در خاورمیانه... روز جهانی مبارزه با خشونت علیه زنان؛ از مقاومت‌های روزمره زنان افغانستان تا اعتراضات آگاهانه
زنان افغانستان با وجود چالش‌های جامعه مردسالار و حکومت‌های بنیادگرا، همواره پیشگام مبارزه برای حقوق خود بوده‌اند. با بازگشت طالبان و وضع قوانین زن‌ستیزانه، تلاش برای خاموش کردن صدای زنان ادامه دارد، اما آن‌ها با شجاعت و آگاهی به مبارزه خود ادامه می‌دهند.
بهاران لهیب
افغانستان- تاریخ افغانستان مملو از مبارزات زنان است، در جامعه‌ای مردسالار که بنیادگرایان همراهی آن را دارد، هر گام و هر حرکت زنان نشانه‌ای از ایستادگی و هموار کردن راه دشوار برای نسل آینده است. در این میان، مادران غالباً نقش رهبری این مبارزات را بر عهده داشته‌اند. آنان می‌گویند: «ما در طول عمر خود سخت‌ترین شرایط را تجربه کردیم و اجازه نمی‌دهیم دختران‌مان سرنوشتی مشابه ما داشته باشند.»
با بازگشت طالبان به قدرت، مردم افغانستان، به‌ویژه زنان، روزانه زیر بار فشارهای سنگین زندگی تحت حاکمیت له می‌شوند. بنا بر گزارشی که در اواسط سال ۱۴۰۳ توسط یکی از خبرگزاری‌های افغانستان منتشر شد، طی سه سال اخیر ۷۱۵ نفر در ملاعام توسط طالبان شلاق خورده‌اند که از این تعداد، ۱۳۰ نفر زن بوده‌اند. تنها در شش ماه نخست سال ۱۴۰۳، ۲۲ زن در ولایات مختلف به اتهامات اخلاقی شلاق خورده‌اند.
در گزارش دیگری از «سازمان جهانی صحت» آمده است که روزانه ۲۴ زن و ۱۶۷ کودک در افغانستان به دلیل عدم دسترسی به مراکز صحی جان خود را از دست می‌دهند. همچنین، با بسته شدن ۳۱۰ مرکز صحی در دوران طالبان، حدود ۶۰۰ کودک و ۲۴۰ زن باردار از خدمات صحی محروم شدند.
دولت طالبان پس از افشای موارد شکنجه و تجاوز بر زنان در زندان‌های خود، در کنفرانسی خبری در ۱۱ سنبله ۱۴۰۳ اعلام کرد که ۱۰۰۰ زن و ۹۰۰ کودک در زندان‌های آنان به سر می‌برند. اما این دولت هرگز درباره زنانی که به دلایل سیاسی زندانی شده و مورد تجاوز قرار گرفته‌اند، اطلاعاتی ارائه نمی‌دهد.
بنا بر گزارش وزارت خارجه آمریکا در سال ۲۰۲۳، از میان ۹۰ زن زندانی سیاسی، ۱۶ نفر در ولایات فاریاب، سمنگان و جوزجان مورد تجاوز قرار گرفته‌اند که برخی از آنان باردار شده و چهار نفر به اعدام محکوم شده‌اند.
در گزارشی دیگر که یکی از خبرگزاری‌های داخلی افغانستان منتشر کرد، آمده است که در سه سال اخیر ۱۳۰ مورد خودکشی زنان ثبت شده است؛ ۵۲ مورد آن تنها در شش ماه نخست سال ۱۴۰۳ بوده است. این آمار تنها شامل زنانی است که خودکشی‌شان رسانه‌ای شده است؛ درحالی‌که به نظر می‌رسد آمار واقعی بسیار بالاتر باشد.
بر اساس گزارش هیئت معاونت سازمان ملل متحد در افغانستان (یوناما)، بیش از دو میلیون نفر در افغانستان معتاد هستند که ۳۵ درصد آنان را زنان تشکیل می‌دهند.
با وجود قرار داشتن افغانستان در صدر فهرست بدبختی‌ها، مبارزات زنان در دوران طالبان شدت بیشتری یافته است. هر قانون زن‌ستیزانه طالبان، از جمله حجاب اجباری و منع زنان از تحصیل و کار، با اعتراض زنان مواجه شده است. در یکی از تازه‌ترین موارد، وزارت امر به معروف و نهی از منکر در قانونی، صدای زنان را «عورت» خواند. این اظهارات با واکنش گسترده زنان افغانستان روبه‌رو شد و چند قبل وزیر همین وزارت اعلام کرد شنیدن صدای زن بالغ توسط زن بالغ دیگر حرام است که به از تمسخر زنان وزیر مربوطه مجبور به عقب‌نشینی شد.
طالبان در بسیاری موارد تلاش کرده‌اند زنان معترض را با آزار جنسی و تجاوز گروهی و ضبط ویدیوهایی از آنان به عنوان سرکوب و خاموش ساختن صدای آنان استفاده نمایند، اما زنان شجاع افغانستان این تهدیدها را نادیده گرفته و با انتشار این ویدیوها، چهره واقعی طالبان را افشا کرده‌اند.
زنان افغانستان با ایجاد صنف‌های آموزشی مخفی، به مبارزه خود علیه زن‌ستیزی طالبان ادامه می‌دهند. این اقدامات نشان از آگاهی و اراده قوی زنان است، که به‌رغم سرکوب‌ها، همچنان برای حقوق خود و نسل‌های آینده می‌جنگند.