«وقتی که زنان بلوچ بە پا خاستند، ترس جمهوری اسلامی را دربرگرفت»
فریبا بلوچ با اشارە بە اینکە نباید بین اعدام‌ها تفاوتی قائل بود می‌گوید سرکوب بلوچستان هزینەی سیاسی برای جمهوری اسلامی نداشتە است.
شهلا محمدی
مرکز خبر- زن‌ستیزی و گسترش خشونت علیە زنان، نابرابری‌های اقتصادی، اجتماعی، فساد در بین طبقەی حاکم و محدودیت‌های سیاسی از جملە مواردی بودند قیام خلق‌های ایران را شعلەور کرد و در این میان نیز خلق بلوچ نیز با همراهی در این انقلاب پایەهای حکومت جمهوری اسلامی را بە لرزە درآورد. خلقی کە بیش از ٤٠ سال است حکومت جمهوری اسلامی بە صورت سیستماتیک آنان را از تمام حقوق اولیەی خود محروم کردە و در سکوت جهانی اعدام و قتلعام آنان را تداوم بخشیدە است. در گفت‌وگو با فریبا بلوچ فعال حقوق زنان مصاحبەای انجام دادە و عوامل اعدام و سرکوب گستردە در سیستان وبلوچستان را مورد بررسی قرار دادیم.
«اعدام بلوچ‌ها بە اتهاماتی نظیر مواد مخدر بهانەای است برای سرکوب خلق بلوچستان»
فریبا بلوچ در ابتدای سخنان خود با اشارە بە اینکە «دلیلی کە برای تمام رفتارهای خشونت‌آمیز جمهوری اسلامی در بلوچستان می‌توان بیان کرد نگاە سیاسی و ایدئولوژی است کە جمهوری اسلامی نسبت بە مردم بلوچستان در تمام این سال‌ها داشتە است»، می‌گوید: در حال حاضر نیز اعدام با اتهاماتی نظیر مواد مخدر مردم بهانەای است برای سرکوب مردم بلوچستان. در واقع بخاطر اعتراضات علیە کودکان بازداشت شدە حکم محاربە و حکم اعدام صادر می‌کند، دوتا جوان را که در این هفته اخیر اعدام شدند آیا مردم ایران احکام و اتهاماتی کە جمهوری اسلامی به این جوان‌ها و دیگر جوانانی که اعدام کرده را قبول دارند؟ قطعا نە. جوانی کە برای حق خودش اعتراض کردە و زندان می‌رود بدون دسترسی بە وکیل، عدم حق اعتراض و حتی بدون اطلاع خانوادە در کمتر از دو هفتە اعدام می‌شود، قطعا باورکردنی نیست تمام اعدام‌هایی که در بلوچستان در تمام این سال‌ها انجام داده و اکنون نیز در طی سە ماە جنبش اخیر بە اعدام مردم بلوچستان سرعت بخشیدە و هر اعدامی را بە جرم مواد مخدر متهم می‌کنند.
وی همچنین تاکید می‌کند: اکثر مردم ایران به این موضوع واقف هستند. مافیای مواد مخدر مافیای سوخت همان جوان‌هایی که به بهانەی سوختبری کشته می‌شوند، مثلا کسی از شدت فقر بە خاطر ۱۰۰هزار تومان سوختبری می‌کند. در واقع مواد مافیای سوخت و مواد مخدر خود دولت و سپاه است و اینجا باید بلوچ‌ها را به بهانه‌ای سرکوب کند. تمام این سال‌ها دولت جمهوری اسلامی کاری که کرده کلیدواژه‌هایی در مورد مردم بلوچستان استفاده کرده که مردم این منطقه خشن، قاچاقچی، تروریست و گروهک هستند و از این طریق همیشە یک ذهنیت در اذهان عمومی ایجاد کرده و به این بهانه بلوچ‌ها را سرکوب کرده است.
«همەی کسانی کە اعدام می‌شوند انسان هستند پس باید بە همەی اعدام‌ها اعتراض کرد»
فریبا بلوچ با اشارە بە اینکە از ۲۲ آبان سال جاری تاکنون بیش از ۲۵ نفر اعدام شدەاند، می‌گوید: همزمان با اعدام مجید‌رضا رهنورد و محسن شکاری ما شاهد اعدام چند بلوچی بودیم اما وقتی که صحبت از اعدامی‌ها می‌شود مردم می‌گویند اولین اعدامی اعتراضات و این قضیه برای مردم بلوچستان دردناک است. درست است آنها قبل از اعتراضات به بهانەی مواد مخدر بازداشت شدەاند اما آیا این اتهامات واقعی هستند؟ در میان جوانان اعدام شدە یکی از آنان بدون دادگاهی عادلانە، بدون وکیل و بدون اطلاع خانوادە پای چوبەی دار می‌رود اما مقاومت می‌کند و مأموران گردن وی را با چاقو زدە و جنازەی وی را اعدام می‌کنند و چندین نفر دیگر هم بە همین روش اعدام شدەاند، در واقع در بلوچستان وکیل معنایی ندارد و دولت اجازەی دسترسی بە وکیل را نمی‌دهد.
وی تاکید می‌کند کە جمهوری اسلامی در دو جبهه مردم بلوچستان را سرکوب می‌کنند؛ «هم در خیابان‌ها از جملە جمعە خونین ٨ مهر و در واقع نسل‌کشی بلوچ و از سویی دیگر جمهوری اسلامی فکر نمی‌کرد بعد از آن قتل‌عامی کە انجام داد مردم سراسر ایران بە خاطر هماهنگ بودن و اتحاد در قیام بە نسل‌کشی بلوچستان واکنش نشان دادند و اسم زاهدان در جهان نمایان شد و نسل‌کشی بلوچ‌ها مورد توجە قرار گرفت. اما جمهوری اسلامی شاید در ظاهر قتلعام در خیابان‌ها را کمتر کردە اما بە بهانەی مواد مخدر و اتهامات دیگر کشتار مردم بلوچ را از زندان‌ها آغاز کردە است و ما مردم بلوچ بسیار از این مسئله گلەمند هستیم. چرا باید در همین زمان سرعت اعدام بلوچ‌ها افزایش یابد؟ کسانی کە اعدام می‌شوند انسان هستند و نباید بە عدد و ارقام اکتفا کرد بلکە باید بە همەی اعدام‌ها اعتراض شود، همزمان وقتی که ما به اعدام محسن شکاری اعتراض می‌کنیم به اعدام این جوان هم اعتراض کنیم، بە انسان‌ها نباید به جرم‌هایی که فقط آن ها از نظرشان اثبات شده هستش اعدام شوند، اعدام در کل محکوم است بە هر دلیلی که باشد.»
«کشتار و سرکوب مردم بلوچستان هیچ وقت هزینه سیاسی برای دولت جمهوری اسلامی»
فریبا بلوچ در ادامەی سخنان خود می‌گوید کە کشتار و سرکوب مردم بلوچستان هیچ وقت هزینه سیاسی برای دولت جمهوری اسلامی نداشته است و یکی از دلایلش همان نگاه ایدئولوژیک است. وی ادامەی می‌دهد: شاید یکی از دلایلی که مردم بلوچستان همیشه سرکوب می‌شوند مثل مردم کوردستان به خاطر تفاوت در فرهنگ، زبان‌شان در مذهب‌شان است. وی تاکید می‌کند کە مذهب یکی از دلایل خیلی پر رنگ در این سرکوب است است. جمهوری اسلامی باید دلایلی پیدا کند چون مذهب حکومت مرکزی مذهب تشیع است و همیشه سعی کرده هر چیزی را که مخالف خود و در جهت تفکرات او نباشه سرکوب کند.
وی می‌افزاید: این سرکوب و قتلعام تنها در سیستان و بلوچستان نیست در شهرهای دیگر از جملە استان گلستان کە بلوچ اهل تسنن هستند هم اعدام، کشتار و بازداشت شمار زیادی را شاهد بودیم، در واقع جمهوری اسلامی هرجا بلوچ و تسنن باشد همان اعمال را انجام می‌دهد و در تمام این سال‌ها صدایی از بلوچستان به هیچ جا نرسیده است.
وی با انتقاد از رسانەهای زبان می‌گوید: متأسفانه رسانه‌هایی که داخل ایران هستند وابستە بە جمهوری اسلامی است ولی رسانه‌های خارج از ایران هم آنطور که باید انعکاس و بازتابی از صدای مردم بلوچستان نبودند و نشدند و به همین خاطر همیشه جمهوری اسلامی سرکوب را در یک سکوت مطلق خبری انجام داده و هیچ هزینه‌ای هم بابت آن پرداخت نکرده و همچنان هم آن را ادامە می‌دهد. در حقیقت دولت برای سرکوب کردن این قیام‌ها و مردم بلوچستان باید دستاویزی داشته باشد و چه دستاویزی بهتر از اتهام بە مواد مخدر. در صورتی کە در همین سە ماە اخیر اعتراضات آمار بلوچی‌های بازداشت شدە، عدم اطلاع از سرنوشت آنان و در واقع عدم پوشش اخبار بلوچی‌ها نگران کنندە است. اگر می‌گویند اعدامی‌ها در ارتباط با اعتراضات نبود ولی این بازداشتی‌ها که در ارتباط با اعتراضات است چرا اسمی از جوانان بلوچ بازداشتی برده نمی‌شود؟!
«شعار زن زندگی آزادی همەی جوانب را در برمی‌گیرد»
فریبا بلوچ در ادامەی سخنان خود بە مذهبی بودن جامعەی بلوچستان پرداختە و می‌گوید: با وجود اینکه قبل از آمدن جمهوری اسلامی، مردم بلوچ همیشه یک مردم دیندار بودند اما مذهب به آن پررنگی که در این ٤٣ سال بوده، نبوده است. یکی از مسائلی که در شعار «زن زندگی آزادی» مطرح می‌شود این است که همه انسان‌ها با هر تفکری که دارند با همەی اقوام، اقوام زبانی، ملیت‌ها و تفکراتی که هستند همه باید حق این را داشته باشند که آزادانه در مورد عقاید خودشان صحبت کنند. در واقع شعار ما تنها در زن زندگی آزادی نیست و باید تمام جنبه‌ها در نظر گرفتە شود کە یکی از مهمترین جنبه‌ها برابری و پذیرش افکار و عقاید دیگران بدون اینکە بە کسی آسیب برسانیم.
او ادامە می‌دهد: وقتی که مولوی عبدالحمید در طول این قیام با مردم همراە شد و جمهوری اسلامی را محکوم کرد. از آزادی بیان، عقاید سخن گفت. از زنان حمایت و حتی از جامعەی بهایی حمایت کرد، خیلی از افراد از وی انتقاد کردند کە مولوی عبدالحمید هنگام سرکارآمدن طالبان از این گروە حمایت کردە است پس نمی‌توانیم او را قبول کنیم، اما وی اعلام کرد و گفت کە من اگر از طالبان حمایت کردم فکر کردم طالبان تغییر کردە است. ولی ما صددرصد نمی‌توانیم از مولوی عبدالحمید یا روحانیون مذهبی دیگر انتظار داشته باشیم که تمام تفکرات و عقاید‌شان همان چیزی باشد که من زن انتظار دارم چون آنها مذهبی و طرفدار دین هستند ولی با این وجود چیزی که در این دوره خیلی مطرح بود این بود که هر کسی با هر تفکری اگر سمت مردم بود از ماست.
«وقتی بحث زنان مطرح شد مولوی عبدالحمید باز هم مورد انتقاد قرار گرفت که چرا درمورد زنان بخصوص زنان بلوچ صحبت نمی‌کند، و وی گفتند کە مخالف زن نیستند زنان باید آزادی داشته باشند تحصیل کنند. ولی علیرغم این سخنان انتظاری کە یک زن در جامعه آزاد بر اساس شعار زن زندگی آزادی دارد شاید به آن شکل مطرح نکرد. اینجا نقش زنان بلوچ بە وجود می‌آید و این تلاش و کوشش خود زنان بلوچ را می‌طلبد باید همگام با این جنبش مبارزات خود را بیشتر کنند. هر مبارزه‌ای هر تغییری هزینه دارد و ما وقتی دنبال تغییر هستیم باید برایش هزینه پرداخت کردە و مبارزه کنیم.»
«حضور زنان در هر جامعەای نشان از رشد آن جامعە است و این همان چیزی است کە جمهوری اسلامی از آن هراس دارد»
فریبا بلوچ در ادامەی سخنان خود با طرح این مسئلە کە «از زنان بلوچ پرسیدە می‌شود کە آیا بنیادگرایی دینی نمی‌ترسید؟!» تاکید می‌كند: هیچ چیزی تضمین شده نیست ولی زنان بلوچ بە قبل از این جنبش بر نمی‌گردند چون اکنون در بلوچستان زنان تحصیل‌کرده و روشنفکر زیادی می‌باشند کە در سمت شهردار، فرماندار و دیگر مناسب‌ها فعالیت دارند و همانطور هم نمی‌توانیم نظام مردسالاری در جوامع سنتی را انکار کنیم. مردسالاری در کل ایران وجود دارد و قانون جمهوری اسلامی قانون زن ستیز است اگر نبود چنین جنبشی از طرف زن‌ها آغاز نمی‌شد و انقلابی صورت نمی‌گرفت.
وی با نگاهی تاریخ با بلوچستان و با اشارە بە اینکە «اگر نگاهی بە تاریخ داشتە باشیم می‌بینیم کە زنان نامداری در بلوچستان در صحنەهای اقتصاد، سیاست، جنگ و تجارت حضور داشتەاند» تاکید می‌کند: این نشان می‌دهد جمهوری اسلامی بە صورت هدفمندانە و با کلیدواژەهای ناموس، غیرت، مذهب بلوچستان را مستعمرە کردە است. اما در حال حاضر با این جنبش زنان آگاه‌تر شدە و در تظاهرات خیابانی حضور دارند هرچند پیش از این نیز با شعارنویسی، نشر ویدیو و فعالیت در شبکەهای اجتماعی همراە با این جنبش حرکت کردەاند.
وی در ادامە می‌افزاید: حضور زنان در هر جامعه‌ای در هر منطقه‌ای نشان از رشد آن جامعه یا آن منطقه دارد و جمهوری اسلامی این را بە وضوح می‌بیند و سعی می‌کند با تبلیغات سوء علیە خلق بلوچستان آنان را وحشی، جاهل، نادان و سرکوبگر نشان دهد. اما بلعکس در تمام این سال‌ها زنان بلوچ حضوری فعال در جامعە داشتەاند و در این جنبش وقتی که زنان بلوچ بە پا خاستند ترس جمهوری اسلامی را دربرگرفت چون انتظار نداشت زنان بلوچ نیز در قیام حضور یابند، اکنون زنان بلوچ در خیابان شعار «چ با حجاب چه بی حجاب پیش بسوی انقلاب» سر می‌دهند و این دقیقا تمام نقشه‌های جمهوری اسلامی را خنثی می‌کند چون همیشه نشان داده بود که این منطقه مذهبی هستند، حجاب برای آنان خیلی مهم است و همەی آنان هم محجبه و باحجاب هستند پس مردانشان بە آنها اجازە نمی‌دهند در خیابان حضور یابند. ولی این سیاست جمهوری اسلامی خنثی شد.
وی بە فقر سیستماتیک از جملە فقر آموزشی کە در بلوچستان گسترش دادە شدە پرداختە و می‌گوید: بسیاری از بچه‌ها به خاطر فقر ترک تحصیل می‌کنند، وقتی که یک جامعه‌ای آگاهی و تحصیلات داشته باشد در برابر ظلم هم سکوت نمی‌کند حقش را فریاد می‌زند برای همین جمهوری اسلامی نمی‌خواست هیچ وقت مردم بلوچستان به آن آگاهی و این اتحاد برسند و آنها را از امکانات آموزشی محروم کرد تا در چنین روزی زنان و مردان متحد نشوند. اکنون زنان با حضور خود در خیابان‌ها اعلام کردند کە نە حکومت جمهوری اسلامی و نە رهبران و روحانیون مذهبی و هیچ کس دیگری نمی‌تواند برای سرنوشت آنان تصمیم بگیرد بخصوص در این دوره و در این جنبش که ما هستیم و برای آزادی انتخاب‌هایمان و برابری فریاد می‌زنیم و شاید تعداد زنان بلوچ در خیابان کمتر از جاهای دیگر باشد ولی همین تداوم خواهد داشت و همانطور کە مشاهدە می‌کنیم هر هفته بر حضور زنان بلوچ افزودە می‌شود و به جمهوری اسلامی ثابت می‌کنند که بی‌حجاب و باحجاب علیە این حکومت و برای برابری می‌جنگد بدون اینکه به جامعه آزاد، دمکراتیک و سکولار آسیبی برسانند.