رسانه‌ها وجود داشته باشد.»

هند عمری به نقشی که دولت باید در حمایت از مشارکت زنان ایفا کند نیز اشاره کرد و بر لزوم اتخاذ سیاست‌های توسعه‌ای که بر جنسیت متمرکز باشند تأکید کرد و افزود: «دولت می‌تواند بر تقویت توانمندی‌های رهبری و مدیریتی زنان تمرکز کند تا آن‌ها به‌ صورت بهتری برای مشارکت مؤثر در زندگی سیاسی آماده شوند.» وی توضیح داد: این باید شامل تقویت پذیرش جامعه از مشارکت زنان در زندگی سیاسی و اجتماعی و تغییر دیدگاه‌های سنتی باشد که نقش زنان را محدود می‌کند.

هند عمری، در مورد جامعه مدنی، اظهار داشت: انجمن‌ها و سازمان‌ها باید برنامه‌های آموزشی و کارگاه‌هایی را برای ترغیب زنان به مشارکت در سیاست طراحی کنند، زیرا این کار به زنان کمک می‌کند تا با سازوکارهای کار سیاسی و نحوه تأثیرگذاری بر تصمیمات آشنا شوند.

وی همچنین به نقش مهم رسانه‌ها در توانمندسازی زنان و حمایت از مشارکت سیاسی آن‌ها اشاره کرد و گفت: «رسانه‌ها باید تصاویر مثبتی از زنان در عرصه سیاسی به نمایش بگذارند و ظهور زنان رهبر موفق در زمینه‌های مختلف را تقویت کنند. وی خواستار توجه بیشتر به تجربیات زنان موفق شد.»

هند عمری با تأکید بر اینکه جامعه تونس نیاز به دیدن زنان قوی و رهبر دارد تا بتواند تصورات منفی در مورد نقش زنان در سیاست را تغییر دهد، افزود: «رسانه‌ها باید در ارتقاء آگاهی در مورد اهمیت مشارکت زنان در زندگی عمومی، چه در سیاست و چه در اقتصاد، نقش ایفا کنند.»

وی همچنین با توضیح این که دوره‌های آموزشی و کارگاه‌ها باید زنان را در تمام زمینه‌ها هدف قرار دهند، زیرا از طریق این کارگاه‌ها، زنان می‌توانند با حقوق سیاسی خود آشنا شوند و نحوه استفاده از ابزارهای دموکراتیک برای تأثیرگذاری بر تصمیمات سیاسی را یاد بگیرند، افزود: «این ابتکارات نباید تنها در شهرهای بزرگ محدود شوند، بلکه باید به مناطق داخلی نیز برسند تا بیشترین تعداد ممکن از زنان را شامل شوند.»

هند عمری در پایان صحبت‌هایش، با تأکید بر اینکه راه پیش روی زنان برای دستیابی به دستاوردهای بیشتر در عرصه سیاسی هنوز طولانی است، گفت: با وجود چالش‌هایی که زنان با آن مواجه هستند، آن‌ها می‌توانند در آینده فرصت‌های بیشتری به دست آورند، به‌ویژه اگر همه‌ی احزاب تلاش کنند تا از مشارکت زنان در زندگی عمومی حمایت کنند. وی گفت: «زنان تونسی از توانایی‌ها و پتانسیل بالایی برخوردارند که آن‌ها را برای مشارکت مؤثر در تمامی زمینه‌های سیاسی و اجتماعی آماده می‌کند، اما باید شرایط مناسب برای تحقق این هدف فراهم شود.»