تجاوز، وحشیانه‌ترین سلاح جنگی برای اعمال قدرت و سلطه بر زنان
آمار تجاوز در سرتاسر جهان این واقعیت را نشان می‌دهد که مسئله آزار، تعرض و تجاوز جنسی زنان امری روزمره است. تمام داستان‌ها و روایت‌های آزار و تجاوز به قدری به ما نزدیک‌اند که از تصور آن یک لحظه، حس ناامنی در تمام ساحت‌های خصوصی و عمومی بر ما مستولی می‌شود
سروشا آمین
مرکز خبر- آنچه تجاوز را برای زنان بسیار دشوارتر می‌سازد نه فقط تحمل آسیب‌های جسمی و روانی آن، که طرد شدگی از سوی خانواده نیز هست. در بسیاری از موارد، خانواده‌ها می‌خواهند تا فرزندان دخترشان را پس از تجاوز به مکان دیگری منتقل کنند یا این‌که خودشان آنها را می‌کشند؛ این رفتار نه فقط از طرف خانواده‌ها در حق فرزندان‌شان، بلکە از جانب همسران نیز به کرات اتفاق می‌افتد. حتی در مواردی زنی که مورد تجاوز قرار گرفته خودکشی را به دیدن دوباره خانواده‌اش ترجیح می‌دهد. در مواردی این چنین زن به سرعت از مقام تجاوز شدە به فردی گناه‌کار که باعث شرمساری خانواده و سرزمینش شده بدل می‌شود.
زنان آسیب‌پذیرترین گروە در جنگ‌‌هایی کە نقشی در آن ندارند
نمونه‌های بسیاری از جنگ‌ها در طول تاریخ بشر نشان داده است که ابعاد خشونت در مناقشات تنها به درگیری و نظامی‌گری‌های دو طرف دعوا محدود نبوده و گذشته از خشونت به افراد عادی و غیرنظامی، تجاوزهای پی‌درپی به زنان را نیز شامل شده است.
مردان، حکمرانان و سران دولت در جلسات مختلف تصمیم به جنگ می‌گیرند. جنگ آغاز می‌شود و هزاران نفر در جبهه‌ها کشته می‌شوند. آیا از زنان در این چرخه خون، جنون و مرگ جای پایی دیده می‌شود؟
در زمان جنگ، زنان بیشترین لطمه‌ها را از جنگی که در به وجود آوردنش نقشی نداشتند می‌بینند. این زنان در دوران جنگ همسر، فرزند، برادر و پدرشان را از دست می‌دهند، خانه‌هایشان خراب می‌شود و تهیه آذوقه برایشان دشوار وغیر ممکن می‌گردد. زنان در دوران جنگ و بعد از جنگ مورد تجاوز و تعرض قرار می‌گیرند اما نامی از این زنان در تاریخ دیده نمی‌شود و تندیسی برایشان ساخته نمی‌شود و نقشی از آنها در حافظه تاریخ باقی نمی‌ماند.
برای سربازان گمنام آرامگاه ساخته می‌شود، مجسمه‌های با شکوه در میادین شهر برپا می‌شود ولی زن‌ها، زجرها، مقاومت‌ها، شکنجه‌ها و مرگشان را با سکوت برگزار می‌کنند.
تجاوز در زمان جنگ به دوره باستان برمی‌گردد و آن قدر قدیمی است که در کتاب‌های مقدس از آن نام برده شده است. گزارش شده است که ارتش اسرائیلی‌ها، یونانی‌ها و رومی‌ها مرتکب تجاوز در جنگ می‌شدند. مغول‌ها که امپراتوری مغول را در سراسر اوراسیا تأسیس کردند، ویرانی فراوانی را در طول تاخت و تازهایشان به بار آوردند. مدارکی که در طول حکومت چنگیز خان و پس از آن نوشته شده است می‌گویند که پس از پیروزی، سربازان مغول دست به غارت، چپاول و تجاوز می‌زدند. راجریوس، یک راهب که از تهاجم مغول‌ها به مجارستان جان سالم به در برده بود علاوه بر عنصر قتل‌‌عام در جریان آن اشغال، به این اشاره کرده است که مغول‌ها از تحقیر زنان لذت می‌بردند.
تجاوز سازمان یافته به بیش از ٨٠ هزار زن در طول ۶ هفته کشتار نانجینگ توسط سربازان ژاپنی مثالی از سبعیت‌هایی این چنینی است. در طول جنگ جهانی دوم تقریبا ٢٠٠ هزار چینی و کره‌ای اصطلاحا به عنوان «زنان آسودگی» مجبور به روسپی‌گری در ارتش ژاپن شدند.
در دوران جنگ جهانی بسیاری از دختران خردسال برای فرار از تجاوز به مدت دو سال در زیر زمین‌ها، مخفی و به دور از نور و هوای آزاد توسط مادران‌شان نگهداری شدند.
بیش از ١٠٠ هزار زن در برلین و ٢ میلیون زن در آلمان مورد تجاوز قرار گرفتند
اگر چه هیچ سند و نوشته‌ای در مورد تجاوز به زنان در دوران جنگ نیست ولی از دفتر خاطرات به دست آمده بعضی از سربازان و حتی زنانی که مورد تجاوز قرار گرفته‌اند می‌توان عمق فاجعه را درک کرد. دراکثر دفاتر خاطراتی که به دست آمده به مسئله تجاوز و کشتار زنان اشاره می‌شود. در سال ۲۰۰۸ براساس دفتر خاطراتی به اسم «خاطرات زنان در جنگ» فیلمی ساخته شد به نام «ناشناس»؛ این فیلم باعث شد که خیلی از زنان آزار دیده در دوران جنگ قدم جلو بگذارند و در مورد تجربه‌های تلخ خود صحبت کنند.
اکثر دختران و زنان بین ۱۵ تا ۵۵ سال در برلین مورد تجاوزهای جنسی قرار گرفتند. بر طبق خاطرات نوشته شده «اینگبورگ بورت» که (یکی از کسانی کە مورد تجاوز قرار گرفت)، بیش از ١٠٠ هزار زن در برلین و ٢ میلیون زن در آلمان مورد تجاوز قرار گرفتند. پس از پایان جنگ، دولت آلمان از کسانی که مورد تجاوز جنسی سربازان قرار گرفتە بودند درخواست کرد به مرکز پزشکی مراجعه کنند تا با آزمایشات مشخص شود که بیماری مراقبتی نداشته باشند و این تعداد شماره زنانی بود که به مرکز درمانی برای گرفتن گواهی سلامت مراجعه کرده بودند.
در آن زمان بر طبق ماده ۲۱۸ قانون اساسی آلمان سقط جنین غیر قانونی بوده اما به دلیل تجاوز و بارداری خیل عظیمی از زنان، دولت آلمان به تعدادی از زنان اجازه سقط جنین داد. در بعضی از موارد به هر زن بیشتر از ۷۰ بار تجاوز شده بود به طوریکه ۲۴۰ هزار زن بر اثر تعدد تجاوز جان خود را از دست دادند.
در هنگام جنگ در کشورهایی همچون برمه، سومالی و بوسنی زنان نه فقط بر اساس جنسیت که براساس نژاد، طبقه، مذهب، اتنیک و ملیت‌شان تحت تجاوز جنسی قرار گرفتند.
در زمان جنگ داخلی رواندا، هوتوهای افراطی از تجاوز به زنان به عنوان ابزاری برای نسل‌کشی توتسی‌ها استفاده کردند. برآورد می‌شود تنها در طول صد روز به بیش از ۲۵۰هزار زن تجاوز شده و ۲۰هزار کودک حاصل این تجاوزات‌اند. این کودکان که به «کودکان قاتلین» معروفند اغلب در فقر زندگی کرده، تحقیر شده و نسبت به همسالان خود بیشتر در معرض خشونت و بیماری اچ‌آی‌وی هستند.
افراط گرایان هوتو با تشکیل جوخه مرگ، متشکل از صدها بیمار مبتلا به ایدز به صورت سیستماتیک، با هدف مرگی «تدریجی و سخت» به زنان تجاوز کردند. بسیاری از این زنان اکنون مبتلا به بیماری ایدز هستند. اگرچه زنان توتسی هدف اصلی بودند، اما زنان میانه‌روی هوتو نیز در طول این نسل‌کشی مورد تجاوز قرار گرفتند.
آمار تجاوز در سرتاسر جهان این واقعیت را نشان می‌دهد که مسئله آزار، تعرض و تجاوز جنسی زنان امری روزمره است. تمام داستان‌ها و روایت‌های آزار و تجاوز به قدری به ما نزدیک‌اند که از تصور آن یک لحظه، حس ناامنی در تمام ساحت‌های خصوصی و عمومی بر ما مستولی می‌شود. علت آن قدرت نهادینه، پایدار و رسمی است. قدرتی ایستاده بر پایه‌های قانون، مذهب، سنت و تجارت. در این میان، بدن زن در حوزه‌های متفاوت به ابژه‌ای جهت بهره‌کشی بدل می‌شود. در صنعت پورن و بازار سکس به ابزار سودآوری، در مذاهب به ابزار لذت و سرچشمه گناه و در سنت به وجه المصالحه درگیری‌های خونین بدل می‌شود.
وضعیت زنان در حمله ارتش آمریکا به عراق
در حمله آمریکا به عراق ، زنانی که به علت مسائل سنتی در خانه مانده بودند بە وسیله سربازان آمریکایی دستگیر شدند و آنها را گروگان گرفتند بلکه همسرانشان خودشان را تسلیم کنند. به این زنان توسط سربازان آمریکایی تجاوز شد. در سوم دسامبر سال ۲۰۰۳ زنی به نام «نور» در یک یاداشتی که بە صورت قاچاق از زندان به بیرون فرستاد، نوشته بود که سربازان آمریکایی زنانی که در ابوغریب گروگان گرفته‌اند و در زندان نگهداشته شده‌اند را مجبور کردند تا برهنه شوند و به آنها تجاوز کردند. در میان ۱۸۰۰ عکسی که توسط نگهبانان زندان در ابوغریب از این زنان گرفته شده نشان می‌دهد که به زور آنها را برهنه کرده‌اند و در حالت‌های مختلف از آنها عکس گرفته شده است. دولت آمریکا از انتشار عکس‌های زنان زندانی عراقی در ابوغریب، از جمله عکس‌هایی از زنانی که با اسلحه مجبور به برهنه‌کردن سینه‌های خود شده‌اند خودداری کرده است (اگرچه این عکس‌ها در کنگره نشان داده شده است).
زنان عراقی به دلیل مسئله فرهنگی و سنت که آبرو و ناموس بخش مهمی از آن است در مورد تجاوزها و توهین‌ها حرفی نمی‌زنند. همچنین عده‌ایی از زنان جوان که به وسیله سربازان آمریکایی حامله شده بودند توسط پدرانشان برای حفظ آبرو و غیرت مخفیانه به قتل رسیدند.
زنان در جنگ ایران و عراق و ناگفته‌های آشکار
از تجاوز به زنان ایرانی در هنگام جنگ عراق مستنداتی در دست نیست. اهالی بعضی شهرهای مرزی روایت می‌کنند که سربازان عراقی در هنگام ورود به سوسنگرد و هویزه به تعدادی از زنان این شهر تعدی و تجاوز کرده بودند. اما با این حال در جنگ ایران و عراق زنان زیادی مورد تجاوز و شکنجه قرارگرفتند. «مریم کاظم‌زاده» که عکاس دوران جنگ و راوی یکی از خشن‌ترین رویدادهای جنگ ایران و عراق بود، گوری بی‌نام و نشان را یافت که متعلق به زنانی بود که مورد تجاوز ارتش عراق قرار گرفته بودند. مریم کاظم‌زاده این گور را در سال ۶۳ یافت، اما سال ۶۵ که بار دیگر به آن منطقه رفت، اثری از آن نبود. کاظم‌زاده در نشستی که چند سال پیش در دانشگاه تهران برگزار شده بود، ماجرا را با جزئیات بیشتری تعریف کرده است: در منطقه بستان، عراقی‌ها به زنان تجاوز کردند و آنها را کشتند. در بخش‌هایی از منطقه یادواره‌ای را برای زنان ساخته بودند و نوشته‌هایی را بالای تپه‌‌ها زده بودند مبنی بر این‌که «یادتان را گرامی می‌داریم». زمانی که عکس‌ها در مجله زن روز منتشر شد، برخورد کردند که چرا عکس‌ها را منتشر کردم. برای بار دوم که به آن منطقه رفتم، تمامی نشانه‌ها را از آن منطقه برداشته بودند انگار لکه ننگی بر آن سرزمین بود. این‌ها نشان می‌دهد که نمی‌خواهند واقعیت‌ها را بیان کنیم و حس مالکیت جامعه مردسالارانه منجر به کمرنگ کردن عامدانه این ستم جنسی شد.
تجاوز بە زنان با توجیهات مذهبی
تجاوز بە زندانیان سیاسی و برهنە ساختن آنها در زندان‌های ایران نیز بخشی از همین مسئلە است. تجاوز بە زنان زندانی دهە شصت قبل از اعدام بە عنوان نمادی از زندان‌های ایران در این دهە شناختە می‌شود، زنانی کە پس از تجاوز اعدام و در گورهایی بی نام و نشان و در قبرستان‌هایی کە حکومتی‌ها آن را لعنت‌آباد می‌خواندند، بە خاک سپردە شدند. گفتە می‌شود تجاوز بە زندانیان سیاسی بە بهانە باکرە بودن آنها بودە و براساس مذهب شیعە اعدام زنان باکرە خلاف شرع می‌باشد و از این رو زنان پس از تجاوز اعدام شدەاند. از سویی تجاوز بە زنان از سوی بازجوها بە منظور اعتراف‌گیری از بستگان مرد مانند برادر، پدر و یا همسر بودە و گاهی نیز این تجاوزها تنها برای ابراز نفرت از زندانیان سیاسی زن بودە است.
در جریان خیزش انقلابی ژن ژیان آزادی نیز موارد متعددی از آزار جنسی زندانیان زن گزارش شد و سازمان‌های بین‌المللی نیز این مورد را تایید کردند.
به نظر می‌آید صحبت در مورد تجاوز به زنان، حتی از صحبت درباره شکست در جنگ هم بدتر است. برای همین می‌بینیم که مثلا در مورد ابعاد مختلف شکست در جنگ‌ها صحبت می‌شود ولی در مورد تجاوز به زنان در این جنگ‌ها مطلقاَ صحبتی نمی‌شود. زن‌ها به جرم زن بودن حتی از تاریخ جنگ هم حذف می‌شوند در صورتی‌که زنان در پشت صحنه‌های جنگ نبودند، آنها در خط مقدم جبهه در خانه‌هایی که ویران شده، بودند.
در نمونه‌هایی همچون کشتار ایزدی‌ها در باشور کوردستان توسط داعش، با توسل به توجیهات مذهبی هم‌بستری با زنان اسیر کافر، مباح و خداپسندانه بود. پاداش جنگ افروزان و فاتحان، تجاوز به زنان اسیری بود که دست به دست می‌چرخیدند. آنها در فتوحات نظامی خود زنان را به اسارت گرفته و کنیزان را در بازار به فروش می‌رساندند.
در جنگ سوریه، شکنجه، خشونت و تجاوز علیه زنان در زندان‌های حکومت بشار اسد، امری است که راویان بسیاری بر آن صحه گذاشتند. در مواردی نیز آزار و تجاوز جنسی در برابر دیدگان همسر به عنوان ابزاری برای شکستن زندانی و اعتراف‌گیری استفاده شده است.
خشونت جنسی را می‌توان عنصر ارتباط مردانه، یعنی تحقیر نمادین مردان دشمن تلقی کرد. این برداشت برمبنای این نکته مطرح می‌شود که مردان از زنان محافظت می‌کنند و زن دارایی مرد محسوب می‌شود. هنگامی‌که در درگیری، مردی به زن طرف مقابل تجاوز می‌کند، با این عمل می‌فهماند که همسر یا پدر این زن نه تنها توانایی حفافظت از این زن را ندارد بلکه در پاسداشت از دارایی، کشور و ملت خویش نیز ناتوان است.
از روایات، تصاویر و مجسمه‌های به‌جا مانده‌ی تصویرگر جنگ نیز، به خوبی مشخص است که اغلب، زنان، پاداش جنگجویان فاتح بوده‌اند. تصویری که تا به امروز نیز ادامه دارد. برای قرن‌ها، تجاوز جنسی به عنوان غنیمت جنگی و به عنوان وحشیانه‌ترین سلاح جنگی به منظور اعمال قدرت و سلطه بر زنان و تضعیف ساختار اجتماعی جامعه مورد استفاده قرار گرفته است. و طرف‌های مختلف درگیری، به خصوص در زمان جنگ داخلی، ازتجاوز به عنوان ابزار انتقام بهره جسته‌اند. و مرد متجاوز نه فقط از جبهه مقابل دوردست، که سربازی از کشور همسایه و یا هموطنی از قوم، نژاد و یا مذهب دیگری است.