شنیار بایز

سلیمانی – خلق کورد از دیر بازیست که از اشغال دول حاکم و همسایه می‌نالد، ترکیه یکی از جمله دولی‌ست که همیشه سعی در اشغال کوردستان داشته است، از طریق راهکارهای مختلف همچون فرهنگی، نظامی، هنری و اقتصادی می‌خواهد اشغالگر‌ی‌هایش را وسعت دهد. برای رسیدن به اهداف خود خواستار ادامه‌ی عهدنامه‌ی لوزان است.

در عهد‌نامه‌ی سیوَر که مابین دولت عثمانی و دول مقتدر پیروز در جنگ جهانی اول در سال ۱۹۲۰ انجام شد، در سه مورد از کورد سخن گفته، بر اساس این عهدنامه نه تمام کوردستان بلکه قسمتی از خلق کورد می‌توانند از حکومتی خودمختار برخوردار باشند و باری دیگر کوردستان را از هم گسست دهند، هدف از امضای این عهدنامه منافع دولت انگلیس برای نفت موصل در عراق بود.

 

عهدنامه‌ی لوزان

تنها دو سال برای سالروز ۱۰۰ ساله‌ی عهدنامه‌ی لوزان باقی مانده، که در ۲۴جولای ۱۹۲۳ در شهر لوزان کشور سوییس مابین کشورهای انگلیس، فرانسه، ایتالیا، ژاپن، یونان، رومانی، صربستان، سلوکیا و سیلوینیا انجام شده است. در این عهدنامه دولت ترکیه‌ی جدید بعنوان دولت جمهوری دموکرات شریعتی شناخته شد. تنها هدف عهدنامه‌ی لوزان فروپاشی حداقل دولت کوردی بود که در عهدنامه‌ی سیوَر درست شده بود.

سرنوشت در این عهدنامه بهم خورد، در کمتر از دو سال بعد از امضای عهدنامه، عصیان شیخ سعید پیران در سال ۱۹۲۵ و عصیات آگری ۱۹۳۰ برپا شد. همچنین عصیان سید رضا درسیمی در سال ۱۹۳۸-۱۹۳۷ بر علیه لوزان انجام گرفت.

این بدان معناست که امضای عهدنامه‌ی لوزان برای لغو و از میان برداشتن عهدنامه‌ی سایکس‌پیکو ۱۹۱۶ و سیوَر ۱۹۲۰ بود.

تارا حسین، معاون ریاست مشترک جنبش آزادی جامعه‌ی کوردستان در مصاحبه‌ی ویژه‌ی آژانس خبرگزاری زن، در مورد حملات دولت ترکیه که به مدت چند سال ادامه دارد و هدف از آن اشغال باشور کوردستان بوده،‌ سخن می‌گوید. در سال‌های ۱۹۸۳-۱۹۸۲ حکومت عراق و ترکیه توافق‌نامه‌ایی را امضا کرده، بر اساس این توافق هر کدام از دول مذکور جهت دفاع از مرزهای خود اجازه دارند چند کیلومتر وارد خاک دولت همسایه شوند.

علیرغم تاسیس حکومت اقلیم کوردستان در سال ۱۹۹۲، دولت ترکیه مستمر در ساخت پایگاه و قرارگاه‌های نظامی در باشور کوردستان اصرار دارد و با شیوه‌های متفاوت بر فرهنگ، سیاست، سلامتی، تجارت، نظامی و آموزشی اقلیم کوردستان تاثیراتی را بر جای گذاشته است، از طرق مختلف سعی بر اشغال کوردستان دارد، در مقابل آنهم حکومت اقلیم کوردستان نیز همچنان ساکت مانده است.

 

حکومت اقلیم کوردستان جنگ در باشور را جنگ مابین ترکیه و جنبش آزادیخواهی خلق کورد می‌داند

بعد از سال ۲۰۱۵ ترکیه پیشرفت بیشتری به خاک باشور کوردستان داشته و تارا حسین در این باره می‌گوید: "حاکمان حکومت اقلیم و رسانه‌های مربوطه سعی دارند حملات ترکیه را همچون جنگی مابین جنبش آزادیخواهی خلق کورد و دولت ترکیه قلمداد دهند، در حالیکه این موضوع حقیقت ندارد."

همچنین اضافه کرد، قبل از تاسیس حزب کارگران کوردستان ترکیه با خلق کورد و فرهنگ کوردی مشکل داشت، و این بهانه‌ایی بیش نیست جهت مشارکت در تلاش‌های اشغالگرانه‌ی دولت ترکیه.

 

رفراندوم توطئه‌‌ی خود اردوغان بود

تارا با اشاره به مرحله‌ی رفراندوم می‌گوید، اگر چه رفراندوم توطئه‌ی خود اردوغان بود، اما در اواخر ترکیه و عراق با همکاری یکدیگر بر علیه این پروسه ایستادند. در واقع می‌توانیم بگوییم که حزب کارگران کوردستان مانع از اشغالگری‌های دولت ترکیه بوده است.

در ادامه‌ی سخنان گفت:‌ "قدرتی که حکومت اقلیم و احزاب حاکم اتحادیه‌ی میهنی کوردستان و حزب دموکرات کوردستان را در وضعیت کنونی قرار داده، حزب کارگران کوردستان است. باید این را هم درک کنند که در صورت توقف و از میان برداشتن حزب کارگران کوردستان از طرف ترکیه، نوبت احزاب حاکم در اقلیم کوردستان خواهد رسید."

 

ترکیه می‌خواهد امپراطوریت عثمانی را احیا کند

تارا حسین، ذکر می‌کند، حزب عدالت و توسعه و حزب خلق‌‌ّهای ملی‌گرا می‌خواهند از طریق چنین اشغال‌هایی امپراطوریت عثمانی‌ را احیا کنند، چون مدت زمان زیادی به پایان عهدنامه‌ی لوزان باقی نمانده است.

تارا در ادامه‌ی سخنانش آشکار کرد، هر کسی باید نیک بداند که تمام اپراسیون‌هایی که در اوایل سال‌های ۹۰ توسط ترکیه انجام گرفته، از طرف گریلاهای کورد پاسخ داده شده است. حتی وزیر ترکیه نیز اعتراف کرده بود که جنگیدن در مقابل حزب کارگران کوردستان و کورد سخت بوده و امکان‌پذیر نیست.

 

بعد از پایان عهدنامه‌ی لوزان ترکیه چه برنامه‌ایی دارد؟

تارا حسین اضافه کرد که تقسیم کوردستان از طریق عهدنامه‌ی لوزان مفهومی غلط و اشتباه است، "عهدنامه‌ی لوزان بعنوان آلترناتیو عهدنامه‌ی سیوَر انجام گرفته است"، آنچه که ترکیه قصد دارد از طریق عهدنامه‌ی لوزان کسب کند، احیای امپراطوری عثمانی است.

همچنین اشاره کرد که عهدنامه‌ی سیوَر به تمام حقوق خلق کورد نپرداخته و تنها قسمتی از آن را آنهم در باکور کوردستان روا دانسته است.

او می‌گوید: "اگر عهدنامه‌ی سیوَر عملی می‌شد، کوردستان به ۶ قسمت تقسیم می‌شد، قسمتی از باکوری کوردستان بر جغرافیای ارمنستان، قسمتی نیز در ترکیه‌ی عثمانی، قسمتی ایران، روژآوا و قسمت دیگر نیز موصل خواهد بود."

در پایان نیز آشکار ساخت که دولت ترکیه همیشه با دول مقتدر و حاکم بوده، برای همین اگر در عهدنامه و توافق‌نامه‌ایی در مورد خلق کورد حرفی زده شده باشد، بجز موردی تاکتیکی چیز دیگری وجود نداشته است.