«انقلاب زنان یک بخش سینما در روژاوای کوردستان تأسیس کرد»

 

روناهی نودا

قامشلو- ظهور سینما در دهه‌ی ١٨٣٠ اتفاق افتاد. اولین تصاویر و سپس خلق اولین تصاویر متحرک معتبر توسط عکاس بریتانیایی مویبریج در دهەی ١٨٧٠ اختراع شد. تحقیقات اولیه منجر به تولید اولین دوربین فیلمبرداری شد. در نتیجه این تلاش‌ها در سال ١٨٨٨ اولین فیلم «منظرەی گلستان راندهای» به مدت دو ثانیه ضبط شد. در دهەی ١٨٩٠، ادیسون و دیکسون دوربینی به نام "کینتوسکوپ" ساختند که تنها یک نفر می‌توانست در این دستگاە تصاویر را تماشا کند. ادیسون و سپس بالک ماریا با الهام گرفتن از این تصاویر اولین استودیوی فیلمسازی جهان را تأسیس کردند. تجربەی سینمایی به شیوەای که امروز درک می‌کنیم با کشف «سینماتوگرافی» توسط برادران لومیر آغاز می‌شود. سینماتوگرافی برخلاف کینتوسکوپ وسیلەای است که به بیش از یک نفر امکان می‌دهد به صورت همزمان یک فیلم را تماشا کنند. برادران لومیر که علاقه زیادی به هنر خود داشتند، به لطف فیلم‌هایی که می‌ساختند به بسیاری از کشورها سفر کرده و فیلمبرداری می‌کردند. در دهەی ١٩٠٠ اولین فیلم کمدی به نام «سفر به ماه» فیلمبرداری شد. در همان سال فیلم‌های رنگی نیز فیلمبرداری شد که تاریخ جهان را در قرن بیستم رقم زد.

 

سینمای عامودی

تاریخ کوردها به قدری دردناک است که وقتی مردم از سینمای کوردی صحبت می‌کنند، یاد اولین سینمای عامودی می‌افتند که در تاریخ ١٣ نوامبر ١٩۶٠، جمعیتی ٢٩٨ نفره از کودکان کورد در آن سوزانده شدند. آتش‌سوزی سینمای عامودی نە تنها یک رویداد بسیار دلخراش در تاریخ کوردها است، بلکه در عین حال رویدادی است که از زوایای زیادی به آن پرداخته شده است. یاد قربانیان آن روز هنوز هر ساله گرامی داشتە می‌شود و دادخواهی علیه این توطئه هر سال صورت می‌گیرد. وقوع این جنایت توسط رژیم سوریه صورت گرفت که فیلمی به نام "مجازات نیمەشب" که توسط دولت مصر تولید شده بود را در اقصی نقاط سوریه به نمایش می‌گذاشت و در عامودی نیز دانش‌آموزان را مجبور به تماشای این فیلم کرده بود. سالن سینما ٢٠٠ نفر جا داشت اما ۵٠٠ دانش‌آموز در آنجا جای داده شدند. وقتی سینما به آتش کشیده شد، بچەها ترسیده بودند و بر درها کوبیدند، اما چون درها بسته شده بودند، حدود ٢٩٨ کودک سوختند و جان خود را از دست دادند. رژیم سوریه تا به امروز نیز نپذیرفته است که آنها عمدا این آتش‌سوزی را ایجاد کردەاند.

با انقلاب روژاوای کوردستان، کوردهای روژاوای کوردستان به دستاوردهای بزرگ بسیاری دست یافتند که یکی از آنها حوزەها، بخش سینما است. بخش سینما توانسته است انقلابی را که رخ داد تبدیل به بخشی از تاریخ کرده و آن را مستند نماید و رویدادهای تجربه شده را از طریق سینما بازسازی نماید. بسیاری از سینماگرانی که به لطف انقلاب روژاوای کوردستان پیشرفت کردند، امروز الهام‌بخش سینمای کوردی هستند. سفیناز اَودیکو، یکی از اعضای انجمن فیلم روژاوا، نظر خود را در مورد سینما و کارهای انجام شده با ما در میان گذاشت.

 

«پس از انقلاب سینمای زنان پیشرفت‌های زیادی کرد»

سفیناز اَودیکو درباره اهمیت سینما چنین می‌گوید: «ما اکنون در قرن بیست و یکم هستیم و پیشرفت‌های زیادی رخ داده است و به لطف جنبش آزادی زنان، انقلاب زنان در روژاوای کوردستان رخ داده است. اولین ارتش زنان در کل جهان، یگان‌های مدافع زنان (YPJ) است به همین دلیل، توسعەی سینمای زنان در انقلاب زنان پیام بسیار مهمی برای کل جامعه است. زنان پیشگامان انقلاب ما هستند، بنابراین ایجاد سینمای زنان ضروری بود. اهمیت انقلاب در روژاوا و تمام بخش‌های کوردستان باعث شد سینمای زنان در مدت زمان بسیار کوتاهی گام‌های بلندی بردارد. این زنان بودند که انقلاب کردند و در سینما نیز قدم به قدم باهم پیش رفتند.

 

«بخش سینما پس از انقلاب به راه افتاد»

سفیناز اودیکو درباره سازماندهی سینما در روژاوای کوردستان چنین توضیح می‌دهد: قبل از دهەی هشتاد سالن‌های سینما در روژاوای کوردستان وجود داشتند و مخاطبان زیادی داشتند. اما به دلیل سیاست‌های حاکم بر منطقه، سالن‌های سینما در مدت بسیار کوتاهی تعطیل و تبدیل به مکان‌های دیگری شدند.

پس از تغییر کاربری سالن‌های سینما به دلایل سیاسی، تنها چیزی که برای مردم باقی می‌ماند تلویزیون بود و آن هم یا تلویزیون سوریه بود، یا تلویزیون ترکیه. از دهەی ٨٠ تا ٢٠١٠ هیچ نقشی برای زن در سینما وجود نداشت. در سال ٢٠١٢، پس از انقلاب روژاوای کوردستان که تحت رهبری زنان اتفاق افتاد، بخش سینما نیز جریان یافت. در روژاوای کوردستان افرادی که می‌خواستند در سینما کار کنند همگی فعال شدند. در سال ٢٠١۵ هنگامی که انجمن فیلم روژاوا تأسیس شد، در اولین گام، آموزشی عالی در زمینەی سینما آغاز شد و زنان مشتاق زیادی در این کار شرکت کردند.

 

«انقلاب یک بخش سینما در روژاوا تأسیس کرد»

سفیناز اودیکو با تاکید بر اینکه اهمیت سینما در جامعه نقش دارد، ادامه داد: جامعه روژاوای کوردستان عادت کرده بود که تماشاگر باشد و کوردها همیشه در فیلم‌های سوری و ترکی حقیر نشان داده می‌شدند. کوردها تماشاگر بودند، اما تماشاگر داستان خودشان نبودند. زمانی که جامعەی ما شروع به خلق و تماشای داستان خود کرد، این مسئله تأثیر زیادی بر جامعه گذاشت. داستان‌هایی که ما برای مردم روایت کردەایم، با تماشای آن بلافاصله نظر می‌دهند و حقیقت را به مردم می‌گویند که این خود موید پیشرفت در حوزەی سینماست. مردم با سینمای متعلق به خودشان روحیەی خود را بازیافتند و ما به آنها یاد دادیم که داستان جامعه ما را بنویسند و آن را به سینما تبدیل کنند. تفاوت بزرگی است بین تماشای فیلم‌هایی که دشمن از شما می‌سازد، با تماشای فیلم‌هایی که خودتان دربارەی خودتان می‌سازید. هنرهای بصری بیشترین تأثیر را روی افراد جامعه دارد و ما این چیزها را از طریق فعالیت‌های خود می‌بینیم. انقلاب در اینجا بخش سینما تأسیس کرد. اینجا قبل از انقلاب برهوت بود و به خاطر ستم‌های رژیم، کسی کاری از دستش برنمی‌آمد و کسانی که دوربین به دست می‌گرفتند سال‌ها در زندان بودند، بنابراین می‌توان گفت بخش سینما به لطف انقلاب تٲسیس شد.

 

«آموزش‌های سینمایی بلافاصله عملی می‌شد»

سفیناز اودیکو اهمیت آموزش سینمایی را اینگونه ارزیابی می‌کند: سینما را هنر هفتم می‌نامند و هفت هنر را در درون خود دارد. در بخش ما ٣ نوع فیلمسازی یعنی پیش تولید، خود تولید و پس از تولید وجود دارد و در هر بخش حجم زیادی کار وجود دارد. فیلمنامه نوشته می‌شود و طرح آن ریختە می‌شود و بودجه نیز تنظیم می‌شود. لوکیشن مشخص شده و سپس وارد مرحلەی فیلمبرداری می‌شود.  برای اینکه بتوانید فعالیت سینمایی انجام دهید، آموزش‌های مختلفی لازم است. این بخش بسیار گسترده است و نیاز به آموزش طولانی مدت دارد. در روژاوای کوردستان مزیت ما این بود که آموزش‌هایمان عملی می‌شد. بسیاری از هنرجویان از دورەهای آموزشی فارغ التحصیل شدند و اکنون در حال ارائه آثار خود هستند.

 

«دردها و پیروزی‌های مردم خود را از طریق سینما توضیح دهید»

سفیناز اودیکو هدف بخش سینما در انقلاب زنان را اینگونه بیان می‌کند: هدف اصلی ما این است که بتوانیم داستان مردم خود را بنویسیم. ما از ملت خود دور نیستیم و فرزندان این ملت هستیم. اعضای زیادی داریم و از سراسر شمال و شرق سوریه به این بخش پیوستەاند. ما افرادی نیستیم که از رنج‌های ملت خود غافل باشیم. هر زمان از ما خواستە شود، می‌خواهیم موفقیت و درد و شادی ملتمان را بیان کنیم. مستندها و فیلم‌های زیادی برای شنگال، عفرین، کوبانی، سری کانی و برای مبارزان قهرمان ساخته شده است.

 

«نمی‌توان سینما را بدون کارگردان بنا نهاد»

سفیناز اودیکو در پایان نقش کارگردان در سینما و امیدهای خود را اینگونه بیان کرد: الگوی کار برای ما الگوی خودمدیریتی، ملت دمکراتیک و انقلابی است که توسط زنان رقم خورده است. همەی اینها در فعالیت‌های ما وجود دارد و از هم جدا نیستند. کارگردان خود پیشگام سینماست. کار سینمایی یک کار جمعی است و با گروەهای بسیار بزرگ انجام می‌شود. ویژگی و تفاوت کارگردان چیست؟  او داستان را آماده می‌کند، مدیریت می‌کند، با کل گروه در ارتباط است و آن را به خوبی سازماندهی می‌کند. برای کار سبک خاص خود را ارائه می‌کند و با ظرافت تمام بخش‌ها را اداره می‌کند. کل داستان را جمع‌آوری می‌کند و این کار را بر اساس پروژه انجام می‌دهد. سینما بدون کارگردان ایجاد نمی‌شود. ما امیدواریم این کار را به موفقیت برسانیم. امروز سرزمین ما در محاصرەی بزرگی قرار دارد و شرایط سختی را پشت سر می‌گذارد. اگر اینجا فقط یک داستان روایت کنیم، برای ما موفقیت است. ما می‌خواهیم به سطحی برسیم که بتوانیم دربارەی رفقایی که جانشان را فدای خاکشان کردند و شهرهایی که از دست دادەایم، آثار وزینی منتشر کنیم.