مرکز خبر- رئیس‌جمهور سودان، عمر البشیر، اعلام کرده بود که زنان زندانی که به دلیل اعتراض به دولت وی دستگیر شده بودند، به زودی آزاد خواهند شد. اعتراضات این کشور درخواست‌های اصلاحات اقتصادی را افزایش داد. این اعتراضات پس از مدت کوتاهی به کودتای نظامی بدل شده و سرانجام، به جایی رسید که امروز، جنگ داخلی در کشور بیداد می‌کند.

امال محمد الحسن یکی از این روزنامه‌نگاران زن سودانی، گفت: «مدت کوتاهی بعد از انقلاب آزادی عمل داشتیم. خوشبین بودیم، می‌توانستیم از دولت انتقاد کنیم و رسانه‌ای آزاد و تأثیرگذار داشتیم. اما طولی نکشید که به خودمان آمدیم و دیدیم در سال ۲۰۲۱، به دوران تاریکمان بازگردانده شده‌ایم. همان روزها فهمیدم که شرایط وخیم خواهد بود، که نمی‌توانم در سودان بمانم. می‌دانستم سودان دیگر بی‌خطر نیست.»

 

ایمن‌ماندن

این روزنامه‌نگار، حتی با وجود زندگی در تبعید در کشور کنیا، امید خود را از دست نداده است و تعهد خود را به دستیابی به یک رسانه‌ی آزاد برای سودان حفظ کرده است. او به عنوان مدیر ویرایش آژانس طاهر آنلاین، خبرنگارانی را که در خط مقدم جنگ داخلی سودان مشغول به فعالیت هستند، راهنمایی و نظارت می‌کند. او در کنار وظایف معمول ویرایش، این وظیفه را پذیرفته است که خود و خبرنگارانش را هم از نظر فیزیکی و هم از نظر دیجیتالی از نظارت‌های دولتی در امان نگاه دارد.

در ماه اکتبر، امال محمد الحسن در کنیا به دوازده خبرنگار و سردبیر زن سودانی دیگر پیوست تا در کارگاه DW Akademie  (نخستین کارگاه در نوع خود برای زنان کارمند رسانه‌ای که درگیری‌های سودان را پوشش می‌دهند) شرکت کند. برای هر یک از کسانی که در آموزش Frauenblicke [یا دیدگاه‌های زنان] شرکت کردند، این مهارت‌ها، چه برای بقا و چه در میدان جنگ داخلی که امسال جان صدها نفر از جمله کارکنان کمک‌های بشردوستانه را گرفته است، به شدت حیاتی است.

 

امال محمد الحسن گفت: «ما تا کنون دو خبرنگار زن از دست داده‌ایم.»

طبق اخباری که اخیرا به دست ما رسیده است، این سازمان اطلاعات نظامی، خبرنگاران خود را ردیابی می‌کند. آنها را تشویق می‌کند که از خود محافظت کرده، مرتباً تلفن همراه خود را عوض کنند و همچنین به آنها آموزش می‌دهد که ارتباطات دیجیتال خود را در امان نگاه دارند.

او می‌گوید: «در حقیقت شما ممکن است صرفاً به این دلیل که یک روزنامه‌نگار هستید مورد حمله قرار بگیرید، یا ممکن است به طور تصادفی کشته شوید. اتفاقاتی از این دست در این جنگ بسیار زیاد رخ می‌دهند.»

 

در معرض توجه نبودن

تلاش برای گزارش در سودان، معمولا برای فریلنسرها دشواری‌های خاصی به همراه دارد. مقامات دولتی، مراقب روزنامه‌نگاران مستقلی هستند که ممکن است اعتبار قابل‌تشخیصی نداشته باشند. در سال ۲۰۱۹، سلما النور عبدالله روی یک پروژه‌ی مستند درباره‌ی درگیری‌های داخلی سودان کار کرد. او گفت با وجود تمام بی‌تجربگی‌اش در سال ۲۰۱۹، موفق شد با ۱۰۰ قربانی جنگ مصاحبه کند و مشاغل آزاد دیگری را هم همراه با آن پیش ببرد. با نگاهی به گذشته در طول کارگاه آموزشی اکتبر، او متوجه شد که این کار چقدر خطرناک است. او اکنون آموخته است است که چگونه می‌تواند خود و دیگران را ایمن نگه دارد.

او گفت: «من مسئول تهیه‌ی عمده‌ی گزارش‌های منبع باز هستم، همیشه در حال کار با لپ‌تاپم و هنوز هم در حال برنامه‌ریزی برای کار در این زمینه در آینده هستم. من یاد گرفته‌ام که در معرض توجه نباشم و به درستی تشخیص می‌دهم چه زمانی باید از کار عقب‌نشینی کنم. دریافته‌ام که در حقیقت شما قادر نخواهید بود همه را نجات دهید.»

برنامه‌ی Frauenblicke DW Akademie، اکنون بر زنان روزنامه‌نگاری که درگیری ها را پوشش می‌دهند، متمرکز است. شرکت‌کنندگان در یک دوره‌ی آموزشی اخیر در زمینه‌ی تاب‌آوری در برابر بحران، تجربیات شخصی خود را در مورد پوشش جنگ داخلی جاری سودان و چگونگی ادامه‌ی این کار در تبعید به اشتراک می‌گذارند.

 

ترویج صلح پایدار

پانزده زن شرکت‌کننده در کارگاه Frauenblicke همگی در مقاطعی به خاطر امنیت خود از سودان گریختند، اما همچنان به ادامه‌ی کارشان، گزارش در مورد وطن خود و یا حمایت از دیگرانی که این کار را انجام می‌دهند، متعهد باقی مانده‌اند. آنها خاطرنشان کردند که سخت‌ترین بخش کار روزنامه‌نگاری، فشاری است که دو طرف درگیری برای طرفداری به آنها وارد می‌کنند.

امال محمد الحسن افزود: «ما از صلح حمایت خواهیم کرد. افرادی در رسانه‌های اجتماعی هستند که سعی می‌کنند گزارش‌های ما را به عنوان حمایت از یک طرف جا بزنند. صادقانه بگویم، این تنها نگرانی من است. از روزی که این جنگ شروع شد، تنها هدف ما حمایت از صلح بود.»

به همین ترتیب، سلما النور عبدالله ابوسامرا، یکی دیگر از شرکت‌کنندگان، گفت که در کنار کار روزنامه‌نگاری، با یک سازمان حقوق بشر سودانی کار می‌کند که جنایات علیه غیرنظامیان، به ویژه در منطقه دارفور، را مستند می‌کنند. به باور او این فعالیت ثابت می‌کند که علاقه‌ی او به جنگ کمتر بوده و بیشتر به ترویج صلح پایدار در سودان گرایش دارد.

او می‌گوید: «یکی از مهمترین چیزهایی که در کارگاه یاد گرفتم این است که حرفه‌ای بودن نشان‌دهنده‌ی میهن‌پرستی است و من کشورم را دوست دارم، بنابراین می‌خواهم تا آنجا که می‌توانم حرفه‌ای عمل کند.»

گزارش DW Akademie's Frauenblicke (دیدگاه زنان)، تهیه‌شده توسط وزارت امور خارجه فدرال (AA).