یارا احمدی
مهاباد-  کوردستان در زمینه‌ی مبارزه پیشینه‌ای به قدمت تاریخ کهن خود دارد. مبارزه و مقاومت را برای ملت کورد می‌توان یک مشخصه‌ و ویژگی ثابت دانست که  نهادینه شده است زیرا این ملت با وجود سخت‌ترین حملات و فجایعی که می‌توانست یک ملت را کم رنگ کند هنوز هم در میدان مبارزه می‌ایستد و برای فرهنگ، زبان، خاک و حق خود مبارزه می‌کند.
یکی از اساسی‌ترین و زیباترین مبارزات خلق کورد مبارزات سیاسی و وطنی آن است که با وجود محدودیت‌ و محرومیت‌سازی‌هایی چون ترور و حبس رهبران و فعالان آن همچنان ادامه دارد و حتی در نسل‌هایی که کاملا زیر سلطه‌ی دیکتاتور رشد یافته بودند  همچون جوانه‌ای زیر سنگ روییده، نمایان شده است.
نظام‌های حمایتی در کوردستان به ویژه در زمینه‌ی مبارزات سیاسی یکی از عواملی است که در اتحاد و تداوم این مبارزات و مقاومت‌ها نقش داشته است.در تعریفی کلی نظام حمایتی یک سیستم اجتماعی است که به افراد یا گروه‌هایی که نیاز به حمایت دارند کمک می‌کند. این کمک ممکن است مالی یا غیرمالی باشد. انواع نظام‌های حمایتی معمولا به منظور کاهش فقر، تعادل اجتماعی و تضمین حقوق اساسی شهروندان ایجاد می‌شوند.اینکه همدلی، همراهی و همیاری خلق کورد را می‌توان همچون یک نظام حمایتی کلی در نظر گرفت و در فهم بسیاری از پدیده‌هایی که در هنگام مبارزه و مقاومت رخ می‌دهد، یاری رسان باشد.
این پدیده به ویژه در آن هنگام که شخصی به واسطه‌ی فعالیت‌های سیاسی و مدنی خود با محرومیت بیشتری روبه‌رو می‌شود می‌تواند فعال‌تر از هر زمان دیگری عمل کند و این نظام حمایتی را می‌توان یکی از اصلی‌ترین بخش‌های حمایت‌ کننده‌ی مبارزات چند صد ساله‌ی ملت کورد دانست که کاملا خودجوش است .

اگر به جنبه‌ی تاریخی‌تر این حمایت‌ها نگاه کنیم به وطن‌دوستی و آزادی‌خواهی خلق کورد می‌رسیم که این اصول را گرامی می‌دارند و کسانی که در این راه گامی بردارد حتی اگر توسط منشأ قدرت و حکومت‌ها مورد آزار و تحقیر واقع شوند باز هم در میان مردم محترم و ارزشمند شمرده می‌شوند.خلق کورد را می‌توان یکی از برجسته‌ترین ملت‌های ایران دانست که زندان، برچسب‌ زندانی سیاسی و مبارز سیاسی نه تنها آن‌‌ها را از هم دور نمی‌کند بلکه سبب ایجاد حمایتی ویژه می‌گردد. «برای کوردستان» و «برای آزادی» جزئی جدایی‌ناپذیر از جامعه‌ی دیرین و کنونی خلق کورد است.

در ادامه نمونه‌هایی از نظام‌های حمایتی شکل گرفته در حمایت از مبارزات، مبارزان و خانواده‌ی آن‌ها ذکر می‌شود که همگی بر اساس مستندات و گفته‌‌ی شهود حاضر در این جامعه بوده است.

 

حمایت از مبارزان و خانواده‌ی آن‌ها  از گذشته تا  انقلاب «زن زندگی آزادی»

زلیخا.ر همسر یکی از جانباختگان احزاب کورد در مهاباد است که پس از جانباختن همسرش در دهه‌ی ۶۰ سرپرستی دو کودکش را بر عهده داشته است.او می‌گوید: بچه‌هایم کوچک بودند و در یک خانه‌ی اجاره‌ای زندگی می‌کردم با این حال برایم کار پیدا کردند و چند سالی مردم برای تأمین هزینه‌های زندگی و اجاره خانه کمکم کردند، چند سال بعد که می‌خواستم با ارثیه‌ی پدریم خانه بخرم و پول کم داشتم هم فروشنده و هم آشنایان همسرم خیلی به من کمک کردند تا خانه را بخرم. بچه‌هایم که بزرگ شدند یکی از دوستان پدرشان که هم رزم او بود در خارج از ایران زندگی می‌کرد و هزینه‌ی تحصیل دانشگاه بچه‌ها را به عهده گرفت. نمی‌گویم سختی نکشیدم اما وجود این افراد و حمایت‌هایشان برای من همیشه دلگرمی بوده است و زندگی را برایمان راحتتر کرد.

 

املاک تصاحب شده توسط حکومت

با قدم برداشتن درخیابان‌های روژهلات و شهرهایی چون مهاباد، بوکان، سنه، سقز و... خانه و زمین‌هایی دارای بافتی قدیمی و موقعیت مکانی ویژه دیده می‌شود که هیچ خرید و فروشی بر روی آن انجام نمی‌شود.با جست‌وجو از صاحب و مالک آن می‌بینیم که مالک آن یک زندانی یا فعال سیاسی است که وطن را به دلیل خطرات جانی ترک کرده است و اموالش توسط حکومت مصادره شده است.چنین املاکی توسط بانک‌ها به مزایده گذاشته می‌شود اما ملک‌هایی وجود دارد که حتی با گذشت ۳۰ یا ۴۰ سال،‌ هیچ کسی به خرید و فروش آن وارد نمی‌شود، زیرا آن را ملک شخصی و به غارت برده توسط حکومت می‌دانند.

چنین املاکی گاهی در زمانی خاص با هماهنگی مالک آن توسط یک فرد خریداری می‌شود و به نام یکی از بستگان آن فعال سیاسی ثبت شده و به او بر گردانده می‌شود.

 

شورش انقلابی «زن زندگی آزادی»

با شروع  جنبش انقلابی «زن زندگی آزادی» موجی از دستگیری‌ها تمام روژهلات و ایران را فرا گرفت اما دستگیری‌ها در کوردستان به جایی رسیده بود که حکومت تالار‌های مجالس و ساختمان‌های دولتی مخروبه را نیز به عنوان زندان استفاده کرد و پس از چند ماه هنوز هم این دستگیری‌ها برای زنان، مردان و حتی کودکان ادامه دارد.

در این زمان شاهد آن بودیم که در روژهلات و در شهرهایی چون مهاباد، سنه، سقز، بوکان، جوانرو و... از هر خانواده یا به اصطلاح عامه در هر طایفه‌ای یک یا چند نفر در زندان بودند، در چنین حالتی «ایستادگی» و «کنار هم بودن» ملت کورد در جامعه‌ی کنونی کوردستان به مقاومت و مبارزه‌ای عمیق‌تر انجامید.

ویان.م یکی از زندانیانی است که در محله‌ی شهرک مهاباد توسط مأموران حکومتی شناسایی و سپس دستگیر شده است. او در مورد حمایت‌های مردم و بستگان خود می‌گوید: برای من وثیقه‌ ۵۰۰ میلیونی تعیین کرده بودند و من نمی‌توانستم آن را تهیە کنم. اما یکی از بستگان دور همسرم برایم وثیقه گذاشت. وقتی به خانه بر می‌گشتم، در راه احساس بدی داشتم و حال روحیم مساعد نبود اما وقتی برگشتم با یک‌ استقبال گرم مواجه شدم، احساس ناامیدی که در زندان به من القا کرده بودند ریشه‌کن شد. هر روز بستگان و دوستانم دسته دسته به دیدنم می‌آمدند. بعضی از مردم که از کنار خانه‌‌ام رد می‌شدند با دیدن رفت‌و‌آمد و شلوغی‌ها فکر می‌کردند مجلس خواستگاری یا عزا داریم که این همه مردم آن جا هستند و حتی در‌ها هم بسته نشده‌اند.

 

همدلی و ایستادگی در کنار خانواده‌ی جانباختگان قیام ژینا نمودی از این نظام حمایتی است

با جانباختن هر یک از معترضان در روزهای اعتراضات سراسری ۱۴۰۱ مردم کوردستان هرگز خانواده‌ی جانباختگان را تنها نگذاشتند و می‌‌توان باشکوه‌ترین نوع اعتراضات را در  خاکسپاری شهیدان و حضورشان در آرامستان‌‌ها دید. آن هنگام که صبح دم برای خاکسپاری یک معترض در راه بودند چند تن دیگر به دست جمهوری اسلامی شهید شدە و عصر به خاک سپرده می‌شدند.

مراسم ختم این معترضان با وجود فشار حکومت باز هم در نمادی‌ترین شکل خود برگزار می‌شد و تمام مردم در آن شرکت می‌کر‌دند حال آنکه در بسیاری از شهرهای ایران این شکل از حمایت کمیاب بود.

پیش از این قیام نیز کوردستان عزاداری‌های بسیاری به خود دیده است که حکومت قصد جلوگیری از آن را داشته است.

ز.ن خواهر یکی از شهدای احزاب کورد دهه ۶۰ می‌گوید: وقتی خبر شهادت برادرم آمد در مهاباد چند دختر و پسر مبارز دیگر هم با او جان باخته بودند. فشار زیادی از سوی حکومت به ما وارد شده بود که مراسم ختم برگزار نکنیم. خاکسپاری نداشتیم چون آن‌ها شیمیایی شده بودند و در باشور دفن شدند اما پدر و مخصوصا مادرم پافشاری کردند و در خانه‌ی خودمان برای تمام آن چند نفر و برادرم مراسم ختم گرفتند و تمام شهر از این حرکت ما حمایت کردند.برای ما این حمایت‌، مشارکت در غم و مقاومتمان بود. و هنوز هم منزل خانواده‌‌های جانباختگان راه آزادی‌ به عنوان یکی از اصلی‌ترین مکان‌هایی ست که در اعیاد و مراسمات مردم زیادی به آنجا سر می‌زنند».

 

نقش زنان در این نظام‌ حمایتی

سروین.س‌ جامعه شناس و یک فعال مدنی است که در مورد نقش زنان در این نظام مردمی می‌گوید: زنان را در این نظام‌های حمایتی به عنوان حامیان اصلی می‌توان پررنگ‌تر دید. از زنانی که در خیابا‌ن‌های مهاباد در قیام ژینا برای مبارزان لقمە می‌گرفتند تا آن‌ها که املاک و النگوهایشان را برای نجات جان یک مبارز فروختند. در این سیستم نقش موثری دارند».

 

نظام حمایتی سیاسی کوردستان در تمام جنبه‌ها خود را نشان داده است

همدلی و همراهی مردم با مبارزان و خانواده‌ی آن‌ها در تمام جنبه‌های مادی و غیر مادی مشهود بوده است و یک سیستم کاملا مردمی به شمار می‌رود. اگر چه این سیستم همانند تمام سیستم‌ها می‌تواند دارای نقص باشد اما تجربیات مبارزاتی روز به روز بر آن می‌افزاید.مردم در فضای مجازی برای معترضان زخمی پول جمع می کردند و پزشکان شبانه برای مداوای آنهامی رفتند همه‌ی این عوامل نشان زنده بودن انقلاب در دل خلق است.