دلال رمضان

حسکە‌‌- این مرکز زنان از زمان آغاز انقلاب ١٩ جولای در شهر حسکه واقع در شمال شرق سوریه تأسیس شده است و ده‌ها زن از تمامی اتنیک‌های این منطقه در آن مشغول به فعالیت هستند تا عدالت اجتماعی و برابری را محقق سازند. از آنجا که مسئله زن کلید حل تمامی مشکلات اجتماعی محسوب می‌شود، آزادی و دموکراسی تنها از طریق آزادی زن و مشارکت فعال او در تمامی عرصه‌های زندگی قابل دستیابی است.

با افزایش موارد خشونت علیه زنان، این مرکز زنان به‌طور جدی تلاش می‌نماید تا تمامی انواع خشونت علیه زنان را از میان بردارد و از طریق ارائه راه‌حل‌های مناسب، از جمله برگزاری دوره‌های آموزشی برای زنان و مردان، به کاهش خشونت خانگی کمک کند. در حال حاضر، در منطقه حسکه تعداد ١٠ مرکز تحت نظر این نهاد در شهرهای حسکه، دربسیه، تل تمر، عریشه، اردوگاه الهول و زرکان فعال هستند. همچنین، شعبه‌ای نیز در اردوگاه واشوکانی، که محل اسکان موقت ساکنان شهر سری‌کانی است که تحت اشغال ترکیه قرار دارد، افتتاح شده است.

در خصوص مسائل حل‌شده از ابتدای سال ٢٠٢۴، نورا موسی، مدیر مرکز زنان در شهر حسکه، اظهار داشت: «با افزایش انواع مختلف خشونت علیه زنان، مرکز زنان در این شهر می‌کوشد تا اختلافات خانوادگی، از جمله مسائل مربوط به حضانت کودکان و حتی مواردی که در فضای عمومی رخ می‌دهد را حل‌وفصل نماید و برای تمامی این مشکلات و موضوعات، راه‌حل‌های مناسبی پیدا کند که رضایت تمامی طرفین را جلب نماید.»

 وی افزود که یکی از مهم‌ترین دلایل گسترش خشونت در جامعه، ذهنیت مردسالارانه‌ای است که به عنوان نخستین عامل حاکم بر جامعه و به ویژه زنان عمل می‌کند، و پس از آن سنت‌ها و آداب و رسوم کهنه‌ای که زنان را از حقوق و آزادی‌هایشان محروم می‌سازد.

در خصوص برجسته‌ترین موارد ارجاعی به مرکز زنان که به طور گسترده در جامعه رواج دارد، او توضیح داد: «چندهمسری، ازدواج افراد زیر سن قانونی، موارد فرار از خانه، و ازدواج موقت یا جایگزین، از جمله این موارد هستند. ما تمامی این شکایات، چه اختلافات خانوادگی و چه سایر اختلافات، را بررسی و حل و فصل می‌کنیم و بین طرفین آشتی برقرار می‌نماییم.»

 وی افزود که تمامی اختلافات و شکایات واصله از طریق برگزاری جلسات متعدد طی چندین ماه حل می‌شود: «ما تمامی طرفینی که شکایت کرده‌اند را احضار می‌کنیم و با هماهنگی دادستانی کل، جلسات آشتی بین زن و مرد یا هر دو طرف دیگر، بسته به نوع شکایت، برگزار می‌کنیم. برخی شکایات شامل فرار، خشونت از سوی خانواده علیه زن، یا خشونت مرد علیه همسر و فرزندانش می‌باشد.»

در خصوص فعالیت‌هایی که مرکز زنان برای کاهش پدیده خشونت برگزار می‌کند، نورا موسی اظهار داشت: «از جمله اقدامات ما در مقابله با انواع خشونت، برگزاری دوره‌های آموزشی برای زنان و مردان، بازدید از روستاها و خانواده‌ها، بازدید از مراکز و نهادها و هماهنگی با آن‌ها برای ارائه سخنرانی‌های ویژه در خصوص خشونت و آگاهی‌بخشی به زنان درباره حقوقشان می‌باشد.» وی به نقش مهم این سخنرانی‌ها در کاهش موارد خشونت اشاره کرد.

وی تأکید کرد که مرکز زنان به عنوان منبع اعتماد برای تمامی زنان و اقوام در شهر حسکه شناخته می‌شود: «هدف ما مبارزه با خشونت علیه زنان، ارائه راه‌حل‌های مناسب و کمک به آنان برای ادامه زندگی آزادانه و دستیابی به تمامی حقوقشان است. از زمان تأسیس مرکز زنان در سال ٢٠١٢، این مرکز به منبع اعتماد بسیاری از زنان تبدیل شده است که بدون تردید به آن مراجعه می‌کنند.»

نورا موسی در خصوص آمار مرکز زنان و مشکلات و مسائلی که از ابتدای سال ٢٠٢۴ به آن ارجاع شده است، اظهار داشت: «آمار هر سال متفاوت است. اکثر شکایات و مسائل ثبت شده از ابتدای امسال، اختلافات زناشویی بوده که تعداد آنها ١١٨ مورد است. از این تعداد، ۵٩ مورد حل شده، ۵٠ مورد در دست بررسی است و ٩ مورد به دادگاه ارجاع شده است. مسائل رایج و ارجاعی به این مرکز شامل اختلافات خانوادگی است که تعداد آن ١۴ مورد بوده، از این تعداد ١٠ مورد حل شده و ۴ مورد در دست بررسی است. در مورد اختلافات عمومی، تعداد ١۴ مورد ثبت شده که از این تعداد ۴ مورد حل شده، یک مورد به دادگاه ارجاع شده و ٩ مورد در دست بررسی است. درباره مسئله بدهی‌ها، ۶ شکایت ثبت شده که تمامی آنها از طریق کمیته آشتی مرکز حل شده است.

سه مورد شکایت چندهمسری بوده که دو مورد آن در مرکز زنان حل شده و یک مورد در دست بررسی است. شکایات مربوط به ازدواج افراد زیر سن قانونی، ٣ مورد بوده که ٢ مورد حل شده و یک مورد در دست بررسی است. تعداد شکایات حضانت و نفقه ٢٢ مورد بوده که از این تعداد، ۵ مورد حل شده، ١۵ مورد در دست بررسی و ٢ مورد به دادگاه ارجاع شده است. یک شکایت مربوط به ملاقات با فرزندان بوده که یک مورد حل شده و دیگری در دست بررسی است. در خصوص درخواست حقوق، ٧ شکایت ثبت شده که از این تعداد، یک مورد حل شده، ۵ مورد در دست بررسی و یک مورد به دادگاه ارجاع شده است. در مورد پرونده‌های خشونت و ضرب و شتم، ۶ مورد به دادگاه ارجاع شده است. همچنین، ١١ مورد فرار از خانه ثبت شده که از این تعداد، ٧ مورد حل شده، ٢ مورد در دست بررسی و ٢ مورد به نهادهای دیگر ارجاع شده است.»

وی افزود: «ما شاهد افزایش موارد اختلافات زناشویی در این منطقه هستیم که ناشی از جنگ طولانی‌مدت، شبکه‌های اجتماعی، باج‌گیری اینترنتی و خیانت زناشویی است. تمامی این عوامل منجر به افزایش اختلافات زناشویی شده است. شکایات به مرکز زنان ارسال می‌شود تا راه‌حل‌های مناسبی برای آنها پیدا شود و از عواقبی که می‌تواند بافت اجتماعی را تخریب نماید، جلوگیری گردد.»

نورا موسی از اهالی شهر حسکه و به ویژه زنان درخواست کرد تا آگاهی خود را افزایش داده و قبل از اتخاذ هرگونه تصمیم، به ویژه در زمینه ازدواج، به‌دقت تأمل نمایند. وی اظهار داشت: «جوانان به‌ویژه باید به تحصیلات خود ادامه دهند، از آگاهی کافی برخوردار باشند و آینده اقتصادی خود را تأمین کنند، زیرا بسیاری از مشکلات زناشویی ناشی از وضعیت اقتصادی نامناسب در این منطقه و ١٣ سال جنگ و محاصره است که بر زندگی اجتماعی و اقتصادی ما تأثیرات منفی گذاشته و موجب از هم پاشیدگی خانوادگی و اجتماعی و گسترش پدیده خشونت شده است. علاوه بر این، در خصوص ازدواج زودهنگام، تمامی زنان باید با تفکر و آگاهی مسلح شوند. مرکز زنان برای حمایت از آنها و به عنوان پناهگاهی جهت دستیابی به یک زندگی شرافتمندانه با برابری و عدالت جنسیتی تأسیس شده است. زنان باید از یکدیگر حمایت کنند و پشتیبان خود و جامعه خود باشند.»